Czy wiecie, że w Polsce, a konkretnie na Suwalszczyźnie, znajduje się wieczna zmarzlina? To unikatowe zjawisko w skali Europy Środkowej. 

Wieczna zmarzlina odkryta na Suwalszczyźnie

Naukowcy z Państwowego Instytutu Geologicznego odkryli wieczną zmarzlinę, taką samą jak te, które znajdują się między innymi na Syberii i Alasce. Swoim wiekiem może zachwycić – istnieje od 13 tysięcy lat!

Historia odkrycia tego miejsca jest niezwykle interesująca. Powszechnie wiadomo, że im głębiej wwiercamy się w skorupę ziemską, tym temperatura jest większa. Jednak w tym konkretnym przypadku wyglądało to zgoła inaczej. Już w latach 70. XX wieku naukowcy zauważyli, że na Suwalszczyźnie, a dokładnie w okolicach Udrynia i Szypliszek, we wszystkich odwiertach temperatura, zamiast rosnąć… malała.

• Przeczytaj też: Co się stało z pierwszym wynalazcą panelu fotowoltaicznego?

To najzimniejsze skały w Europie!

Grupa geologów 24 lipca 2010 roku wykonała wiercenie o głębokości całkowitej 450 metrów. Następnie przeprowadzili oni szereg badań geofizycznych, z których to, co najbardziej nas interesuje, to pomiary temperatury. Te wykazały, że na głębokości 357 metrów, skokowo spadła ona do wartości 1,2 stopni Celsjusza. Niedługo później, po termicznym ustabilizowaniu otworu, badanie powtórzono. Efekt jest zdumiewający – na głębokości 356 metrów odnotowano temperaturę osiągającą tylko 0,07 stopni Celsjusza! To potwierdziło przypuszczenia, że mamy do czynienia z wieczną zmarzliną.

Podczas testów sprawdzono też wodę – na głębokości 398 metrów założono filtr, umożliwiający opróbowanie warstwy wodonośnej piaskowców kredy dolnej. W rezultacie uzyskano krystalicznie czystą wodę o temperaturze zaledwie 1,9 stopni Celsjusza.

Naukowcy podkreślają szczególne znaczenie, jakie niesie ze sobą odkrycie paleozmarzliny. Zwracają uwagę na to, że zjawisko z Suwalszczyzny jest jedynym takim miejscem w Europie, gdzie bezpośrednio można obserwować głęboką wieczną zmarzlinę sprzed 13 tysięcy lat. Takie badania pozwolą na dokładniejsze modelowanie przyszłych zmian klimatycznych oraz pomogą w poszukiwaniu i podziemnym składowaniu dwutlenku węgla. 

Czym jest wieczna zmarzlina?

Wieczna, lub inaczej, wieloletnia zmarzlina, to zjawisko trwałego, czyli trwającego minimum dwa lata utrzymywania się części skorupy ziemskiej w temperaturze poniżej punktu zamarzania wody. Przy tym nie jest to zjawisko zależne od pór roku. 

Wieczna zmarzlina powstaje w warunkach suchego i zimnego klimatu. Pokrywa ok. 1/4 lądów północnej półkuli, rozciągając się na terenach Alaski, Kanady i Syberii. Szacuje się, że jej najstarsze fragmenty powstały aż 2,5 milionów lat temu!

Co skrywa wieczna zmarzlina?

Dotarliśmy do punktu, w którym wieczna zmarzlina zaczyna… gwałtownie topnieć. To skutek zmian klimatycznych. Naukowcy biją na alarm – tego typu miejsca mogą skrywać nieznane nam i często niebezpieczne patogeny (wirusy i bakterie), a nawet radioaktywne substancje z czasów II wojny światowej, na które nie jesteśmy przygotowani.

Ponadto, na takich obszarach zmagazynowane są olbrzymie pokłady węgla – szacunkowe dane mówią aż o 1300 GtC. To więcej niż łączna wartość, którą człowiek wyemitował do atmosfery od 1880 roku. Uwolnienie tak dużej ilości gazów wywołałoby olbrzymie skutki względem klimatu i znacznie przyspieszyłoby globalne ocieplenie. 

Eksperci wyznaczyli próg, po którego przekroczeniu wieczna zmarzlina w dużej mierze zostanie rozmrożona, uwalniając swoją dotychczas skrywaną zawartość. To 2 stopnie Celsjusza w stosunku do okresu przedindustrialnego (lata 1850-1900). 

Tymczasem trwa walka o ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia Celsjusza, zgodnie z postanowieniami porozumienia paryskiego. Do przekroczenia granicy 2 stopni jesteśmy coraz bliżej. 

Ile zapłacisz za prąd po 1 lipca 2024?

Źródła: Państwowy Instytut Geologiczny, magazyncieplasystemowego.pl

Fot.: USGS, gettysignature

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.