Rolnicy i rybacy wkrótce będą mogli liczyć na finansowe rekompensaty za straty wyrządzone przez ptaki podlegające ochronie. Nowa ustawa ma ułatwić wypłacanie odszkodowań, ale jej skuteczność będzie zależała od sprawności administracji oraz odpowiedniego przeszkolenia kadry Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.

Rekompensaty dla rolników i rybaków

Sejm pracuje nad nowelizacją ustawy o ochronie przyrody, która wprowadza możliwość ubiegania się o odszkodowania za szkody spowodowane przez wybrane chronione gatunki ptaków. Projekt przewiduje rozszerzenie katalogu gatunków objętych rekompensatami o dzikie gęsi, żurawie, łabędzie i kruki w uprawach rolnych, a także kormorana i czaplę siwą w stawach hodowlanych. Nowe przepisy mają wypełnić lukę w obecnym prawie, które nie przewiduje możliwości wypłaty odszkodowań za straty spowodowane przez te chronione gatunki, mimo że potrafią one wyrządzić znaczne szkody w zasiewach i obsadach rybnych.

Pięć gatunków ptaków usuniętych z listy łownych. Spór myśliwych i ekologów o ochronę przyrody

Kogo dotyczą rekompensaty?

O rekompensatę będą mogli ubiegać się wyłącznie rolnicy i rybacy, którzy faktycznie ponieśli straty na swoich gruntach lub w stawach rybnych z powodu działalności ptaków podlegających ochronie. Wniosek należy złożyć do dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR), właściwego dla miejsca wystąpienia szkody, a dla ułatwienia procedury można go przekazać także przez lokalny ośrodek doradztwa rolniczego. Projekt przewiduje powołanie zespołu szacującego szkody, w którego skład mają wejść przedstawiciele rolników oraz instytucji doradczych. Zespół oceni, czy szkoda faktycznie została wyrządzona przez ptaki, określi stopień zniszczenia uprawy oraz sporządzi protokół, który będzie podstawą do decyzji o przyznaniu i wysokości rekompensaty. Wysokość rekompensaty za szkody powodowane przez kormorany ma być dostosowana do lokalnych warunków oraz danych o populacji przedstawianych przez ministerstwo.

Ile wyniesie odszkodowanie?

Wysokość rekompensaty będzie ustalana na podstawie ryczałtowej stawki określonej w przepisach wykonawczych oraz procentowego poziomu zniszczenia upraw lub obsady stawu. Decyzję o przyznaniu odszkodowania podejmuje dyrektor terenowy KOWR, a od niej przysługuje odwołanie do Dyrektora Generalnego KOWR, a w razie potrzeby – skierowanie sprawy do sądu. Szacuje się, że roczne koszty wypłat mogą wynieść około 50 mln zł, a środki będą pochodzić z rezerwy celowej Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, bez obciążenia budżetów samorządowych. Nowe przepisy mają wejść w życie 30 dni po ogłoszeniu i są w pełni zgodne z prawem Unii Europejskiej.

Realna pomoc, czy chaos biurokratyczny?

Projekt stawia jednak pod znakiem zapytania gotowość KOWR do sprawnego wdrożenia nowych obowiązków. Choć posłowie zapewniają, że kadry zostaną przeszkolone, to Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa dotychczas nie zajmował się wyceną szkód przyrodniczych, a 30-dniowy termin wejścia w życie ustawy po jej ogłoszeniu nie daje zbyt wiele czasu na przygotowanie pracowników. Ponadto niezależnie od rekompensat, metody ochrony upraw przed inwazyjnymi gatunkami ptaków pozostają ograniczone – rolnicy nadal muszą występować o zgodę do RDOŚ na odstraszanie ptaków hukiem lub odgłosami ich naturalnych wrogów.

Chociaż decyzja ustawodawcza może przynieść realne wsparcie gospodarstwom, które od lat ponoszą ogromne straty – nie rozwiązuje głębszych problemów. Rośliny i ryby są atakowane nie tylko przez ptaki, ale również odczuwają zmiany ekologiczne, a system szacowania i wypłat może być skomplikowany i trudny w obsłudze. Bez odpowiedniego przygotowania administracji nowe przepisy mogą zwiększyć liczbę obowiązków proceduralnych.

Zobacz też: Dolina Dolnej Odry: ministerstwo deklaruje ochronę, sąd ogranicza pobór wody 

Źródła: Pomorska.pl, sejm.gov.pl, Komisja Europejska, RDOŚ, KOWR

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.