Najnowszy raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu stawia przed światem wiele wyzwań. Na czym powinniśmy się skupić? Co mamy do stracenia? Czego będzie dotyczyć ostatnia część raportu? 6. raport IPCC komentuje Daniel Zavala-Araiza, ekspert w dziedzinie energetyki, zrównoważonego rozwoju i zmian klimatu, współpracujący z Environmental Defense Fund Europe. 

Dlaczego powinniśmy traktować raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) jako kluczowe źródło informacji o stanie zmian klimatycznych? 

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu to zaufana i rzetelna organizacja dostarczająca obiektywną, opartą na badaniach wiedzę na temat zmian klimatu. Raporty IPCC są wykorzystywane przy tworzeniu strategii klimatycznych, zarówno narodowych, jak i międzynarodowych oraz polityki finansowania badań zmian klimatycznych. 

Jak wygląda praca członków Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu?

IPCC opiera swoje badania na pracach naukowców z całego świata, a sam proces tworzenia raportu to długotrwała i szczegółowa praca, której celem ma być dostarczenie najbardziej wiarygodnych informacji.

6. raport IPCC jest z pewnością przełomową pracą naukową. Ostatnio opublikowana, trzecia część różni się od pozostałych, ponieważ daje ludziom wiele nadziei. Jak wiążę z poprzednimi? 

Ostatnio opublikowane raporty IPCC pierwszej i drugiej grupy roboczej koncertowały się na przyczynach i skutkach globalnego ocieplenia oraz związanych z nim zagrożeń, adaptacji oraz podatności na zmiany klimatu. Przedstawiły przerażającą rzeczywistość, w jakiej się znajdziemy, jeśli nie zrobimy wszystkiego, co w naszej mocy i tak szybko, jak to możliwe, aby ograniczyć emisje.

Najnowszy raport koncentruje się na tym, w jakim kierunku zmierzamy oraz na rozwiązaniach, które można i należy wdrożyć, aby uniknąć najgorszych skutków zmian klimatu. W raporcie przedstawiono alternatywne scenariusze przyszłości oraz prawdopodobne wyniki temperaturowe każdego z nich.

Co opisują te scenariusze?

Prześledzono rozwój technologii w sektorze energii odnawialnej i polityki klimatycznej oraz stwierdzono, że istnieje wiele dostępnych rozwiązań, wysoce efektywnych i nisko kosztowych, które zaczynają spowalniać wzrost emisji.

Co oznacza w kwestii klimatu stwierdzenie “teraz albo nigdy”? 

Jeżeli nie wprowadzimy rozwiązań proponowanych przez naukowców czy opisanych w raporcie IPCC, przyszłe pokolenia dobitnie odczują skutki zmiany klimatu. Już teraz doświadczamy coraz bardziej destrukcyjnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych, podnoszenia się mórz, topnienia lodu morskiego, utraty siedlisk i innych poważnych skutków zmieniającego się klimatu w znacznie szybszym tempie, niż społeczności są w stanie się do nich przystosować. Fakt, że nie działamy wystarczająco szybko, aby zapobiec znacznie gorszym skutkom, jest rozczarowującą wiadomością.

Czego potrzebujemy, aby zatrzymać globalne ocieplenie klimatu?

W raporcie stwierdzono, że aby ograniczyć ocieplenie do poziomu 1,5 stopnia Celsjusza, określonego w Porozumieniu paryskim, emisje musiałyby osiągnąć najwyższy poziom przed 2025 r., a następnie gwałtownie spadać – cel ten wydaje się coraz bardziej nieosiągalny, jeśli rządy i przemysł nie wykażą się większą ambicją.

Raport wskazuje, że wiedza i zasoby niezbędne do ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 stopnia nie stanowią problemu. Aby urzeczywistnić transformację energetyczną, potrzebujemy wsparcia politycznego i społecznego.

A jak ocenia Pan dotychczasowe działania na rzecz zatrzymania globalnego ocieplenia? 

Choć społeczeństwo bardziej niż kiedykolwiek angażuje się w zmiany własnych zachowań, nie osiągniemy naszych celów klimatycznych bez odpowiednich przepisów prawnych i polityk regulujących działania państw i korporacji. Biorąc pod uwagę, że UE importuje ponad 85% swojego zapotrzebowania na gaz, decydenci powinni wykorzystać te przepisy również do rozwiązania problemu wycieków, występujących w krajach, które są producentami gazu. W tym zakresie Europa może być liderem.

Jaki wpływ na środowisko mają emisje metanu i dwutlenku węgla?

Obserwujemy jak różne regiony podejmują działania i oprócz redukcji emisji CO2, dostrzegają istotną rolę metanu jako nietrwałego, ale silnie zanieczyszczającego gazu, którego redukcja zapewni możliwość ograniczenia ocieplenia klimatu w najbliższym czasie.

Zwieńczeniem Strategii UE w zakresie ograniczenia emisji metanu będzie akt prawny, który ma zostać przyjęty w przyszłym roku i który powinien doprowadzić do zaostrzenia monitorowania i kontroli emisji metanu w wyniku wycieków, odpowietrzania i spalania w infrastrukturze ropy i gazu.

Dlaczego tak pilnie musimy je redukować emisje metanu? Na jakich innych gazach cieplarnianych powinniśmy się jeszcze skupić? 

Metan to silnie szkodliwy, nietrwały gaz cieplarniany z ponad 80-krotnie większym współczynnikiem ocieplenia w porównaniu z taką samą ilością CO2 przez pierwsze 20 lat obecności w atmosferze. Ilość metanu w atmosferze wzrosła ponad dwukrotnie względem poziomu sprzed epoki przemysłowej. 

Według IPCC, koncentracja metanu jest aktualnie wyższa niż w jakimkolwiek momencie w ciągu ostatnich 800 000 lat i rośnie w tempie trzykrotnie szybszym niż poziom CO2. 

Dzięki pełnemu wdrożeniu dostępnych rozwiązań w kluczowych sektorach generujących emisje, możliwe jest nie tylko obniżenie emisji metanu o połowę do 2030 r., ale również zapobieganie wzrostowi temperatury o 0,25°C do 2050 r. oraz o ponad 0,5° C do końca obecnego stulecia. 

6. raport IPCC koncentruje się na mitygacji i adaptacji zmian klimatu. Czy może Pan rozwinąć te terminy? 

Poprzedni raport IPCC wskazywał skutki globalnego ocieplenia, a najnowszy koncentruje się na pokazaniu rozwiązań, które możemy wprowadzić, aby uniknąć najgorszych scenariuszy. Musimy także adaptować się do już zaistniałych zmian klimatu, przygotowując i chroniąc nasze społeczności przed ich skutkami, oraz w dalszym ciągu uwzględniać szybko zmieniające się uwarunkowania.

Co raport IPCC mówi o odnawialnych źródłach energii? Na czym powinniśmy się skupić podczas transformacji energetycznej? Czy technologia to nadzieja, a może raczej przeszkoda? 

Energia odnawialna zapewni nie tylko stabilność energetyczną, ale również miejsca pracy. To jedno z najlepszych dostępnych obecnie rozwiązań, aby złagodzić skutki zmian klimatycznych. Raport wskazuje, że aby osiągnąć cel 1,5 stopnia, świat prawdopodobnie musi w tej dekadzie ograniczyć emisje CO2 o połowę oraz znacznie ograniczyć emisje metanu. W tym celu kraje muszą potroić wysiłki na rzecz energii odnawialnej, inwestując od zaraz w źródła odnawialne oraz podejmować wspólne inicjatywy i pomagać gospodarkom rozwijającym się w przestawieniu się na energię odnawialną.

Jak jasno wynika z raportu IPCC, mamy więcej niż kiedykolwiek sposobów, aby ograniczyć destabilizującą zależność od paliw kopalnych. Ponadto, koszty energii odnawialnej są dużo niższe niż kilka lat temu. Śmiałe przejście na gospodarkę opartą na czystej energii i przyjęcie naturalnych rozwiązań klimatycznych nie tylko zmniejszy niebezpieczne ocieplenie, ale także pozwoli nam odzyskać kontrolę nad naszą wspólną przyszłością gospodarczą. Technologia jest zdecydowanie naszym sprzymierzeńcem w tej kwestii.

Jakie skutki zmian klimatu grożą Polsce i Europie? Jak możemy im zapobiec? 

Jeżeli nie ograniczymy emisji gazów cieplarnianych w Polsce i Europie, będziemy doświadczać coraz bardziej dotkliwych susz i wysokich temperatur, które mogą negatywnie wpływać na produkcję rolną oraz zwiększać ryzyko stresu cieplnego i niedoborów wody. Musimy zatem działać teraz.

Aby spróbować zapobiec najgorszym skutkom, potrzebujemy głębokiej i natychmiastowej redukcji emisji, na całym świecie i we wszystkich sektorach gospodarki. Unia Europejska odgrywa szczególnie istotną rolę w zarządzaniu emisjami metanu na świecie ze względu na fakt, że jest największym importerem gazu ziemnego.

UE może wykorzystać tę pozycję, aby stać się klimatycznym liderem i zająć się emisjami związanymi z importem gazu poprzez przyjęcie norm emisji metanu w odniesieniu do całości gazu używanego w UE.

Czego możemy się spodziewać po ostatniej części 6. raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu? 

Zgodnie z zapowiedzią IPCC, ostatnia, szósta część raportu ma się ukazać we wrześniu tego roku i będzie to raport integrujący raporty, które ukazały się do tej pory. Ma być on swego rodzaju przewodnikiem dla decydentów politycznych i odnosić się do szerokiego zakresu kwestii istotnych dla polityki.

Fot. główne: #ShowYourStripes

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.