Naukowcy zaobserwowali nową dziurę ozonową, która najprawdopodobniej znajduje się w obszarze tropikalnym od lat 80. Jej powierzchnia jest 7 razy większa od starszej dziury położonej nad Antarktydą.

Olbrzymie uszkodzenia w warstwie ozonowej nad tropikami

Profesor Quing-Bin Lu z kanadyjskiego University of Waterloo w Ontario odkrył niezauważoną dotąd ogromną dziurę ozonową. Mieści się ona w dolnej stratosferze regionu tropikalnego i zajmuje siedmiokrotnie większą powierzchnię niż największa znana dotychczas dziura polarna. 

Poziom ozonu w centrum tropikalnej dziury jest mniejszy o ok. 80%. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że doprowadzi to do wzrostu promieniowania ultrafioletowego, wpływając na 50% powierzchni kuli ziemskiej. W szczególności na mieszkańców tropików, którzy stanowią połowę gatunków na planecie. Autor badań dodał, że odkrycie może okazać się znaczące dla rozumienia globalnych zmian klimatu. 

• Czy wiedziałeś, że pożary w Australii wpłynęły na uszkodzenia ozonosfery? 

Co to jest dziura ozonowa? 

Dziura ozonowa powstaje w efekcie uszkodzenia warstwy ozonowej, która jest powłoką ziemską zlokalizowaną w stratosferze na wysokości od 10 do 50 km nad powierzchnią planety. Do zjawiska dochodzi w sytuacji, gdy poziom stężenia ozonu obniża się o co najmniej 25%. 

Ubytki w warstwie ozonowej powstały przez powszechne użycie chlorofluorowęglowodorów, czyli związków chemicznych wykorzystywanych w klimatyzatorach i aerozolach. Naukowcy zwrócili na to uwagę już w latach 70.

Przełomowym wydarzeniem dla problemu dziury ozonowej był rok 1987, kiedy podpisano Protokół montrealski, który wprowadził regulacje dot. użycia freonów. Od tego czasu warstwa ozonowa w obszarze bieguna południowego zaczęła się wzmacniać i wracać do równowagi. Jednak, jak przyznają badacze, proces ten jest powolny i może potrwa nawet do 2070 roku, zanim nastąpi wycofanie substancji, które czynią ozonosferę uboższą. Jednak najnowsze odkrycie sprawia, że nadzieja na złagodzenie problemu dziury ozonowej gaśnie. 

Dlaczego tropikalną dziurę ozonową odkryto tak późno?

Dziura ozonowa nad tropikami istnieje prawdopodobnie od lat 80., ale znane modele fotochemiczne nie przewidywały ubytku ozonu w tym obszarze geograficznym. Wynika to z faktu, że jest on znacznie trudniej dostrzegalny, ponieważ dziura tropikalna utrzymuje się przez cały rok w przeciwieństwie do sezonowej dziury polarnej, tłumaczy prof. Quin-Bin Lu. 

Tropikalna dziura ozonowa zagraża połowie planety 

Ozonosfera jest naturalną ochroną przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym emitowanym przez słońce. Bez niej nie istniałoby życie na Ziemi. Chociaż naukowcy nie mają stuprocentowej jasności, jak dużym powodem do zmartwień jest tropikalna dziura ozonowa, prof. Lu podkreśla, że tego problemu nie należy lekceważyć. 

Zubożenie warstwy ozonowej może prowadzić do zwiększonego promieniowania UV w warstwie przyziemnej, co może zwiększać ryzyko raka skóry i zaćmy u ludzi, a także osłabiać ludzki układ odpornościowy, zmniejszać wydajność rolnictwa i negatywnie wpływać na wrażliwe organizmy wodne i ekosystemy – wyjaśnił autor badań. 

Źródło: doi.org/10.1063/5.0094629, National Geographic

Fot. główne: Canva 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.