Komisja Europejska uznała, że planowane wsparcie dla pierwszej polskiej elektrowni jądrowej jest zgodne z unijnymi zasadami pomocy publicznej. Akceptacja umożliwia rządowi uruchomienie 60 mld zł z budżetu, co pozwoli utrzymać harmonogram prac i przybliża do zgodnego z harmonogramem uruchomienia pierwszego reaktora w 2036 roku.

Kalendarium pierwszej elektrowni jądrowej 

Ponad trzy lata temu, w listopadzie 2022 roku, ówczesny rząd Zjednoczonej Prawicy wybrał amerykańską technologię reaktora Westinghouse AP1000, jako właściwą do budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej w wyznaczonej już nadmorskiej lokalizacji – Lubiatowo-Kopalino w gminie Choczewo. W maju 2023 roku Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) podpisały z amerykańskimi firmami Westinghouse (dostawcy technologii) i Bechtel (wykonawcy) umowę, która ustaliła dokładny plan budowy elektrowni. 

Po wyborach z października 2023 roku nowy, koalicyjny rząd premiera Donalda Tuska kontynuował działania mające na celu uzyskanie koniecznych zgód środowiskowych i zabezpieczenie finansowania. W lipcu 2024 roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) wydało wstępną decyzję pozytywną na rozpoczęcie budowy. W październiku 2025 roku rozpoczęto karczowanie 299 hektarów lasu, które potrwa do końca marca 2026 roku. 

W tej sytuacji szczególnie dobrze przyjęto wydaną, znacznie szybciej niż w podobnych przypadkach, decyzję Komisji Europejskiej o pozytywnym rozpatrzeniu wniosku Polski o przekazaniu spółce PEJ publicznego wsparcia w wysokości ok. 60 mld złotych. Decyzja Komisji umożliwia podjęcie dalszych działań związanych z finansowaniem inwestycji, które dokładnie określa specustawa jądrowa. Pozwala to na zgodny z harmonogramem rozwój projektu, który ma zostać oddany do komercyjnej eksploatacji w 2036 roku, a kolejne bloki zwiększą moc elektrowni w następnych latach.

Budżet 2026: ile pieniędzy Polska przeznaczy na energetykę jądrową?

Komisja Europejska wspiera rozwój polskiego atomu

Wniosek o notyfikację wsparcia publicznego do Komisji Europejskiej polski rząd złożył we wrześniu 2024 roku. Komisja wyraziła zgodę 9 grudnia 2025 roku, czyli w ciągu około roku od otwarcia postępowania, co stanowi niemal dwukrotnie szybszy czas niż w przypadku poprzedniej tego typu decyzji podejmowanej przez ten organ. Zgodnie z przepisami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącymi wsparcia państwa w rozwoju niektórych rodzajów działalności gospodarczej, pomoc państwa nie powinna negatywnie wpływać na warunki handlowe w sektorze oraz być niezbędna i proporcjonalna. 

W toku przeprowadzonego dialogu wyjaśniliśmy wszelkie, nawet najmniejsze, wątpliwości Komisji Europejskiej. Następnym krokiem będzie przekazanie spółce Polskie Elektrownie Jądrowe środków z budżetu państwa na dalszą realizację projektu zgodnie z założonym harmonogramem. Polska elektrownia jądrowa nabiera realnego kształtu. Ta inwestycja powstanie – jesteśmy o tym przekonani – mówi Wojciech Wrochna, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Energii i Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej.

Pełen koszt budowy szacuje się obecnie na ok. 190 mld złotych. Zastrzyk kapitału z budżetu państwa w wysokości 60 mld złotych ma pokryć około 30% kosztów projektu. Informacje zawarte w specustawie o energetyce jądrowej przewidują maksymalne limity wydatków budżetu państwa na dokapitalizowanie spółki. W kolejnych latach ma to być:

• w 2025 r. 4,6 mld złotych, 
• w 2026 r. 11 mld złotych,  
• w 2027 r. 14 mld złotych, 
• w 2028 r. 13 mld złotych,
• w 2029 r. 11 mld złotych,
• w 2030 r. 6,6 mld złotych.

Dodatkowo Komisja Europejska zaakceptowała gwarancje państwowe obejmujące 100% zadłużenia zaciągniętego przez spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe na finansowanie inwestycji, a także dwustronny kontrakt różnicowy (CfD), który ma zapewnić stabilność przychodów dla inwestorów i cen dla konsumentów przez cały 60-letni okres eksploatacji reaktorów. 

Wydanie przez Komisję ostatecznej decyzji akceptującej pomoc publiczną – jedną z największych, o ile nie największą pomoc indywidualną w historii Unii Europejskiej – w takim terminie oraz kształcie jest olbrzymim sukcesem strony polskiej i przykładem wzorowej współpracy pomiędzy administracją i spółką Skarbu Państwa – podsumowuje Marek Woszczyk, Prezes Zarządu Polskich Elektrowni Jądrowych.

Ceny energii jądrowej

Przyjęty model finansowy stanowi zabezpieczenie dla wszystkich stron – inwestorom zapewnia przewidywalne przychody, odbiorcom stabilne ceny energii, a wprowadzony mechanizm nadzwyczajnych zysków sprawia, że zabezpieczone są również interesy państwa. Nieprzewidziane przychody trafią bezpośrednio do budżetu państwa i posłużą wspieraniu zadań publicznych. Kontrakt różniczkowy to popularny rodzaj narzędzia finansowego, który jest popularny także w innych państwach rozwijających energetykę jądrową, jak Szwecja, Francja, Czechy i Bułgaria. 

Zgodnie z projektem produkowana energia elektryczna będzie sprzedawana w systemie zapewniającym pełną transparentność – 70% produkowanej energii trafi na rynki zorganizowane, a pozostałe 30% będzie sprzedawane w ramach aukcji PPA, czyli będą możliwe do zakontraktowania długookresowego przez duże podmioty. Ma to pozwolić na osiągnięcie ceny wytworzenia energii jądrowej poniżej 500 zł za MWh, co ma uczynić energię jądrową konkurencyjną, dzięki stabilizacyjnej roli, jaką pełni w systemie elektroenergetycznym. 

W pierwszej połowie 2026 roku spółka Polskie Elektrownie Jądrowe planuje podpisanie kontraktu na budowę z konsorcjum wykonawczym. Pierwsze prace budowlane w miejscowości Lubiatowo-Kopalino mają ruszyć w 2028 roku, co ma pozwolić na uruchomienie pierwszego bloku w perspektywie kolejnych 8 lat. Równolegle do przygotowań w Lubiatowie trwają prace nad wyborem lokalizacji i technologii drugiej elektrowni. Obecnie prowadzone są ekspertyzy dotyczące czterech lokalizacji – dwóch głównych oraz dwóch zapasowych. Samorządy prowadzą intensywne działania lobbingowe w celu przekonania decydentów do swoich postulatów wiedząc, że budowa elektrowni jądrowej oprócz zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego przyniesie rozwój gospodarczy regionu. 

Zobacz też: Wyścig miast po atom. Gdzie powstanie druga elektrownia jądrowa w Polsce?

Źródła: PAP, Ministerstwo Energii, PEJ, WNN

Fot. Canva (itsmejust/Sean P. Twomey) 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.