Trwa sprzątanie po błędach Prawa i Sprawiedliwości w kwestii ustawy o systemie kaucyjnym. Podsekretarz stanu w  Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Anita Sowińska, zapewniła, że ustawodawca wsłuchał się w postulaty branży spożywczej i postanowił wprowadzić nowelizację do uchwały z 2023 roku. Nie ma mowy o przesunięciu daty wejścia w życie systemu kaucyjnego. Z kolei giganci branży spożywczej nie chcą ponosić kosztów inwestycyjnych i zapewniają opinię publiczną o rychłym upadku. 

Pierwszy rok na rozruch systemu

Przedstawicielka ministerstwa, Anita Sowińska, potwierdziła pozytywny przebieg konsultacji z branżą spożywczą. Nowelizacja ustawy o systemie kaucyjnym to efekt rozmów z przedsiębiorcami. Po pierwsze obejmie ona zapis o braku podatku VAT w kwocie kaucji oraz ustanowi proces podążania kaucji za produktem; oznacza to, że na każdym etapie życia opakowania pobierana będzie kaucja. Były to główne postulaty branży spożywczej, które mają uszczelnić system. 

O rok opóźniono przyjmowanie frakcji po produktach mlecznych w ramach systemu kaucyjnego, co również było jednym z głównych postulatów branży, która groziła powstaniem “bomby biologicznej” w wyniku zbiórki opakowań po mleku.

Ponadto Ministerstwo ustaliło wysokość kaucji. Dla butelek PET i opakowań aluminiowych będzie to 50 groszy, natomiast kaucja za opakowania szklane i wielokrotnego użytku wyniesie 1 złoty. 

– Zmiany idą w dobrym kierunku. W obecnych przepisach i nowelizacji brakuje organizacji parasolowej, czyli podmiotu koordynującego system kaucyjny. Podobne rozwiązanie działa w systemie niemieckim. Zadaniem ciała, powołanego przez przedsiębiorców, jest między innymi usprawnianie procesu przepływu kaucji. Drugim elementem jest poprawa modelu odbioru odpadów ze sklepu. Moim zdaniem system jest gotowy na działanie wraz z początkiem 2025 roku – stwierdził na konferencji prasowej Paweł Sosnowski, Pełnomocnik zarządu ds. regulacji środowiskowych, Interzero. 

Proces przygotowania, przeprowadzenia i uchwalenia nowelizacji zakładany jest na koniec 2024 roku. Anita Sowińska podziękowała za zaangażowanie przedsiębiorców i podkreśliła, że Ministerstwo, w miarę możliwości, uwzględni większość uwag i głosów, szczególnie tych wzywających do powołania organizacji parasolowej. 

Co zrobić ze zużytym olejem kuchennym? Olejomaty to krok w dobrą stronę 

Co na to branża?

– Ważna jest kwestia porozumienia się między operatorami w przypadku systemu opartego na wielu podmiotach. Trudno ocenić, jak współpracować będą pierwsi operatorzy z powstałymi później. Czy każdy operator będzie budował własny system IT? Czy skorzysta z gotowego? Pojawia się wiele pytań, które nie pozwalają stwierdzić, że jesteśmy gotowi w skali kraju na przyjęcie systemu kaucyjnego. Z naszych raportów wynika, że rocznie do przewiezienia będzie ok. 17 mln palet z opakowaniami z tworzyw sztucznych i metali. To ogromne wyzwanie – podkreśliła Joanna Leoniewska-Gogola, zastępca dyrektora, doradczyni w zakresie zrównoważonego rozwoju w firmie Deloitte. 

Wszyscy eksperci i przedstawiciele branży zgodzili się co do tego, że Ministerstwo nie pozostało głuche na ich uwagi. Jednak Andrzej Gantner, przemawiający w imieniu spożywczych gigantów (Coca-Cola, Nestle, Uniliver, Kampania Piwowarska), wielokrotnie powracał do tematu szczelności i zapewniał, że wejście systemu kaucyjnego 1 stycznia 2025 roku jest niemożliwe. Jego zdaniem system jest “dziurawy jak sito i kompletnie nieodporny na fraudy”. 

Podczas konferencji zorganizowanej przez Polską Agencję Prasową, Andrzej Gantner rzucał oskarżeniami w kierunku mieszkańców Rumunii i Polski, którzy, jego zdaniem, zawodowo zajmowali się wybieraniem milionów euro z niemieckiego systemu kaucyjnego. Jego zdaniem podobny proceder odbędzie się w naszym kraju:

– Największymi beneficjentami systemu kaucyjnego w Niemczech byli Polacy i Rumunii, którzy wprowadzali butelki PET ze swoich krajów wprost do niemieckiego systemu kaucyjnego. My już dziś wiemy, że są  zainteresowani tego typu działalnością na terenie Polski; oni już dziś produkują setki milionów podobnych butelek. Kto zapłaci za wszystkie straty? – perorował Andrzej Gantner.

Firmy nie chcą ponosić kosztów, operatorzy przekonują o misji

System kaucyjny to przede wszystkim inwestycja w zdrowe środowisko, kształtowanie dobrych nawyków konsumentów oraz krok w kierunku gospodarki cyrkularnej o obiegu zamkniętym. Zdaniem Krzysztofa Hornickiego, wiceprezesa Zarządu Krajowego Systemu Kaucyjnego, nie powinniśmy wyłącznie patrzeć na koszta, które niewątpliwie istnieją, ale skupić się na celach i wyzwaniach. Musimy szukać pola do optymalizacji i dopracowywania systemu. 

Na potencjalne koszty nie chcą zgodzić się najwięksi gracze. Ich zdaniem nieodpowiedzialne przygotowanie systemu kaucyjnego może zrazić do tego rozwiązania Polaków na wiele lat: 

– Z pierwszego modelingu, który przygotowywaliśmy razem z branżą już w 2020 roku, koszt utworzenia działającego systemu kaucyjnego dla jednego operatora to blisko 1,5 mld złotych. System kaucyjny to bardzo poważne zobowiązanie wobec społeczeństwa, bowiem ma ono zapewnić, że każda wpłacona kaucja wróci do konsumenta. Koszt obsługi systemu dla firm napojowych, według wstępnych szacunków, wynosi ok. 50 groszy za jedną sztukę opakowania – twierdzi Andrzej Gantner, wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności Związku Pracodawców (PFPŻZP).

Ustawa kaucyjna ma służyć przede wszystkim środowisku i przyszłym pokoleniom, poprzez regularne ograniczanie odpadów w obiegu naszej gospodarki. Ponadto system kaucyjny pomoże Polsce wypełnić ambitne wymogi unijne (dyrektywa SUP) odnośnie selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i zawartości przetworzonego recyklatu w butelce. Ministerstwo już dziś stwierdza, że będzie to zadanie trudne, bowiem do 2029 roku powinniśmy osiągnąć pułap 90% odzysku z selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych.  “Bez systemu kaucyjnego będzie to niemożliwe”, podsumowuje Anita Sowińska. 

Źródła: pap-mediaroom.pl

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.