W ostatni weekend przybrzeżne miejscowości zmagały się ze skutkami tzw. cofki, której towarzyszył sztorm i lokalne podtopienia. Jak działa prąd wsteczny i dlaczego to zjawisko najczęściej występuje zimą? 

Pomorze zalane 

Przybrzeżne miejscowości zmagają się ze skutkami sztormu. IMGW wydał alerty III stopnia dla terenów Pomorza Zachodniego. W sobotę i niedzielę wody przekroczyły dopuszczalny poziom, zalewając w konsekwencji pobliskie bulwary i lokale usługowe. Największe zniszczenia odnotowano w Ustce i Mrzeżynie.

– W porcie w Ustce monitorujemy sytuację. Wiatr słabnie i poziom wody też opada. W sobotę poziom wody wynosił 620 centymetrów, a w niedzielę wynosi 597 centymetrów. Sytuacja w porcie nie wymagała naszej interwencji – powiedział w niedzielę rzecznik prasowy Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Słupsku, kpt. Piotr Basarab.

W związku z podtopieniami w sobotę Państwowa Straż Pożarna odebrała 982 zgłoszenia. Sytuację dodatkowo komplikują zapowiadane opady śniegu i deszczu ze śniegiem w rejonie Zatoki Gdańskiej. 

Roboty w akcji – naukowcy odbudowują morski ekosystem

Na czym polega cofka?

Cofka to inaczej prąd wsteczny – fale wylewają się na brzeg, dalej niż zwykle, a następnie gwałtownie się cofają w głąb morza. Ruch fal jest związany z silnym, wiejącym od morza wiatrem, który wypycha wodę w głąb rzek i kanałów. Zjawisko to wiąże się z ryzykiem podtopień, szczególnie w rejonach nisko położonych, takich jak Żuławy. 

Cofka jest zjawiskiem, które nad polskim morzem zazwyczaj występuje od końca listopada do końca lutego. Jak zauważa hydrolog z Uniwersytetu Warszawskiego, Maciej Lenartowicz, w związku z niestabilną, zmieniającą się pogodą trudno przewidzieć, kiedy dokładnie dojdzie do podtopień. 

– Zimą to normalne zjawisko w Polsce. Tak jak wiosną mamy falę wezbrań roztopowych, latem opadowych, tak jesienią i zimą pojawiają się tzw. wezbrania sztormowe. Nie polega to na tym, że sztorm niszczy wybrzeże, tylko że on uniemożliwia odpływ wód rzecznych do Bałtyku. One się wtedy cofają. Dotyczy to m.in. Żuław czy Zalewu Szczecińskiego, gdzie cofka może sięgać aż do Szczecina. 15 października 2009 r. wystąpiła powódź sztormowa w Szczecinie. Silne wiatry i falowanie na Morzu Bałtyckim spowodowały, że Odra nie mogła odprowadzać wody, przez to spiętrzył się Zalew Szczeciński, a woda wylała aż w Szczecinie – mówi dr Lenartowicz.

Ziemia wysycha. ONZ alarmuje

Pozytywne konsekwencje sztormu 

Cofka jest bezpośrednim następstwem sztormów, a te występują nad polskim morzem średnio przez 40 dni w roku. Najbardziej aktywny Bałtyk jest właśnie w styczniu, gdy aktywność cyklonalna w rejonie Europy jest największa. Różnica ciśnienia pomiędzy ośrodkiem a obrzeżem układu niżowego powoduje tzw. gradient baryczny, czyli silniejszy wiatr. 

Poza negatywnymi skutkami sztormów, które można było zaobserwować w miniony weekend, zjawisko to ma też pozytywne następstwa. Silne wiatry powodują mieszanie i natlenianie się wody morskiej. Zjawisko to pomaga ograniczyć powstawanie tzw. beztlenowych pustyń, które mają negatywny wpływ na całe morskie ekosystemy. 

Zobacz też: Roboty w akcji – naukowcy odbudowują morski ekosystem

Źródła: wiadomosci.wp.pl, zdrowie.radiozet.pl, gdansk.tvp.pl, obserwator.imgw.pl

Fot. Canva 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.