Stada owiec skubią trawę wokół paneli słonecznych na farmach fotowoltaicznych. Ta niecodzienna praktyka stała się rozwiązaniem problemu nadmiernej roślinności w otoczeniu fotowoltaiki bez szkody dla zwierząt, a z zyskiem dla rolnika. Jej popularność narodziła się w Europie i obejmuje coraz więcej krajów inwestujących w rozwój agrofotowoltaiki. 

Agrofotowoltaika – zielone rolnictwo

Coraz większą popularność zyskuje łączenie rolnictwa ze zrównoważonym rozwojem. Farmy agrofotowoltaiczne to koncept polegający na wykorzystaniu gruntów zarówno do uprawy roli, jak i wytwarzania energii elektrycznej, poprzez zainstalowanie paneli słonecznych. Dzięki temu rolnicy przeznaczają teren na wytwarzanie zielonej energii do zasilenia ich gospodarstwa. Takie rozwiązanie wzbudza jednak kilka kluczowych zastrzeżeń. Aby panele fotowoltaiczne działały prawidłowo powinny znajdować się pod nimi użytki zielone. Zapobiega to spływowi wód opadowych i korozji, które zanieczyszczają zasoby wodne. Jednak zbyt duża ilość roślin może powodować zacienianie paneli, co czyni je mniej wydajnymi. Ogromne tereny suchej trawy w pobliżu instalacji fotowoltaicznej mogą również sprzyjać pożarom w miejscach dotkniętych suszami.

Panele fotowoltaiczne zwiększają wzrost roślin nawet o 90% podczas suszy

Wypas owiec na farmach fotowoltaicznych

Rozwiązaniem korzystnym zarówno dla prawidłowego działania paneli słonecznych, jak i właścicieli zwierząt gospodarskich okazało się wypasanie owiec na terenie instalacji fotowoltaicznej. Stada liczące nawet 4000 owiec pełniły funkcję kosiarek, które ograniczały wzrost traw, minimalizując ryzyko pożarów bez szkody dla systemu paneli. A co najważniejsze ich wsparcie było w zupełności darmowe i korzystne dla obu stron. Jak przyznaje rodzina Raines, zajmująca się hodowlą bawełny w Chicago, to rozwiązanie sprawiło, że w zeszłym roku uniknęli strat w wysokości 200 000 dolarów.

Ceny bawełny były przez tak długi czas tak niskie, że musiałam zrobić coś inaczej – powiedział 52-letni Raines.

Zamiast standardowych corocznych upraw bawełny Chad Raines wydzierżawił swoją ziemię i przez cały rok przewoził swoje owce na farmy solarne, by skubały trawę wokół paneli fotowoltaicznych. Ta usługa okazała się na tyle potrzebna i opłacalna, że umowy, które zawarł z pięcioma firmami solarnymi przyniosły mu zysk w wysokości około 300 000 dolarów.

Takie rozwiązanie weszło w życie nie tylko na amerykańskich farmach. Już w 2015 roku na farmie słonecznej w Saint-Amadou w regionie Oksytania we Francji pasły się setki owiec, a od 2016 roku firma Enel Power wykorzystuje owce do regulowania wzrostu trawy na swoich panelach słonecznych w Grecji. SB Energy z siedzibą w Austin obsługuje piąty co do wielkości projekt solarny w USA, zdolny wygenerować 900 MW mocy na obszarze 4000 akrów. Także oni korzystają z 3000 owiec, które ograniczają roślinność wokół paneli słonecznych.

Branża ma tendencję do polegania na kosiarkach zasilanych gazem, co trochę przeczy celowi odnawialnych źródeł energii – powiedział James Hawkins, zarządzający aktywami w SB Energy.

Dzięki organizacjom takim jak American Solar Grazing Association formalizacja takich praktyk jest legalna, przejrzysta i mogą z niej korzystać wszyscy rolnicy z USA. Na podstawie danych National Renewable Energy Laboratory, w całych Stanach Zjednoczonych działa obecnie ponad 200 stanowisk solarnych. Według raportu ASGA Solar Grazing Census z 2024 roku ponad 113 000 owiec wypasało się na 129 000 akrach energii słonecznej. Liczby te pochodzą z 500 miejsc i 33 stanów. Wyniki były wyższe w regionach południowych zarówno pod względem liczby zwierząt, jak i akrów energii słonecznej.

Co dalej z owczym biznesem?

Brytyjska firma Elements Green planuje zbudować Great North Road Solar and Biodiversity Park, który będzie największą w Wielkiej Brytanii farmą słoneczną przeznaczoną do wypasu bydła. Inwestycja ma być gotowa w 2027 roku, a na terenach wokół paneli fotowoltaicznych ma paść się prawie 4000 owiec. Po wdrożeniu hodowli liczba ta może wzrosnąć nawet do 9000 sztuk. Według Elements Green projekt pozwoli zaoszczędzić 5 milionów funtów na kosztach koszenia trawy w ciągu 40 lat. Opiekę nad stadem sprawować będą lokalni rolnicy Phil Weaver i Pete Wilson, dla których tego rodzaju praca oznacza bliskość domu i zmniejszenie rocznego przebiegu o 35 500 mil.

To partnerstwo dowodzi, że projekty dotyczące energii odnawialnej mogą robić więcej niż tylko zasilać domy; mogą one wzmacniać lokalne społeczności, zwiększać bioróżnorodność i wspierać tradycyjne gałęzie przemysłu – mówi Mark Noone, dyrektor projektu.

Nie ma obecnie badań, które wskazywałyby długoterminowe skutki dla środowiska, jednak według czasopisma Applied Animal Behaviour Science owce, które zajmują się skubaniem trawy wokół paneli słonecznych, spędzają więcej czasu na wypasie, niż pozostałe. Naukowcy sugerują, że może to wynikać z faktu, że panele zapewniają owcom cień. W raporcie z 2018 roku stwierdzono również, że osłona paneli zwiększa wilgotność gleby, a obecność owiec użyźnia ją. Wypas zwierząt na terenach farm agrofotowoltaicznych jest zatem zarówno ekologiczne, jak i ekonomiczne. Przynosi zysk właścicielom paneli, rolnikom oraz dobrostan owiec. To doskonała ilustracja systemu, w którym troska o środowisko może iść w parze z innowacyjnymi rozwiązaniami energetycznymi i zrównoważonym rozwojem. Owce-kosiarki już wkrótce mogą stać się powszechną praktyką na farmach agrofotowoltaicznych.

Zobacz też: Jak łatwo manipulować danymi w energetyce? Książka „Fałszywa energia” pod lupą faktów

Źródła: Reuters, Solar Power Portal, Pager Power, ASGA

Fot: Canva, 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.