Wzrost poziomu wody na całym świecie, wywołany zmianami klimatu sprawia, że coraz więcej społeczności wyspiarskich jest zagrożonych. W regionie wysp Tuvalu podnoszący się ocean zmusza obywateli do stopniowej migracji do Australii. To nie pierwszy i nie ostatni przykład masowego przesiedlenia ludności z powodu postępujących zmian klimatycznych.

Globalne ocieplenie a wzrost poziomu wody

Zmiany klimatu są główną przyczyną obserwowanego od kilku dekad globalnego podnoszenia się poziomu mórz i oceanów. Wzrost średniej temperatury na świecie powoduje topnienie lodowców i lądolodów w Grenlandii i Antarktydzie. Pod wpływem wyższej temperatury woda morska rozszerza swoją objętość, ponieważ rozgrzane cząsteczki wody poruszają się szybciej i zajmują więcej miejsca. Ten czynnik odpowiadał za około 7 cm wzrostu średniego poziomu morza w ciągu ostatnich 25 lat. Według NASA poziom mórz od 1993 roku podwoił tempo wzrostu.

Trzęsienie ziemi w Rosji wywołuje tsunami na Pacyfiku. Zagrożone USA, Japonia i Hawaje

Zagrożenia dla lokalnej ludności

Wzrost globalnego poziomu wody stanowi realne zagrożenie dla nisko położonych obszarów przybrzeżnych oraz infrastruktury w miastach takich jak Wenecja, która już teraz doświadcza nasilonych powodzi sztormowych. Również w Morzu Bałtyckim obserwuje się wzrost poziomu wody, a według ekspertów do 2050 roku poziom wody w Bałtyku zwiększy się o 50-60 cm. 

Największego kryzysu doświadczają jednak społeczności zamieszkujące wyspy na Pacyfiku, gdzie wzrost poziomu oceanu prowadzi do powodzi, erozji, zasolenia gruntów i konieczności migracji ludności.

Kryzys na wyspach Tuvalu

Tuvalu to niewielki wyspiarski kraj w Oceanii na Pacyfiku, liczący zaledwie 11 tysięcy mieszkańców. Według prognoz do 2050 roku wyspy mają zupełnie zniknąć pod wodą, a ich ludność zostanie zmuszona do trwałej ewakuacji. W ciągu 30 lat poziom mórz w obrębie archipelagu wzrósł o 15 cm, co wydaje się niewielką wartością, skutki są odczuwalne już dziś i wymagają natychmiastowej reakcji.

W celu przesiedlenia ludności wyspiarskich Australia i Tuvalu podpisały traktat o Unii Falepili, który zakłada program migracyjny, umożliwiający 280 mieszkańcom Tuvalu rocznie osiedlenie się w Australii jako stali rezydenci. To pierwsza tego rodzaju wiza klimatyczna, która działa w oparciu o system losowania i ma zapewnić beneficjentom te same prawa w zakresie opieki zdrowotnej, edukacji, mieszkania i zatrudnienia, z których korzystają obywatele Australii. Tuvalu będą mogli również powrócić do swojego kraju, jeśli zmiany klimatyczne zostaną zahamowane.

Projekt cyfrowego państwa

By zachować kulturowe dziedzictwo wysp, władze Tuvalu zdecydowały się odtworzyć krajobraz archipelagu w formie wizualnej symulacji. Minister spraw zagranicznych Tuvalu – Simon Kofe, podczas COP27 w 2022 roku przedstawił projekt “Digital Nation”, który ma zamiar przenieść do wirtualnego świata tradycje, kulturę, historię, a nawet funkcje państwowe. Dzięki cyfrowym paszportom obywatele Tuvalu będą mieli możliwość uczestniczenia w wyborach oraz załatwiania urzędowych formalności. To innowacyjny projekt, dzięki któremu dziedzictwo wyspiarzy ma szansę przetrwać najgorszy scenariusz.

Migracja klimatyczna

Tuvalu to najprawdopodobniej jeden z pierwszych krajów lub regionów, które będą musiały ewakuować swoją ludność z powodu zmian klimatycznych. Ekstremalne susze, powodzie i wahania temperatury destabilizują sektor gospodarczy, rolniczy oraz degradują ekosystemy na całym świecie. Rok temu około 1200 członków rdzennej społeczności Guna było zmuszonych przenieść się z rodzimej wyspy Gardi Sugdub u wybrzeży Panamy na stały ląd. Powodem był rosnący poziom wody, która stopniowo zatapiała wyspę. To była jedna z pierwszych planowanych migracji w Ameryce Łacińskiej, spowodowana zmianami klimatu.

Według szacunków do 2070 roku ponad 3 miliardy ludzi może doświadczyć lokalnego kryzysu klimatycznego. Podobnie jak Tuvalu, każdy inny kraj wyspiarski jest szczególnie narażony na skutki wzrostu globalnej temperatury, w tym Kiribati, Wyspy Salomona, Fidżi i Vanuatu. Opinia prawna, którą wygłosił niedawno Sąd Najwyższy ONZ w sprawie odpowiedzialności klimatycznej to odpowiedź na liczne protesty mieszkańców wysp Pacyfiku, którzy już teraz doświadczają bierności niektórych państw w kwestiach transformacji energetycznej. Potrzebne są pilne działania w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, inaczej migracja klimatyczna będzie jedynym rozwiązaniem dla mieszkańców terenów przybrzeżnych.

Zobacz też: Czy emisje gazów cieplarnianych będą karane? ONZ przedstawia opinię prawną

Źródła: Komisja Europejska, Edu Arctic, Climate.gov, Foreignminister.gov, TheWeek.com

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.