Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało kolejne zmiany w programie Czyste Powietrze. Dotyczą one zwiększenia dofinansowania termomodernizacji oraz efektywności energetycznej. Od 2023 roku dofinansowanie może wynieść nawet 135 tys. złotych.

Program Czyste Powietrze czekają zmiany 

O tym, że rok 2023 ma przynieść nową odsłonę Priorytetowego Programu Czyste Powietrze wiadomo od kilku miesięcy. To kluczowy projekt, który działa od 2018 roku, aby rozwiązać problem smogu i zanieczyszczeń powietrza w Polsce. Celem dofinansowania jest wymiana starych pieców i kotłów na paliwo stałe oraz termomodernizacji budynków jednorodzinnych. Na ten cel rząd zamierza przeznaczyć łącznie 103 mld złotych do 2029 roku. 

Jak zapowiedziała minister klimatu i środowiska Anna Moskwa, zmiany mają dotyczyć głównie trzech aspektów: wysokości wsparcia i progów dochodowych, termomodernizacji i efektywności energetycznej. 

Wprowadzane zmiany w programie Czyste Powietrze mają służyć przede wszystkim wzmocnieniu termomodernizacji i efektywności energetycznej. Od zeszłego roku pracowaliśmy nad rozwiązaniami zmierzającymi w takim kierunku. Dodatkowo, sytuacja związana z konfliktem zbrojnym w Ukrainie pokazała, jak ważna jest to kwestia w kontekście ogrzewnictwa. Nie tylko jeśli chodzi o dostępność paliwa, ale także jego oszczędzanie – powiedział dla SmogLabu Bartłomiej Orzeł, były pełnomocnik rządu ds. programu Czyste Powietrze. 

Od dłuższego czasu widzieliśmy także, że potrzebne jest zwiększenie wysokości finansowania, stąd działania i w tym zakresie. Zmiany te zostały jeszcze zainicjowane przez Macieja Chorowskiego, poprzedniego prezesa NFOŚiGW, i powstawały we współpracy z Polskim Alarmem Smogowym. Było tak, że dotacje kwotowe mocno odbiegały od realiów rynkowych. Faktycznie zdarzały się sytuacje, że wsparcie efektywnie było niższe niż zakładane 30, 60 czy 90 procent. Dlatego zmiany w tym zakresie były zdecydowanie potrzebne – dodał. 

Zmiany w programie Czyste Powietrze – na czym polegają?

Najważniejsze zmiany w programie Czyste Powietrze dotyczą:

• wyższego dofinansowanie – nawet do 135. tys złotych,
• możliwości włączenia do wniosku termomodernizacji domu,
• wprowadzenia kredytu bankowego na inwestycję,
• obowiązku przeprowadzenia audytu energetycznego
• wyższych progów dochodowych.

Od 3 stycznia 2023 roku dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze to nawet blisko dwa razy większe kwoty niż w poprzednich odsłonach dotacji. Jednak wiążę się do również z podniesieniem progów dochodowych. Gospodarstwa domowe, gdzie zarobki na osobę wynoszą kolejno 1894 zł (gospodarstwo wieloosobowe) i 2651 zł (gospodarstwo jednoosobowe) mogą liczyć na dofinansowanie w wysokości 99 tys. złotych. Z kolei domy uboższe o dochodach w wysokości 1090 zł na osobę (gospodarstwo wieloosobowe) oraz 1526 zł (gospodarstwo jednoosobowe) mogą skorzystać z dotacji nawet w wysokości 135 tys. złotych.

Koniecznością do ubiegania się o dotacje w ramach programu Czyste Powietrze będzie przeprowadzenie refundowanego audytu energetycznego budynku. Nadal, jak w poprzedniej odsłonie, najuboższe domy będą mogły ubiegać się o prefinansowanie w wysokości 50% inwestycji. Dodatkowym wsparciem będzie Kredyt Czyste Powietrze, o który ubiegać można się w oddziale banku włączonym w program.

Jak działał program Czyste Powietrze do tej pory? 

Obowiązujący do tej pory program Czyste Powietrze Plus był ulepszeniem poprzednich edycji dofinansowań na wymianę starych kotłów. W ostatniej puli rząd przewidział kwotę 2 mld złotych. Maksymalna kwota dotacji została zwiększona do 79 tys. złotych w porównaniu do poprzednich edycji. 

Razem z Czystym Powietrzem Plus wprowadzono zasadniczą zmianę w programie, którą jest prefinansowanie do 50% kwoty dotacji w bardzo krótkim czasie. Nowa odsłona programu dotyczyła osób składających wnioski o dofinansowanie oraz beneficjentów drugiej i trzeciej części programu Czyste Powietrze. 

Wnioskodawcy, których średni miesięczny dochód na członka gospodarstwa wynosi 1564 zł w przypadku gospodarstwa wieloosobowego i 2189 zł w przypadku gospodarstwa jednoosobowego, mogli liczyć na maks. 47 tys. złotych dotacji. 

W przypadku rodzin o niższych dochodach – 900 zł na jednego członka rodziny w gospodarstwie wieloosobowym i 1260 zł w gospodarstwie jednoosobowym – maks. kwota dofinansowania wynosiła 79 tys. zł. 

Czyste Powietrze nie przyniosło znaczącej poprawy 

Jak wynika z oceny Najwyższej Izby Kontroli, do tej pory program Czyste Powietrze nie przyniósł znaczącej poprawy efektywności energetycznej. Od 2018 roku liczba ocieplonych budynków wzrosła o 2,4%, a liczba wymienionych kotłów starej generacji zwiększyła się jedynie o 2,2%. Przyniosło to ograniczenie zużycia energii o 3,4%, a emisji gazów cieplarnianych o 1,4%. Co więcej, program Czyste Powietrze nie wpłynął znacząco na poprawę jakości powietrza. Według opracowania NIK trzy lata programu to zaledwie 2,5% mniej emisji dwutlenku siarki, 0,8% mnie pyłów PM10, 2,3% mniej pyłów PM,5 oraz 1,4% mniej benzo(a)pirenu. Takie tempo realizacji dofinansowań skazuje całe przedsięwzięcie na porażkę. 

Według Polskiego Alarmu Smogowego zmiany, które zaproponowała ostatnia odsłona dofinansowania Czyste Powietrze to jedynie pozory i zabieg marketingowy. Eksperci zwrócili uwagę, że przy najwyższym od 25 lat poziomie inflacji i wysokich kosztach termomodernizacji, propozycja rządu nie rozwiąże problemów większości beneficjentów. W szczególności najuboższych, którzy wsparcia potrzebują najbardziej. 

Pomimo rekordowego poziomu inflacji, która wpływa na kieszeń wszystkich mieszkańców Polski, ceny w programie Czyste Powietrze nie były aktualizowane od 2018 roku. Nowa odsłona jedynie zwiększyła maksymalną kwotę dotacji o 10 tys. złotych dla najuboższych gospodarstw domowych, czyli zaledwie 30% spośród beneficjentów. To oznacza, że za obecną kwotę dofinansowania zrobimy dwa razy mniej, podkreśla Polski Alarm Smogowy. 

Źródła: smoglab.pl, nik.gov.pl

Fot. główna: Canva 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.