Małe turbiny wodne to jedno z najmniej inwazyjnych źródeł zielonej energii – nie wymagają budowy zapór, nie niszczą ekosystemów i mogą działać w nurcie rzek. Choć mikroturbiny z powodzeniem stosowane są w Kanadzie czy Wielkiej Brytanii, w Polsce wciąż pozostają niszą. Czy nadchodzi ich czas? A może polskie rzeki popłyną nowym, energetycznym nurtem?

Technologia przyjazna środowisku

Mikroturbiny wodne to niewielkie urządzenia generujące energię elektryczną z naturalnego przepływu rzeki, bez potrzeby budowy zapór. Wykorzystują technologie niskospadowe, takie jak turbiny Archimedesa czy VLH (Very Low Head), które działają efektywnie w rzekach o niewielkim przepływie i spadku. Turbiny te mogą generować od 5 do 100 kW mocy, co wystarcza do zasilenia kilku domów lub małej społeczności.

Technologia opiera się na prostocie: turbiny są zanurzane w nurcie rzeki, a ich wolnoobrotowe łopaty przekształcają energię kinetyczną wody w elektryczność. Badania opublikowane w czasopiśmie Scientific Reports (grudzień 2024) wskazują, że mikroturbiny mają minimalny wpływ na ekosystem, nie zakłócają migracji ryb ani sedymentacji rzek. To sprawia, że są znacznie bardziej ekologiczne niż klasyczne elektrownie wodne.

Podwodne turbiny zasilą tysiące domów. Czysta energia z pływów morskich 

Energia dla odległych społeczności

W Kanadzie społeczność Huu-ay-aht First Nations z Kolumbii Brytyjskiej z powodzeniem wdrożyła system mikroturbin wodnych o mocy 350 kW, który zastąpił generatory diesla. Dzięki temu rozwiązaniu zaoszczędzono 375 000 dolarów kanadyjskich w ciągu pierwszego roku eksploatacji i znacząco ograniczono emisje gazów cieplarnianych.

Potencjał i bariery

Polska, z uwagi na swoją topografię i gęstą sieć rzeczną, posiada znaczący potencjał do rozwoju mikroturbin – zwłaszcza w rejonach górskich i podgórskich. Obecnie funkcjonuje ok. 771 elektrowni wodnych, z czego aż 761 to jednostki małe, o mocy poniżej 10 MW.

Rozwojowi technologii przeszkadzają jednak bariery administracyjne i finansowe. Brakuje uproszczonych procedur dla instalacji mikroskalowych, a proces pozyskiwania decyzji środowiskowej jest czasochłonny i kosztowny. Według danych z Centre for Alternative Technology, koszt instalacji mikroturbiny może wynosić nawet kilkanaście tysięcy euro za 1 kW mocy.

Korzyści dla społeczności i środowiska

Mikroturbiny wodne oferują szereg realnych korzyści:

• Niezależność energetyczna – lokalne społeczności mogą ograniczyć zależność od zewnętrznych dostawców prądu,
• Bezpieczeństwo klimatyczne – brak emisji i stabilne źródło zasilania,
• Minimalna ingerencja w przyrodę – technologia nie narusza koryta rzek ani migracji ryb,
• Rozwój lokalny – nowe miejsca pracy i impuls dla samorządowych inwestycji OZE.

Mikroturbiny w polskiej energetyce

W czasach rosnących kosztów energii i napięć w systemie elektroenergetycznym, technologie mikroskalowe, takie jak mikroturbiny wodne, mogą odegrać kluczową rolę w zielonej transformacji. Czy Polska wykorzysta ten potencjał? A może znów pozwolimy, by innowacyjne, bezpieczne dla środowiska rozwiązania popłynęły tylko zagranicznym nurtem?

Zobacz też: Nowa generacja elektrowni szczytowo-pompowych. W projekcie uczestniczą Polacy

Źródło: energy.gov, mapleridgenews.com, sciencedirect.com, cat.org.uk, nature.com 

Fot.: AI

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.