W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na surowce krytyczne państwa i firmy coraz częściej zwracają uwagę na surowce spoza naszej planety. Bogaty w cenny izotop hel-3 Księżyc może już wkrótce stać się centrum geopolitycznego wyścigu po rzadkie surowce na potrzeby transformacji energetycznej.

Rosnące zapotrzebowanie na surowce

Wraz z transformacją energetyczną gwałtownie zwiększa się popyt na surowce krytyczne, które stanowią fundament nowoczesnych technologii. Materiały te są niezbędne do budowy zaawansowanych magazynów energii, turbin wiatrowych, ogniw fotowoltaicznych oraz systemów elektromobilności, a także do rozwoju energetyki jądrowej i przyszłych reaktorów fuzyjnych. W obliczu rosnącego popytu na czystą i stabilną energię, państwa i firmy zaczynają poszukiwać nowych źródeł surowców – zarówno na Ziemi, jak i w kosmosie, co otwiera drogę do eksploatacji zasobów księżycowych.

Raport UE o surowcach krytycznych. Górnictwo kosmiczne odpowiedzią na kryzys?

Rzadki surowiec z Księżyca

Hel-3 to niezwykle rzadki izotop helu, który od dawna budzi zainteresowanie naukowców ze względu na swoje unikalne właściwości. Choć na naszej planecie występuje w minimalnych ilościach, na powierzchni Księżyca znajduje się w znacznie większych zasobach. Hel-3 ma szerokie zastosowanie w nowoczesnej technologii – jest niezbędny do osiągania ekstremalnie niskich temperatur w chłodzeniu komputerów kwantowych, wspiera systemy obrazowania medycznego i bezpieczeństwa, a w przyszłości może stać się czystym paliwem dla reaktorów fuzyjnych. 

Popyt na komputery kwantowe, które wymagają tysięcy litrów helu-3 do chłodzenia kriogenicznego, znacznie przewyższa obecne roczne zasoby Ziemi, wynoszące jedynie około 22-30 tys. litrów. Już teraz firmy specjalizujące się w chłodnictwie kwantowym, takie jak Bluefors, podpisują umowy na dostawy helu-3, przygotowując się na nadchodzący „boom kwantowy”.

Przygotowania do eksploatacji Księżyca

Startupy takie jak Interlune opracowują technologie umożliwiające eksploatację powierzchni księżyca w poszukiwaniu helu-3. Firma projektuje lekką koparkę księżycową zdolną do przetwarzania ponad 100 ton pyłu na godzinę, aby pozyskiwać gaz na miejscu. W tym roku firma zawarła pierwszą w historii komercyjną umowę z Departamentem Energii USA oraz firmami z branży kwantowej, co stanowi przełom w komercjalizacji pozaziemskich zasobów. 

Eksploatacja helu-3 jest niezwykle wymagająca. Jego stężenie w glebie księżycowej mierzy się w częściach na miliard. Aby uzyskać kilka litrów gazu, trzeba przetworzyć ogromne ilości regolitu. Wyzwania obejmują obsługę ciężkiego sprzętu w warunkach niskiej grawitacji, ściernego pyłu księżycowego, ekstremalnych temperatur oraz rafinację helu-3 bez stałej obecności człowieka. Międzynarodowe agencje kosmiczne, takie jak NASA intensywnie wspierają badania nad zasobami księżycowymi oraz nowymi technologiami wydobywczymi. 

Wyścig po surowce kosmiczne

Porozumienia Artemis to traktat mający na celu stworzenie międzynarodowych ram regulujących eksploatację zasobów pozaziemskich, w tym helu-3, w sposób zgodny z prawem kosmicznym i zasadami współpracy. Jednak w praktyce wydobycie tych surowców może stać się nową areną rywalizacji geopolitycznej. Państwa i firmy, które zdobędą pierwsze znaczące zasoby helu-3, mogą uzyskać przewagę w kluczowych technologiach przyszłości – od komputerów kwantowych po reaktory fuzyjne, które obiecują czystą, stabilną i praktycznie niewyczerpaną energię. Podobnie jak metale ziem rzadkich są obecnie strategicznym zasobem, nad którym toczy się globalna konkurencja, kontrola nad zasobami kosmicznymi może stać się narzędziem wpływu w polityce międzynarodowej.

Dostęp do nowych, wydajnych źródeł paliwa z kosmosu, takich jak hel-3, może znacząco przyspieszyć rozwój czystej energii i nowoczesnych systemów magazynowania energii. Jednocześnie wiąże się to jednak z powstaniem nowych zależności strategicznych, podobnych do tych, które obserwujemy dziś, np. surowce do produkcji baterii litowo-jonowych czy turbin wiatrowych. Państwa kontrolujące dostęp do tych zasobów mogą zyskać decydujący wpływ na globalny rynek energii i technologie przyszłości.

Dla Polski, nieuczestniczącej aktywnie w wyścigu kosmicznym, jest to wyzwanie związane z ryzykiem uzależnienia od technologii zagranicznych, ale i szansa na włączenie się w międzynarodowe projekty badawcze. Z jednej strony konieczne będzie rozwijanie własnych technologii i współpraca międzynarodowa, by nie pozostać w tyle, z drugiej możliwość uczestniczenia w takich projektach daje krajowi dostęp do przyszłych źródeł energii i wysokich technologii, co może wzmocnić bezpieczeństwo energetyczne.

Zobacz też: Unia wspiera projekty surowców krytycznych. Nowa szansa dla polskich inwestycji

Źródła: NASA, space.com, Washington Post, Business Insider, Space24

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.