Emisje z transportu w UE już dziś wynoszą ponad 1000 Mt ekwiwalentu CO2 (CO2e), co odpowiada łącznym emisjom Niemiec i Holandii – alarmuje Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki. Organizacja alarmuje, że w 2030 roku cały sektor transportu będzie odpowiadał za prawie połowę emisji w Europie, chyba że zaostrzeniu ulegnie polityka redukcji emisji z transportu.

Sektor hamulcowy dla dekarbonizacji

Od czasu osiągnięcia szczytowego poziomu w 2007 roku, transport ulega dekarbonizacji średnio ponad trzykrotnie wolniej niż reszta gospodarki, co czyni ten sektor hamulcowym europejskich wysiłków na rzecz ochrony klimatu. Jeżeli będziemy jedynie realizować obecną politykę klimatyczną, do 2030 roku udział transportu w emisjach gazów cieplarnianych Europy może osiągnąć 44%, podczas gdy dziś stanowi 29% wszystkich emisji. Obecnie w UE sięgają one ponad 1000 Mt CO2e, co odpowiada całkowitej emisji Niemiec i Holandii. 

Chociaż jest mało prawdopodobne, aby powróciły do ostatniego najwyższego poziomu odnotowanego przed pandemią, to Europa nie osiągnie neutralności klimatycznej w 2050 roku, jeśli nie zostaną podjęte dodatkowe działania na rzecz zmniejszenia emisyjności transportu – analizują członkowie PKE OM.

• Zobacz też: Kierowcy samochodów wciąż zatruwają nasze miasta

Rosnąca ilość emisji z transportu

W okresie, gdy w całej gospodarce emisje w porównaniu z rokiem 1990 spadły, te z transportu wzrosły o ponad jedną czwartą. W 2030 roku sam transport będzie odpowiadał za niemal połowę emisji gazów cieplarnianych na kontynencie. Europa musi zacząć poważnie traktować problem emisji z tego sektora, jeśli chce osiągnąć zerową emisyjność netto w 2050 roku – wskazuje organizacja europejska Transport & Environment (T&E) w analizie State of European Transport.

– Dobrą wiadomością jest to, że emisje z transportu w Europie osiągnęły szczyt. Zła wiadomość jest taka, że inne sektory dekarbonizują się trzy razy szybciej. W 2030 roku prawie połowa emisji na kontynencie będzie pochodzić z mobilności, co czyni z niej problematyczne dziecko europejskich wysiłków na rzecz klimatu. Jak najszybsza dekarbonizacja tego sektora jest niezbędna, jeśli kontynent ma osiągnąć zerowy poziom emisji do 2050 roku – powiedział William Todts, dyrektor wykonawczy T&E.

Jak zmniejszyć emisje z transportu i gdzie jest ich o wiele za dużo?

Samochody osobowe spalające benzynę i olej napędowy odpowiadają za ponad 40% emisji z transportu i są największym ich źródłem w całym sektorze. Uzależnienie od samochodów wzrosło od lat dziewięćdziesiątych, napędzane przez rozbudowę autostrad i zwiększenie floty samochodowej. Dopiero niedawno zaczęliśmy obserwować spadek średniej emisji z samochodów, ponieważ na rynku pojawia się więcej pojazdów elektrycznych. 

• Czytaj więcej: Już ponad 62 tysiące elektryków w Polsce. Jakie wyzwania stoją przed branżą elektromobilności?

Źródłem znaczących emisji z transportu są także samoloty. Te z lotnictwa także podwoiły się w ciągu ostatnich 30 lat – szybciej niż w jakimkolwiek innym obszarze transportu. Dodatkowy wpływ emisji lotniczych pochodzących ze smug kondensacyjnych potencjalnie trzykrotnie zwiększa wpływ lotnictwa na klimat.

Prognozy ws. unijnych przepisów

W 2040 roku regulacje zmniejszą emisje z transportu zaledwie o 25%, a w 2050 roku o 62% w porównaniu z poziomami z 1990 roku – wskazuje analiza wpływu unijnych przepisów klimatycznych na efektywność radzenia sobie z problemem niekontrolowanych emisji z transportu.

W transporcie morskim armatorzy także mają dziś niewielką motywację do zwiększania efektywności energetycznej swoich statków. Natomiast popyt na loty, stymulowany przez rosnącą przepustowość portów lotniczych, niweluje wszelkie korzyści wynikające z potencjalnego wzrostu wykorzystania alternatywnych paliw lotniczych w tej dekadzie.

Potrzebne dodatkowe wysiłki

Oprócz pełnego wdrożenia kluczowych polityk Zielonego Ładu konieczne będą dodatkowe wysiłki, aby w pełni zdekarbonizować transport – wskazuje T&E. Obejmują one:

• zapobieganie nowemu i stale rosnącemu zapotrzebowaniu na transport poprzez powstrzymanie rozbudowy nowych portów lotniczych i autostrad. Ma to kluczowe znaczenie dla zmniejszenia ilości energii odnawialnej niezbędnej do dekarbonizacji sektora;
• ambitne i wiążące cele w zakresie sprzedaży samochodów elektrycznych dla firm posiadających duże floty pojazdów. Mają one kluczowe znaczenie dla przyspieszenia przejścia na zeroemisyjność. W połączeniu z działaniami mającymi na celu zapobieganie wzrostowi tych flot i zajęcie się istniejącym parkiem samochodowym mogą one zmniejszyć emisje o kolejne 213 Mt CO2e w 2040 roku;
• uwolnienie potencjału poprawy efektywności w sektorze żeglugi morskiej może przynieść dodatkowe 93 Mt CO2e oszczędności do 2030 roku, co ma kluczowe znaczenie dla wytyczenia kursu na osiągnięcie zerowej emisji do połowy stulecia;
• bezpośrednia elektryfikacja transportu drogowego jest ponad dwa razy bardziej efektywna niż energia wodorowa i cztery razy bardziej efektywna niż wykorzystanie e-paliw. Europa nie może sobie pozwolić na marnowanie energii ze źródeł odnawialnych.

Licznik AFIR: Polska ma wiele do zrobienia w zakresie rozwoju infrastruktury dla elektromobilności

Redukcja emisji?

Wstępne dane pokazują, że emisje z transportu drogowego zmniejszyły się w ubiegłym roku o 8 Mt CO2e, a z transportu morskiego o 5 Mt CO2e. Redukcja ta została zniweczona przez utrzymujący się efekt odbicia (po pandemii) i wzrostu emisji pochodzących z lotnictwa, które w efekcie zwiększyły się o 15 Mt CO2.

– Samochody osobowe, ciężarowe i dostawcze można tanio zelektryfikować za pomocą baterii i odnawialnych źródeł energii. Jest to obecnie jeden z najniżej wiszących owoców w działaniach na rzecz klimatu. Samoloty i statki stanowią trudniejsze wyzwanie i wymagają dużego wysiłku ze strony dostawców paliw w celu zwiększenia skali produkcji paliw ekologicznych, takich jak e-nafta i amoniak, oraz planu wyeliminowania smug kondensacyjnych w lotnictwie. Położenie kresu rozbudowie dróg i lotnisk znacznie ułatwia proces dekarbonizacji – uzupełnił Todts.

Sytuacja w Polsce

Członkowie Polskiego Klubu Ekologicznego zwracają uwagę, że w Polsce poświęcamy mało uwagi ograniczaniu emisji transportowych. W zamian za to skupiamy się na wyzwaniach w sektorze energetyki. Jednak bez trwałego zmniejszenia zapotrzebowania na energię w transporcie, nie damy rady zasilić go czystą odnawialną energią. 

Według Rafała Bajczuka, eksperta Instytutu Reform w Polsce, problem z redukcją emisji z transportu będzie jeszcze bardziej dotkliwy niż w większości państw członkowskich UE.

– W Polsce emisje gazów cieplarnianych z transportu w latach 1990 – 2017 urosły o 230%, podczas gdy średni wzrost dla całej UE wyniósł 24%. Równocześnie Polska w latach 2005 – 2020 odnotowała jeden z najwyższych w UE spadków w zakresie wykorzystania transportu najbardziej przyjaznego środowisku – w transporcie osobowych udział autobusów i kolei spadł o prawie 15%, podobnie jak spadek wykorzystania żeglugi śródlądowej i kolegi w transporcie towarowym. Wzrostowy trend w emisjach gazów cieplarnianych musimy zatrzymać jak najszybciej, dlatego że zobowiązuje nas do tego prawo unijne. Do 2030 roku nasze emisje transportowe powinny spaść o 7% względem 2005 roku. Żeby tego dokonać, powinniśmy z jednej strony inwestować w drogowe pojazdy zeroemisyjne, zwłaszcza w autobusy, ciężarówki i samochody osobowe, które osiągają najwyższe roczne przebiegi, jak i w transport publiczny oraz kolej. Z drugiej strony musimy też zniechęcać osoby indywidualne i firmy do wyboru najgorszych dla klimatu form transportu. Mamy w końcu jedne z najniższych podatków od paliw drogowych w UE i najniższe podatki od samochodów. Jako pierwszy krok postuluję zwiększenie opodatkowania najdroższych samochodów spalinowych, co w Europe Zachodniej poskutkowało drastycznym wzrostem sprzedaży samochodów elektrycznych – wskazuje ekspert.

Już ponad 62 tysiące elektryków w Polsce. Jakie wyzwania stoją przed branżą elektromobilności?

Źródło: informacja prasowa Koalicja Klimatyczna

Fot.: canva.com/akaratwimages

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.