Gdyby na każdym wysokim budynku w Warszawie zainstalowano panele fotowoltaiczne, stolica Polski miałaby dodatkowy 1 GW czystej i taniej energii. O tym przekonuje Wschód i Miasto Jest Nasze w ramach kampanii “Warszawskie Elektrownie Słoneczne”. 

Warszawskie Elektrownie Słoneczne 

Rozwiązania znamy, więc czas wyznaczyć kierunek. Polscy aktywiści z inicjatyw Wschód oraz Miasto Jest Nasze połączyli siły, aby pokazać decydentom, jak powinna wyglądać transformacja energetyczna Polski. Na pierwszy rzut ognia idzie stolica. 

Transformacja energetyczna dzieje się na naszych oczach i – niestety – nie zawsze to ludzie i ich potrzeby są w jej centrum. Na stole jest wiele pomysłów i rozwiązań, a także właściwa technologia i środki finansowe. Wystarczy po nie sięgnąć. By zrobić to w sposób, który wesprze ludzi, a nie jedynie ich ograniczy, potrzeba odwagi i ambitnych decyzji, które wykraczają poza perspektywę opartą wyłącznie na technologii, koncernach energetycznych z wysokobudżetowymi inwestycjami i nieograniczonym wzroście gospodarczym. Jednym z dużych kroków, który przed nami, jest rozproszenie źródeł energii i ich decentralizacja. Od czegoś trzeba zacząć – transformację energetyczną polskich miast możemy więc zacząć od stolicy – napisała Wiktoria Jędroszkowiak, aktywistka klimatyczna i współzałożycielka inicjatywy WSCHÓD. 

Jak zapewnić warszawiankom i warszawiakom tanią, czystą i niezależną energię? Montując panele fotowoltaiczne na miejskich blokach. Pomysł Warszawskich Elektrowni Słonecznych bazuje na doświadczeniach słynnego samowystarczalnego energetycznie bloku mieszkalnego ze Szczytna, który działacze i aktywistki odwiedziły w marcu 2023 roku. Wizyta studyjna pokazała, że ten model można przenieść na grunt warszawski i rozwinąć na ogromną skalę. 

W ramach kampanii działacze chcą pokazać mieszkańcom, jak wielki i niewykorzystany potencjał drzemie w rozwoju zielonej energii w mieście. Za cel stawiają też przekonanie władz miejskich, żeby poważnie wsparły ich rozwój. To konieczny krok w czasach, w których rząd blokuje w Polsce czystą energię. Jak wynika z obliczeń, inwestycja w instalacje PV dla wysokich budynków mieszkalnych w Warszawie dodałaby 1 GW nowych mocy do lokalnej sieci. To tyle samo, co moc wszystkich warszawskich elektrociepłowni. 

Ale czy to realne? Inicjatorzy i inicjatorki kampanii szacują, że koszt instalacji elektrowni słonecznych na warszawskich blokach to koszt 4 mld złotych albo 4% budżetu miasta przy rozłożeniu kosztów na pięć lat. Niemniej, bez zaangażowania radnych miasta, w których kompetencjach leży rozwiązane barier finansowych i administracyjnych, stojących na przeszkodzie inwestycji lokatorskich, nic się nie uda. Jednak te trzy argumenty powinny ich przekonać. 

Bezpieczeństwo, czyste powietrze i tańsze rachunki

Czy wiesz, że w lecie Warszawa jest narażona na przerwy dostawy w energii, pomimo swojego korzystnego położenia? To dlatego, że letnich miesiącach miejskie elektrociepłownie, które wytwarzają również prąd, pracują z mniejszą mocą. W konsekwencji stolica musi polegać na energii importowanej spoza miasta, m.in. z elektrowni w Bełchatowie, czyli największego polskiego emitenta. 

Sposobem na stabilność systemu energetycznego jest zróżnicowanie źródeł energii, które będą się nawzajem uzupełniać. Elektrownie słoneczne mogłyby zapewnić mieszkańcom miasta nawet 77% energii elektrycznej w szczycie sezonu letniego. Ale to nie wszystko… 

Czysta energia to czyste powietrze. Aż 70% energii elektrycznej w Warszawie pochodzi z węgla, którego spalanie uwalnia toksyczne zanieczyszczenia i prowadzi do powstawania smogu. Zgodnie z danymi przedstawionymi przez HEAL Polska, blok elektrowni o mocy 1 GW (czyli tyle, ile wynosi potencjał Warszawskich Elektrowni Słonecznych) może przyczynić się do nawet 360 przedwczesnych zgonów. Transformacja energetyczna jest potrzebna nie tylko dla bezpieczeństwa, ale również dla zdrowia. 

Jeśli dwa poprzednie argumenty cię nie przekonały, pozostaje jeszcze jeden, który na pewno zainteresuje wszystkich dotkniętych inflacją. Zielona energia to tania energia. Jak możemy przeczytać na stronie inicjatywy Warszawie Elektrownie Słoneczne, OZE mogą pomóc uniknąć nawet 4-krotnego wzrostu kosztów energii. 

A kto za to zapłaci? 

Środki finansowe, które umożliwiłyby realizację tego pomysłu, są już częściowo dostępne. Obecnie nie tylko domy jednorodzinne, ale też spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe i samorządy z budynkami wielorodzinnymi mogą składać wnioski o dopłaty z Banku Gospodarstwa Krajowego – wyjaśniła Wiktoria Jędroszkowiak

Ponadto, to nie pieniądze są najwyższą przeszkodą w sprawiedliwej transformacji w Polsce. Źródeł finansowych potencjalnie jest wiele – to chociażby środki z handlu emisjami, wciąż nierozliczone nadmiarowe zyski spółek energetycznych, m.in. PKN Orlen, czy środki unijne z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. 

Pierwsza niezależnie energetyczna stolica w Europie 

Zdaniem inicjatorów i inicjatorek kampanii, decydenci z Warszawy robią za mało, aby zrealizować taki projekt transformacji energetycznej, na jaki zasługują mieszkańcy i mieszkanki stolicy oraz całej Polski. 

W obliczu kryzysów potrzebujemy sojuszy i jednym z nich jest wspólna kampania stowarzyszenia Miasto Jest Nasze i inicjatywy Wschód. Doświadczenie ruchu miejskiego i wiedza aktywistów klimatycznych pozwoliła nam zaprojektować odważne rozwiązanie, którego realizacja jest możliwa: Warszawskie Elektrownie Słoneczne. Warszawa może stać się pierwszą niezależną energetycznie stolicą Europy, a instalacja paneli fotowoltaicznych na blokach otworzy bramy miasta na transformację energetyczną – dodała aktywistka Wschodu. 

Działacze Wschodu i Miasto Jest Nasze podczas konferencji prasowej promującej kampanię Warszawskie Elektrownie Słoneczne. Fot. Konrad Skotnicki

Właśnie dlatego aktywiści Wschodu i Miasto Jest Nasze apelują o: 

• uwzględnienie w miejskim programie inwestycji w OZE realnych kosztów instalacji w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych;
• wznowienie prac nad Warszawskim Standardem Zielonego Budynku, w którym należy zawrzeć obowiązek instalacji OZE przy wszystkich remontach miejskich budynków;
• przyśpieszenie procedowania aplikacji o instalacje OZE;
• utworzenie miejskiego punktu wsparcia dla wspólnot i spółdzielni udzielającego porad w zakresie wyboru rozwiązań prawnych i technicznych, a także możliwości pozyskania finansowania ze źródeł publicznych i komercyjnych. 

Dołącz swój głos do petycji! Znajdziesz ją tutaj. 

Fot. główna: Konrad Skotnicki

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.