W czwartek 16 listopada Rada UE i Parlament Europejski zawarły porozumienie w sprawie projektu dyrektywy o ochronie środowiska przez prawo karne. Nowe przepisy mają być znacznie ostrzejsze, lista zbrodni środowiskowych zostanie poszerzona, a za najcięższe z nich będzie grozić nawet 10 lat więzienia.

Ekocyd przestępstwem w UE. Nowe przepisy zabronią też importu rtęci czy fluoru

Nowa unijna dyrektywa ma aktualizować przepisy z 2008 roku. Ścieżka legislacyjna aktualizacji tych przepisów zaczęła się już w grudniu 2021, kiedy Komisja Europejska złożyła do innych unijnych organów projekt dyrektywy. Teraz Parlament Europejski i Rada UE doszły do porozumienia w sprawie dokładnego brzmienia przepisów. Zdaniem władz Unii, nowelizacja jest odpowiedzią na wzrost przestępstw środowiskowych, który globalnie wynosi 5-7% rocznie. Zdaniem obliczeń Interpolu i UNEP, kraje unijne ponoszą przez to straty rzędu od 91 mld do nawet 258 mld w skali roku. Poza tym cierpi oczywiście środowisko i nasza planeta.

Według propozycji Rady i Parlamentu, za przestępstwa przeciwko środowisku mają być uznane:

• import oraz użycie rtęci i fluorowanych gazów cieplarnianych, 
• sprowadzanie gatunków inwazyjnych, 
• nielegalne wyczerpywanie zasobów wodnych, 
• zanieczyszczenia powodowane przez statki, 
• nielegalny transport i przetwarzanie odpadów, 
• obrót nielegalnie pozyskanego drewna.

Oprócz tego karane będą działania na szkodę powietrza, gleby i wód oraz inne aktywności prowadzące do tzw. ekocydu. Ekocyd, zwany też ekobójstwem, to działania prowadzące do zniszczenia danej części ekosystemu, celowe wyeliminowanie wszystkich żywych organizmów z danego obszaru. Nowa dyrektywa wśród działań prowadzących do ekodydu wymienia m. in. wielkie pożary lasów.

– O ekocydzie szczegółowo pisaliśmy tu: Czym jest ekocyd? Zbrodnie na naturze znamy już od lat 70.

Nowe zbrodnie środowiskowe. Jakie kary będą obowiązywać?

Nowe przepisy przewidują najbardziej surowe kary za przestępstwa prowadzące do śmierci. W ich przypadku będzie to 10 lat pozbawienia wolności. Na konkretne wyroki będzie mieć wpływ stopień dotkliwości i nieodwracalności działania, a także czas trwania czynu. Sankcje będą również finansowe: 3-5% rocznego obrotu firmy lub od 24 do 40 milionów euro, a także wycofanie pozwoleń, zakaz korzystania z pomocy publicznej, obowiązek naprawy lub rekompensaty szkód, a nawet zamknięcie działalności.

– Mówimy: zero tolerancji dla przestępczości o poważnych konsekwencjach dla środowiska i ludzkiego zdrowia. Przystępujemy na poziomie europejskim do ponadnarodowej walki, wyposażeni w spójne, efektywne i odstraszające sankcje, które zapobiegną nowym przestępstwom – powiedział parlamentarny sprawozdawca, Antonius Manders z Europejskiej Partii Ludowej. – Najważniejsza jest prewencja, podkreśliliśmy zatem potrzebę dalszych badań, szkoleń i kampanii świadomościowych, przeznaczonych zarówno dla sektora publicznego, jak i prywatnego. Koniec z ukrywaniem się za pozwoleniami i lukami prawnymi – lista przestępstw będzie aktualizowana. Ci, którzy niszczą środowisko, będą musieli za to zapłacić – nie tylko w karach płaconych przez firmy, ale również w wyrokach więzienia dla ich przedstawicieli – podkreślił europoseł.

Porozumienia zakłada również ochronę prawną tzw. whistleblowerów, a więc sygnalistów informujących o popełnieniu przestępstwa środowiskowego przez dane firmy czy organizacje. Po dojściu PE i Rady UE do porozumienia, dyrektywa musi zostać ostatecznie przegłosowana przez obydwa organy. Potem państwa członkowskie czeka wdrażanie jej zapisów do własnych systemów prawnych.

UE łagodzi przepisy dotyczące emisji spalin. Co to oznacza dla jakości powietrza?

Źródło: teraz-srodowisko.pl, portalochronysrodowiska.pl, europarl.europa.eu

Fot. Canva (ericsphotography, tunart)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.