W Narodowe Święto Niepodległości przypominamy bohatera, który krótko po wyzwoleniu państwa polskiego wrócił do kraju i założył istniejącą do dziś fabrykę akumulatorów.

Młodość wynalazcy

Franciszek Karol Pollak (używał imienia Karol) był elektrykiem, przedsiębiorcą, wynalazcą i pionierem polskiego przemysłu akumulatorowego. Za swoje wybitne zasługi nazywany był Polskim Edisonem.

Urodził się w 1859 roku. Był synem pochodzącego z Moraw drukarza, księgarza i wydawcy Karola Pollaka i Marii, z domu Zaręba. Ojciec zamieszkał w Sanoku i tam też uczył się młody Karol. Później podjął naukę w Stryju i Lwowie. 

Od młodości Karol wykazywał się uzdolnieniami technicznymi i pracował wykonując instalacje elektryczne. W 1883 roku zatrudnił się w laboratoriach brytyjskiej firmy The Patent Utilisation Co i już wtedy opatentował niektóre ze swoich pierwszych wynalazków. 

W 1885 roku Karol Pollak studiował na Politechnice w Berlinie – Charlottenburgu. W stolicy Niemiec uzdolniony wynalazca przez kilka lat zarządzał fabryką sprzętu elektrotechnicznego G. Wehr Telegraphen-Bau-Anstalt. Kolejnym zwrotem w jego karierze był powrót do Wielkiej Brytanii. Na wyspach pod imieniem „Charles Pollak” dalej eksploatował swoje patenty. 

Polski Edison

W 1886 roku objął kolejną ważną funkcję i został dyrektorem paryskiego przedsiębiorstwa, które używało opracowane przez niego tramwaje elektryczne. Już w tym czasie wynalazca pracował nad budową akumulatorów, dzięki czemu zyskał w dużą popularność. 

Polski Edison założył następnie fabrykę akumulatorów Accomulatoren-Werke System Pollak we Frankfurcie nad Menem oraz w Liessing w Austrii. Także inne firmy produkowały akumulatory na jego licencji. 

Pollak zaprezentował swoje akumulatory również na Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie w 1884. W czasie wydarzenia otrzymał dyplom honorowy. 5 lat później założył własne laboratorium i prowadził dalsze badania. Dorobek Karola Franciszka Pollaka jest niezwykle imponujący. Na swoje wynalazki uzyskał łącznie 98 patentów z państw takich jak USA, Anglia, Austria, Francja, Niemcy i Szwajcaria.  

Gdy Polska odzyskała niepodległość po 123 latach niewoli, w 1922 roku wrócił do ojczyzny. Już następnego roku w położonej w Małopolsce miejscowości Biała (obecnie Bielsko-Biała) założył fabrykę akumulatorów, która istnieje do dziś. 

Fabryka akumulatorów w Białej

Firma w wolnym już kraju rozpoczęła działalność pod nazwą Polskie Towarzystwo Akumulatorowe. Współzałożycielem przedsiębiorstwa był profesor Ignacy Mościcki, który został później prezydentem Polski. Karol Pollak został pierwszym dyrektorem fabryki.

Zakład, który działa do dziś, jest, jak twierdzi firma jednym z najnowocześniejszych na świecie. Fabryka przyczynia się do globalnego rozwoju elektromobilności. Jednym z osiągnięć zakładu jest wyraźne skrócenie czasu formowania produkowanych baterii – z 7 dni do 36 godzin.

– Takie możliwości mają tylko dwie fabryki na świecie – czytamy na stronie przedsiębiorstwa EnerSys.

Firma specjalizuje się w produkcji baterii trakcyjnych do napędu wózków akumulatorowych, maszyn czyszczących, wózków inwalidzkich oraz dla przemysłu zbrojeniowego. Przedsiębiorstwo, obecnie w rękach inwestorów z USA, zatrudnia kilkuset pracowników. 

Sukcesy firmy nie byłyby możliwe bez wynalazków i zaangażowania Polskiego Edisona. Do jego największych osiągnięć należą:

• napędy elektryczne, 
• opracowanie maszyny drukarskiej do druku w kolorze,
• mikrofon,
• chemiczne źródła energii – ogniwa galwaniczne,
• akumulatory elektryczne,
• prostowniki komutatorowe i elektrolityczne.

W 1895 roku jako pierwszy zaproponował zastosowanie prostowniczego układu mostkowego. W 1896 roku Karol Pollak wynalazł także kondensator elektrolityczny. Posiadał również patent na produkcję akumulatorów ołowiowo-kwasowych.

W uznaniu zasług dla działalności i wkładu w rozwój elektrotechniki światowej Karol Franciszek Pollak w 1924 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej. Został także odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta. Zmarł w 1928 w Białej. Miał 69 lat.

Artykuł jest częścią serii, w której promujemy ekobohaterów. Poznaj więcej takich historii!

źródło: zsmeolsztyn.pl (W opracowaniu wykorzystano materiały z publikacji prof. Stanisława Odrowąża Wysockiego oraz dr inż. Piotra Szymczaka), hawker.pl, zdjęcie portretowe: commons.wikimedia.org

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.