Polska to uśpiony olbrzym pod względem produkcji energii z OZE. Nasz potencjał pozostaje w dużej mierze niewykorzystany przez zły stan sieci energetycznych, co przekłada się na częste wyłączenia oraz rosnącą ilość odmów przyłączenia nowych źródeł energii. Eksperci od dawna wskazują, że bez rozwiązania tego problemu nie uwolnimy potencjału polskiej energetyki. 

Polska bije kolejne rekordy

9 kwietnia 2024 roku został pobity kolejny rekord generacji energii elektrycznej z paneli fotowoltaicznych. Według danych PSE, operatora systemu przesyłowego, między godz. 12 a 13 fotowoltaika oddała do sieci 10530 MWh energii, co oznacza, że w szczytowym momencie pokrywała ponad 50% krajowego zapotrzebowania.

W perspektywie rocznej OZE zwiększyło swój udział w krajowym miksie energetycznym do 26% z 20% w 2022 roku. Podczas tego samego okresu udział węgla skurczył się z 73% do 63%, osiągając tym samym najniższy poziom w historii. 

Wzrost generacji z OZE jest napędzany przez szybki przyrost mocy zainstalowanej. Na koniec 2023 roku do sieci elektroenergetycznych w Polsce przyłączonych było 1 403 875 mikroinstalacji wytwarzających energię elektryczną, a ich łączna moc zainstalowana wynosiła blisko 11,3 GW. Drugim, największym źródłem była z kolei energetyka wiatrowa na lądzie (9,3 GW mocy zainstalowanej na koniec 2023 roku).

– W ostatnich dniach odnotowaliśmy kolejne rekordy produkcji energii z wiatru i słońca. Było kilka takich dni, kiedy dzienna produkcja ze źródeł odnawialnych sięgała nawet ok. 40%. całej pozyskiwanej energii i sama fotowoltaika zapewniała nam więcej prądu niż węgiel brunatny. To pokazuje, że z energią odnawialną wcale nie jest źle, aczkolwiek cały czas jest bardzo dużo do zrobienia. Według obliczeń ekspertów w 2030 roku możemy produkować nawet 70% naszej codziennej energii ze źródeł odnawialnych, co przekładałoby się na cenę energii, jakość powietrza, zmniejszenie emisji i generalnie na poprawę jakości naszego życia – zauważa Krzysztof Cibor, Greenpeace Polska. 

Pilna potrzeba modernizacji

Eksperci od dawna zwracali uwagę na problem przestarzałych sieci energetycznych, które mogą spowodować przerwy w łańcuchach dostaw energii. Stan polskiej infrastruktury rysuje się wyjątkowo niekorzystnie: w 2021 roku niemal połowa elektroenergetycznych linii wysokiego napięcia liczyła więcej niż 40 lat. 

– W ostatnich dniach zdarzało się, że tej energii ze słońca i wiatru było tak dużo, że trzeba było wyłączać te źródła. To oznacza, że mogliśmy mieć jeszcze więcej czystej, tańszej energii w naszych gniazdkach, ale – ze względu na to, że nasza sieć sobie z tym nie radzi, nie jesteśmy na to przygotowani – trzeba było to ograniczać – podsumował Krzysztof Cibor.

Opłakany stan krajowych sieci przesyłowych prowadzi do tego, że cały system działa w sposób nieoptymalny. Przestarzałe linie nie nadążają za poziomem wygenerowanej energii, a operatorzy odmawiają przyjęcia nowych obiektów OZE.

Według informacji URE tylko w latach 2021–2022 urząd otrzymał ponad 9 tys. powiadomień o odmowach przyłączeń do sieci. 

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, Rafał Gawin, dostrzega problem niskich nakładów inwestycyjnych na przyłączenia nowych użytkowników. Podczas 39. Konferencji Energetycznej EuroPOWER & 9. OZE Power poinformował, że w ciągu ostatniego roku udało się zwiększyć inwestycje w tej dziedzinie o blisko 170%, co w najbliższym czasie powinno odmienić negatywny trend rosnącej liczby odmów. 

– Pierwszym naszym sukcesem było podpisanie Karty Efektywnej Transformacji o budżecie zwiększonym o 70% w porównaniu ze zeszłoroczną edycją. W nowej karcie na lata 2023-2028 wygospodarowaliśmy blisko 73 mld złotych. Ogromną zmianą jest również opracowanie innego modelu podejścia do planowani rozwoju przez rozróżnianie poszczególnych zagadnień, m.in. przyłączania, przyłączania odbiorców i źródeł, kablowania sieci, kwestii bezpieczeństwa oraz cyfryzacji – mówił Rafał Gawin.

Z pewnością jest co poprawiać. Raport NIK wykazał, że w 2021 roku ilość niedostarczonego prądu wzrosła o 50%, porównując z rokiem poprzednim. Dodatkowo wraz ze wzrostem liczby wniosków i zgłoszeń o przyłączenie do sieci odnawialnych źródeł energii rosła liczba odmów. W 2018 roku udział odmów wynosił niespełna 6%, natomiast w I połowie roku 2022 był już na poziomie 99,3%. Dla wniosków o przyłączenie magazynów udział odmów wynosił blisko 30%.

Źródło: biznes.newseria.pl

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.