Stały Komitet Konwencji Berneńskiej przyjął wniosek UE o zmianie statusu ochrony wilka ze “ściśle chronionego” na “chronionego”. Zdaniem ekspertów ds. ochrony środowiska w wielu krajach Europy, w wielu krajach europejskich dojdzie do odstrzałów redukcyjnych wilków, co stwarza zagrożenie również dla innych drapieżników.

Politycy przeciwko wilkom, obywatele – za

Poprawka, o którą wnioskowała Unia Europejska, i, którą poparła Polska została przyjęta przez Komitet Stały Konwencji Berneńskiej 3 grudnia i wejdzie w życie 7 marca 2025 roku. Decyzja jest krytykowana jako pozbawiona podstaw naukowych i populistyczna. Głosując za osłabieniem ochrony wilków w Konwencji Berneńskiej, państwa członkowskie UE zignorowały to, co na temat wilków mówią naukowcy. Na przykład, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) stwierdza, że aż 6 z 9 populacji transgranicznych wilków ma status wrażliwy lub prawie zagrożony. Zignorowany został również głos organizacji społeczeństwa obywatelskiego i obywateli wzywających do podjęcia działań promujących współistnienie z dużymi drapieżnikami, a nie – odstrzał. W Polsce 73% osób opowiada się za ścisłą ochroną dużych drapieżników.

Poparcie projektu osłabiającego ochronę wilka w Europie jest obecnie badane przez Rzecznika Praw Obywatelskich UE z uwagi na kontrowersje, jakie budzi.

– Jeśli europejscy liderzy, w tym polscy politycy pokroju Donalda Tuska będą kontynuować antyprzyrodniczą i antynaukową politykę, stracą wszelką wiarygodność – stwierdza Kaźmierczak. – Nadal oczekujemy, że przypomną sobie o swoich deklaracjach związanych z ochroną przyrody. Mimo skandalicznego wyniku głosowania w Konwencji Berneńskiej, nasza walka o wilka trwa. Musimy zapobiec analogicznym zmianom w prawie unijnym, to jest w Dyrektywie Siedliskowej. Zrobimy wszystko, by politycy i polityczki usłyszeli nasz mocny głos w obronie wilka.

Zobacz też: Wilki do odstrzału? Komisja Europejska proponuje zmniejszenie ich ochrony

Skąd taka decyzja?

Decyzja ta ma być odpowiedzią na rosnące napięcia między potrzebami dzikiej przyrody a wyzwaniami, przed którymi stoją społeczności wiejskie i rolnicy, a zmiana nie ma oznaczać końca ochrony wilków – pozostaną one pod ścisłym nadzorem, a wszelkie działania zarządcze będą musiały zapewniać utrzymanie ich odpowiedniego stanu ochrony.

– Ważne wiadomości dla naszych społeczności wiejskich i rolników. Konwencja berneńska zdecydowała o dostosowaniu statusu ochrony wilków – mówiła przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen. – Ponieważ potrzebujemy zrównoważonego podejścia między ochroną dzikiej fauny i flory a ochroną naszych źródeł utrzymania.

Niektórzy twierdzą, że ta decyzja jest podyktowana względami osobistymi – w 2022 roku kucyk Ursuli Von der Leyen został zabity przez wilka.

Osłabienie ochrony wilka w Europie może prowadzić również do analogicznych działań wobec innych gatunków, takich jak ryś czy niedźwiedź. 

– Po zmianie statusu wilka w Konwencji Berneńskiej, Komisja Europejska będzie dążyć do analogicznych zmian w Dyrektywie Siedliskowej, a to może otworzyć drogę do osłabienia ochrony innych cennych gatunków, np. rysia i niedźwiedzia. Politycy w imię krótkowzrocznych interesów lobby myśliwych i rolników doprowadzą do tragedii – przekonuje Marta Kaźmierczak. – Nauka mówi jasno: odstrzały są przeciwskuteczne, prowadzą do osłabienia wilczych rodzin i zwiększenia a nie zmniejszenia ilości ataków na zwierzęta hodowlane. Nie musimy sięgać po odstrzał, bo mamy szereg skutecznych sposobów na koegzystencję z wilkami. To te rozwiązania powinna promować Unia. 

Co istotne, wprowadzona zmiana nie oznacza natychmiastowych zmian w państwach członkowskich UE – w kolejnym kroku należy zmienić Dyrektywę Siedliskową. W praktyce może to oznaczać, że obecny system zezwoleń na płoszenie lub odstrzał wilków, wydawanych w wyjątkowych sytuacjach, zostanie zastąpiony krajowymi limitami. Nowe przepisy dadzą szersze pole do interpretacji poszczególnym państwom członkowskim, co budzi poważne obawy ze względu na znane już przykłady błędów i nadużyć we wdrażaniu Dyrektywy Siedliskowej.

Warto przy tym pamiętać, że wilk jest gatunkiem kluczowym dla zachowania ekosystemów i różnorodności biologicznej, który redukuje populacje ssaków kopytnych i ograniczają rozprzestrzenianie się chorób, m.in. ASF wśród dzików. Co więcej, badania pokazują, iż odstrzał wilków jest nieskutecznym środkiem ochrony zwierząt gospodarskich i w najlepszym przypadku da krótkotrwały efekt. Dużo lepsze są metody prewencyjne, na przykład grodzenia elektryczne.

Powrócił do Europy jedynie dzięki dekadom konsekwentnej ochrony i wciąż nie osiągnął odpowiedniego stanu na większości zajmowanego terytorium. 

Przeczytaj też: Złe wieści z Brukseli! Polska chce osłabienia ochrony wilków

Źródło: ekologia.pl, pracownia.org.pl, clientearth.pl, WWF Polska

Fot.: Canva (Ralphs_Fotos/pixabay, raincarnation40/pixabay)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.