Temperatura rośnie, emisje nie spadają tak szybko, jak powinny, a nasza planeta – choć wciąż piękna – staje się coraz bardziej nieprzewidywalna. W Dniu Ziemi warto zapytać: co się naprawdę zmienia? Czy zielona transformacja to tylko modny slogan, czy faktyczny zwrot w myśleniu o przyszłości?

Klimatyczne fakty, które niepokoją

Według danych unijnego programu Copernicus, marzec 2025 był globalnie najcieplejszym marcem w historii pomiarów. Średnia temperatura powierzchni Ziemi była o 1,7°C wyższa niż przed epoką przemysłową. To nie są już prognozy, ale realna zmiana klimatu.

Rośnie liczba ekstremalnych zjawisk pogodowych – długotrwałe susze, powodzie, nagłe burze. Tylko w Polsce, według IMGW, liczba dni upalnych wzrosła dwukrotnie w ciągu ostatnich 20 lat. Koncentracja CO₂ w atmosferze przekroczyła 420 ppm – najwięcej od milionów lat.

Transformacja energetyczna – co już osiągnęliśmy?

Nie wszystko jednak jest czarne. W Polsce udział OZE w krajowym miksie przekroczył 23%, a moc zainstalowana PV zbliża się do 20 GW. Program „Czyste Powietrze” wspiera modernizację źródeł ciepła, a firmy i gminy coraz chętniej inwestują w magazyny energii i instalacje hybrydowe.

Na świecie liderami są Dania, Portugalia i Urugwaj – kraje, które pokazują, że 80–90% energii z OZE jest możliwe. Globalnie sprzedaż samochodów elektrycznych przekroczyła 17 mln rocznie, a Chiny produkują więcej zielonej energii niż cała UE razem wzięta.

Zielone mity, które wciąż pokutują

Mimo sukcesów, wokół transformacji krąży wiele mitów. Że OZE są drogie (tymczasem energia z PV i wiatru to dziś najtańsze źródła prądu). Że samochody elektryczne bardziej szkodzą (choć nawet z prądem z węgla mają niższy ślad węglowy). Że nasze decyzje nie mają znaczenia (a każdy kWh oszczędzonej energii to realna zmiana).

Zielone slogany bywają też wykorzystywane do greenwashingu – gdzie kampania marketingowa znaczy więcej niż konkretne działania. Wiele firm mówi o ekologii, ale nie zmienia sposobu działania.

Co nadal nas blokuje?

Przede wszystkim: brak odwagi politycznej. Transformacja wymaga decyzji – nie tylko dopłat. Potrzebujemy sprawnych sieci przesyłowych, magazynów energii, wsparcia dla ubogich energetycznie i konsekwentnych zasad rozliczania emisji.

Konsumpcjonizm, jednorazowość i uzależnienie od paliw kopalnych nadal są głównymi barierami. I to nie tylko w przemyśle – ale w naszym codziennym stylu życia.

Co może zrobić każdy z nas?

Więcej niż się wydaje. Można:

• wybierać dostawcę zielonej energii,
• oszczędzać energię i wodę,
• unikać plastiku i marnowania żywności,
• inwestować w OZE lub magazyny (jeśli to możliwe),
• edukować dzieci i… głosować na tych, którzy rozumieją wyzwania klimatu.

Zmiany zaczynają się w domach, szkołach i lokalnych społecznościach.

Dzień Ziemi – gest czy decyzja?

Możemy uczcić Dzień Ziemi sadzeniem drzew, postem w mediach społecznościowych czy symbolicznym „gaszeniem światła”. Ale jeśli na tym się kończy – planeta nie odetchnie. Bo dziś Ziemia nie potrzebuje już tylko naszej troski – potrzebuje naszej odpowiedzialności.

Zobacz też: Offset węglowy: realne narzędzie redukcji emisji czy greenwashing? Kluczowe działania lokalne i globalne

Źródło: IMGW, IEA, URE, KOBiZE, Copernicus Climate Change

Fot.: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.