Polski Alarm Smogowy opublikował właśnie nowy raport o stanie powietrza za 2022 rok. W pierwszej dziesiątce najbardziej zasmogowanych miast w Polsce pojawiła się nowa miejscowość – Nowe Miasto Lubawskie. Poza tym stanowczo spada stężenie szkodliwych pyłów PM10, a także liczba dni smogowych. Niepokoi utrzymanie się Małopolski na wysokich pozycjach, a także smog obecny w miejscowościach uzdrowiskowych.

Nowa Ruda najbardziej zasmogowanym miastem w Polsce

PAS poziom smogu w miastach podaje za pomocą trzech wyznaczników: średniorocznego stężenie rakotwórczego benzo[a]pirenu, rocznego stężenia pyłu PM10 oraz liczby dni smogowych, czyli takich, w których przekroczono średniodobowe dopuszczalne stężenie PM10. Podobnie jak rok temu we wszystkich trzech kategoriach na pierwszym miejscu widnieje Nowa Ruda. To śląskie miasto może “pochwalić się” średniorocznym stężeniem benzo[a]pirenu na poziomie 9 nanogramów/m³ (norma krajowa to 1 ng/m³), rocznym stężeniem PM10 wynoszącym 38 mikrogramów/m³ (norma krajowa: 40 µg/m³) i 95 dniami smogowymi w roku (norma krajowa: 35 dni).

Nowa Ruda również w 2021 roku pozostawała na szczycie wszystkich trzech rankingów, chociaż trzeba przyznać, że niechlubne wyniki miasta od tamtego czasu spadły (BaP: 1 ng/m³, PM10: 41 µg/m³, liczba dni smogowych pozostała taka sama: 95). Jak wyglądają dalsze miejsca na podium? Nowy Targ, Sucha Beskidzka i Nowe Miasto Lubawskie zajęły drugie miejsce pod kątem stężenie benzo[a]pirenu z wynikiem 7 ng/m³, trzecie miejsce to ex aequo aż 6 miast z wynikiem 6 ng/m³: Nowy Sącz, Szczawnica, Wadowice, Rybnik, Godów i Żywiec. Jeśli chodzi o stężenie PM10 drugą i trzecią lokatę zajęły kolejno Pszczyna (37 µg/m³) i Sucha Beskidzka (36 µg/m³). Te same miasta zamieniły się miejscami jeśli chodzi o liczbę dni smogowych: w Suchej Beskidzkiej było to 76, a w Pszczynie 75.

– Chcesz wiedzieć, jak wyglądał ubiegłoroczny raport? Pisaliśmy o tym tu: Znamy listę miejsc z najgorszą jakością powietrza w kraju. Które miasto zostało nową stolicą smogu?

Nowe “smogowe miasto” i trujące powietrze w uzdrowiskach

We wszystkich trzech rankingach uwagę zwraca pojawienie się Nowego Miasta Lubawskiego (BaP: 7 ng/m³, PM10: 32  µg/m³, dni smogowe: 53). To pierwszy raz, kiedy miasto umieszczone jest w raporcie, co nie znaczy wcale, że problem ze smogiem nie trwał tam latami. Po prostu w ubiegłym roku zamontowano tam nową stację pomiarową Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Fakt, że zaraz po tym pojawiło się w pierwszej dziesiątce najbardziej zasmogowanych miast w Polsce powinien budzić niepokój.

Komunikat wydany przez PAS zwraca też uwagę na wysokie pozycje miast uzdrowiskowych. W miejscach, które mają służyć odpoczynkowi i regeneracji zdrowia kuracjusze oddychają zanieczyszczonym powietrzem. Polski Alarm Smogowy wymienia Szczawnicę, Szczawno-Zdrój, Rabkę-Zdrój i Jedlinę-Zdrój jako miejsca, gdzie stężenie rakotwórczego BaP utrzymywało się w ubiegłym roku na poziomie od 300% do 600% normy.

Wśród smogowych liderów zastanawia również duża liczba miejscowości z Małopolski (aż 5 miejscowości na 15 o najwyższym stężeniu benzo[a]pirenu). To w tym województwie na skutek decyzji Sejmiku Województwa zezwolono na wydłużone użytkowanie “kopciuchów”, czyli kotłów najbardziej zanieczyszczających powietrze. To pokazuje, że antysmogowe regulacje mają wpływ na to jakim powietrzem oddychamy.

– Czytaj także: Małopolska nie jest już liderem rankingu wymiany kopciuchów. Komu zależy na niszczeniu zdrowia?

Szukanie pozytywów

Dane nadal są niepokojące, jednak to nie znaczy, że wyłącznie negatywne. Choć stężenia szkodliwych substancji nadal są wysokie, to z roku na rok wskaźniki te spadają. Dobrym przykładem jest wskaźnik dotyczący pyłów PM10. Po raz pierwszy od kiedy PAS zaczął publikację rankingu, czyli od 2015, w żadnej miejscowości objętej monitoringiem GIOŚ nie została przekroczona krajowa norma średniego stężenia, wynosząca 40 µg/m³. Smogowi rekordziści też znacząco poprawiają swoje wyniki. W Nowej Rudzie stężenie BaP zmalało w przeciągu dziewięciu lat o 47%, liczba dni smogowych o 26%, a średnioroczne stężenie PM10 o jedną piątą. Kraków i Rybnik w tej ostatniej kategorii zaliczyły spadek o 40%. Liczba dni smogowych zmniejszyła się chyba najbardziej. Nakło ma aktualnie pięć razy mniej dni z trującym powietrzem niż w połowie poprzedniej dekady. Pszczyna zaliczyła pod tym względem spadek dwukrotny, a Godów trzykrotny.

– To dobre sygnały płynące z zasmogowanej wciąż Polski – podkreśla Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. – Widzimy, że wdrażane działania, szczególnie likwidacja “kopciuchów”, zaczynają przynosić rezultaty. Niezmiernie ważne jest jednak, żeby władze rządowe i samorządowe nie spoczęły na laurach i kontynuowały te działania. Nie zapominajmy, że w rekordowej Nowej Rudzie stężenie rakotwórczego BaP to wciąż 900% dopuszczalnej normy, a liczba dni smogowych w najbardziej zanieczyszczonych miejscowościach to wciąż dwa do trzech miesięcy! Powietrze powoli się poprawia, zmniejsza się również liczba zgonów wywołanych zanieczyszczeniem, ale sytuacja jest wciąż bardzo zła. W Polsce wciąż dymi 3 miliony „kopciuchów”. Niestety, widzimy w niektórych województwach próby rozmontowywania uchwał antysmogowych i zezwalania na użytkowanie „kopciuchów”. Kontynuacja, a nawet przyspieszenie działań antysmogowych jest kluczowa dla poprawy jakości powietrza w naszym kraju – dodaje Piotr Siergiej.

Jak więc widać, nadal jest wiele do zrobienia. Uwagę zwraca szczególnie fakt, że polskie normy nadal są znacznie wyższe niż te wskazane przez WHO. W naszym kraju rekomendowaną wartością rocznego stężenia PM10 jest 40 µg/m³. Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje wartość 15 µg/m³. Podobnie jest w przypadku średniorocznego stężenia rakotwórczego BaP – norma krajowa wynosi 1 ng/m³, a WHO rekomenduje 0,12 ng/m³.

Polski Alarm Smogowy ma szansę na wyjątkową nagrodę. O zwycięstwie zdecyduje książę William

Źródło: komunikat prasowy – PAS, teraz-srodowisko.pl

Fot. Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.