Standard energetyczny jest bardzo ważnym wyznacznikiem, pomocnym przy określaniu normy realizacji budynków o obniżonej energochłonności. Mimo wprowadzonych wytycznych, sektor mieszkaniowy w Polsce wciąż zużywa dużo energii. Aby to zmienić, niezwykle ważna jest świadomość inwestorów oraz dążenie do promowania nowoczesnego budownictwa, które pokieruje nas w stronę oszczędzania energii. Istnieją jednak również sposoby, aby na etapie eksploatacji zadbać o mniejsze zużycie energii elektrycznej podczas użytkowania domu.

Reklama

W Polsce wyróżniamy cztery podstawowe rodzaje budynków ze względu na standard energetyczny. Są to domy w standardzie tradycyjnym, energooszczędnym, pasywnym i zeroenergetycznym. Zmniejszenie zużycia energii dotyczy głównie dwóch pierwszych grup. Dążenie do oszczędzania energii oraz uświadomienie sobie, że sektor mieszkaniowy w naszym kraju zużywa aż 33 proc. energii, podczas gdy średnia europejska wynosi o 6 proc. mniej, doprowadził do wypracowania nowych standardów energetycznych obowiązujących w budownictwie. Duże zużycie energii wynika jednak nie tylko ze zbyt małej izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych oraz występujących ogromnych mostków termicznych, Jest to również wynikiem niewłaściwego sytuowania budynków względem stron świata, nieodpowiedniego ich kształtu, małej sprawności systemów grzewczych, powszechnego stosowania wentylacji grawitacyjnej, a często także z braku motywacji mieszkańców do oszczędzania energii.

Obecne wytyczne zakładają duży udział wewnętrznych i zewnętrznych zysków ciepła w ogrzewaniu zimą. O ich wielkości i stopniu wykorzystania decyduje nie tylko charakterystyka energetyczna budynku, ale także warunki otoczenia budynku i sam sposób jego użytkowania. Dlatego tak ważne jest odpowiednie usytuowanie budynku względem stron świata, użyte systemy ogrzewania oraz wentylacji, a także zagospodarowanie ogrodu. Oczywiście w domach, które charakteryzują się niższym zapotrzebowaniem na ciepło w sezonie grzewczym, otoczenie i sposób użytkowania wpływają znacznie mocniej na komfort mieszkańców oraz  wynik energetyczny obiektu niż w budownictwie standardowym. Ponadto różne lokalizacje charakteryzują się innymi czynnikami otoczenia, które zwykle są zmienne, przez co zmienny jest również udział poszczególnych składników bilansu cieplnego. Skutkuje to innym wynikiem zarówno energetycznym, jak i ekonomicznym użytkowania takich budynków.

W jaki zatem sposób zagospodarować otoczenie domu, aby wpłynąć na poprawę standardu energetycznego budynku? Jak już wiemy, bardzo ważnym elementem bilansu energetycznego są zyski ciepła od promieniowania słonecznego. Biorąc pod uwagę dostępne rozwiązania, możemy pozytywnie oddziaływać na dostępność zysków ciepła lub je ograniczyć poprzez kształtowanie przestrzeni wokół budynku. Największe zapotrzebowanie cieplne obserwowane jest zimą, dlatego to właśnie wtedy musi być zapewniony swobodny dostęp promieniowania słonecznego do wnętrza. Dotyczy to głównie kierunku południowego, ale również zachodniego i wschodniego. Natomiast latem zbyt duże zyski ciepła mogą prowadzić do przegrzewania budynku. Równowagę w ciągu roku można uzyskać dzięki roślinności oraz rozwiązaniom technologicznym.

Drzewa lub pnącza zrzucające liście na zimę zasadzone od strony południowej, wschodniej lub zachodniej będą ograniczały zyski ciepła latem, a zimą dostęp promieniowania słonecznego będzie swobodny. Po stronie północnej z kolei wskazane jest zastosowanie roślin stałozielonych, które stanowią ochronę przed stratami ciepła wynikającymi z infiltracji zimnego powietrza zewnętrznego. Na podniesie temperatury zewnętrznej ma wpływ duży udział powierzchni absorbujących promieniowanie słoneczne, mogą to być chociażby ułożone dookoła domu ciemne chodniki, jednak podczas ciepłych dni, podwyższona temperatura negatywnie wpływa na mieszkańców. Latem w utrzymaniu komfortu cieplnego pomoże znajdujący się na posesji zbiornik wodny (np. staw lub oczko wodne), który w naturalny sposób ochładza powietrze zewnętrzne.

Jednak w planowaniu zagospodarowania otoczenia budynku należy również wziąć pod uwagę przyszłe instalacje. Trzeba przewidzieć wolne miejsca na zrealizowanie chociażby instalacji dolnego źródła dla gruntowej pompy ciepła czy wymiennika gruntowego (GWC). Planując własną elektrownię fotowoltaiczną na dachu bądź gruncie należy zadbać o odpowiednie warunki nasłonecznienia dla paneli. Wszystkie te rozwiązania również są odpowiedzialne za zwiększenie efektywności energetycznej budynku. Ponadto w tym celu wskazana jest instalacja mechanicznego systemu wentylacji, szczególnie ważny jest tutaj odzysk ciepła, dzięki któremu ilość energii niezbędnej do zapewnienia komfortu cieplnego ulega redukcji. Na efektywność energetyczną ma także wpływ stosunek mieszkańców do oszczędzania energii, dlatego od najmłodszych lat powinniśmy uczyć dzieci energooszczędnego trybu życia.