Mieszkańcy gminy Brańszczyk mogą cieszyć się nowoczesną, ekologiczną i pasywną oczyszczalnią ścieków. System odtwarza naturalne procesy bagienne, dzięki roślinom, wodnym i wodnolubnym. To rozwiązanie szczególnie korzystne dla regionów zagrożonych suszą. Jak działa?

Ekologiczna oczyszczalnia ścieków w Udrzynku

Według danych Głównego Urzędy Statystycznego z 2020 roku, aż 45% mieszkańców wsi nadal nie jest podłączona do systemów kanalizacyjnych. Efektem jest ogromna ilość ścieków, które zamiast trafić do oczyszczalni, są wylewane na pola lub w lasach. To podkreśla potrzebę modernizacji i rozszerzania istniejących instalacji, ale tradycyjne rozwiązania wcale nie są korzystne ani ze względów finansowych, ani środowiskowych. Czy istnieją jakieś alternatywy?

W miejscowości Udrzynek w gminie Brańszczyk pod Warszawą uruchomiono pasywną, hydrofitową oczyszczalnię ścieków, która rozszerzyła starą instalację mechaniczno-biologiczną. Nowy, hybrydowy projekt służy 2300 mieszkańcom w 8 miejscowościach. 

Pasywne oczyszczalnie to idealny system do rozszerzania i modernizowania tradycyjnych instalacji służących do oczyszczania ścieków, także przeznaczony dla miejscowości i ośrodków oddalonych od sieci kanalizacyjnych. To rozwiązanie opiera się na sposobie wykorzystującym rośliny, aby pomóc odtworzyć naturalne procesy hydrauliczne i siedliskowe ekosystemów bagiennych. Jak działa oczyszczalnia ścieków w Udrzynku? 

System obejmuje 1 ha i składa się z dwóch rodzajów filtrów, jednego o przepływie pionowym, drugiego – poziomym, które są oddzielone od podłoża nieprzepuszczalną folią, aby żadne szkodliwe związki nie przedostawały się do środowiska. Cały przepływ ścieków wykorzystuje prawa grawitacji, co umożliwiło zmniejszenie liczby potrzebnych pomp i sprawiło, że proces w zasadzie nie wymaga żadnej obsługi. 

Za realizację inwestycji odpowiada spółka Research And Development For Life Sciences (RDSL), która powstała przy Uniwersytecie Warszawskim w konsorcjum z czeską firmą Dekonta. Organizacja, w której skład wchodzą naukowcy Wydziału Biologii UW, zajmuje się wdrażaniem osiągnięć z zakresu bioremediacji i biodegradacji. 

• Ścieki mogą służyć do produkcji energii. Dowiedz się więcej: Czy mocznik zrewolucjonizuje energetykę odnawialną?

Jak rośliny mogą pomóc w oczyszczaniu ścieków?

Jednym z osiągnięć spółki było opracowanie pasywnego systemu oczyszczania ścieków typu Constructed Wetlands, które oczyszczają wszystkie rodzaje ścieków, są efektywne ekonomiczne, a także łatwe do rozbudowy. 

W porównaniu do konwencjonalnych oczyszczalni ścieków, systemy pasywne charakteryzuje prosta obsługa, odporność na nierównomierny dopływ ścieków i konkurencyjne koszty wynikające z braku konieczności mieszania, napowietrzania czy ogrzewania. Systemy pasywne są przy tym opłacalne nawet dla mniejszych przepływów i nie pozostawiają osadów wtórnych – mówi prof. Łukasz Drewniak z Wydziału Biologii UW i jeden z założycieli uniwersyteckiej spółki spin-off, RDLS.

W pasywnych systemach oczyszczania ścieków typu Constructed Wetlands ogromną rolę odgrywają mikroorganizmy, które gromadzą się w korzeniach i kłączach roślin wodnych i wodnolubnych. To one degradują i asymilują związki węgla, zatrzymują związki fosforu i metale ciężkie, odpowiadają za asymilację i ulatnianie się związków azotu oraz wytrącanie związków siarki. Rozwiązanie jest w pełni naturalne i ekologiczne – nie stosuje się w nim żadnych substancji chemicznych. Także w porównaniu do tradycyjnych oczyszczalni w systemie pasywnym zużywa się znacznie mniej energii. 

Pasywne systemy oczyszczania wód i ścieków doskonale radzą sobie z różnymi rodzajami ścieków, zarówno przemysłowymi, jak i odpadowymi. (…) Ich zaletą są bardzo niskie koszty eksploatacji. Obsługa jest niezwykle prosta, wymagany jest jedynie okresowy nadzór – dodaje prof. Łukasz Drewniak.

Dodatkowo, hydrofitowe oczyszczalnie ścieków gwarantują zatrzymanie wody w miejscu, ponieważ ścieki nie muszą być tłoczone do oczyszczalni, a następnie odprowadzane do rzeki. Pasywny system zatrzymuje wodę, która odparowując zostaje na danym terenie. To szczególna zaleta w przypadku regionów zagrożonych suszą. 

• Przeczytaj także: Energia odnawialna z glonów! Algi przyszłością zielonej energii?

Hydrofitowe oczyszczalnie ścieków w Polsce 

Gmina Brańszczyk jest jednym z krajowych pionierów, jeśli chodzi o pasywne oczyszczalnie ścieków, które wykorzystują rośliny do imitowania naturalnych procesów występujących w ekosystemach. Chociaż hydrofitowe oczyszczalnie mają już swoich miłośników w Europie, w Polsce nadal są rozwiązaniem cieszącym się małym zainteresowaniem. 

Jednym z innych działających już obiektów tego typu jest uruchomiona w 2020 roku oczyszczalnia ścieków w Białce w województwie lubelskim, która została wybudowana także przez konsorcjum RDLS i Dekonta. 

Uruchomiony obiekt o przepustowości 180m3 na dobę jest w stanie obsłużyć zarówno 250 stałych mieszkańców, jak również tysiące turystów, którzy zjawiają się tutaj każdego roku – w okresie letnim łączna liczba osób na terenie miejscowości sięga 2,5 tys.

Źródła: ue.edu.pl, rdls.pl, mamstartup.pl

Fot. główna: Canva 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.