Z szacunków ONZ wynika, że w 2023 roku każdy z nas wygeneruje średnio 8 kg elektroodpadów. Oznacza to, że na całym globie zostanie wytworzonych około 61 mln ton elektrośmieci. Jaka jest wiedza Polek i Polaków na temat elektrośmieci? Przyglądamy się wynikom raportu GfK Polonia pt. „Zużyty Sprzęt Elektryczny i Elektroniczny. Wiedza i postawy w Polsce”.  

Niewidzialne odpady

Co Polki i Polacy wiedzą na temat elektroodpadów i prawidłowego pozbywania się ich? Ile elektroodpadów przechowujemy w domu i dlaczego? Jaki odsetek Polaków rzeczywiście oddaje zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE) do punktów zbierania? Między innymi takie pytania zostały zadane uczestnikom badania przeprowadzonego na zlecenie ElektroEko przez GfK Polonia. Jego wyniki poznaliśmy 13 października w Międzynarodowym Dniu Bez Elektrośmieci.

Tegoroczna, szósta już edycja Międzynarodowym Dniu Bez Elektrośmieci, przebiega pod hasłem „Do recyklingu oddaj wszystko, co na baterie albo z wtyczką”. Celem obchodów jest zwrócenie uwagi na kwestię „niewidzialnych” elektrośmieci – przedmiotów elektronicznych, których często nie kojarzymy jako elektroodpady i nie są w związku z tym przekazywane do recyklingu. Do tej grupy odpadów zalicza się np. urządzenia do pielęgnacji ciała, zabawki elektroniczne, słuchawki, myszki, e-papierosy, czujniki dymu, rowery i hulajnogi elektryczne, piloty, powerbanki, pendrive’y czy po prostu zasilacze i ładowarki. Ogromna ilość tych sprzętów trafia do zwykłego śmietnika, przez co zawarte w nich cenne surowce nie mogą być odzyskane. 

Rekordowa ilość elektrośmieci

Wyrzucamy sprzęt zawierający cenne metale

Z szacunków ONZ wynika, że w 2023 roku każdy z nas wygeneruje średnio 8 kg elektroodpadów. Oznacza to, że na całym globie zostanie wytworzonych około 61 mln ton elektrośmieci. To więcej, niż waży Wielki Mur Chiński. Niestety, tylko niespełna 18% tych elektronicznych odpadów zostanie właściwie zebrane, przetworzone i poddane recyklingowi. Pozostałe 50 mln ton trafi na składowiska, gdzie będą spalone lub przetworzone w nieprawidłowy sposób – albo będą przechowywane w gospodarstwach domowych. Powoduje to ogromne straty cennych i niezbędnych surowców, które mogłyby być ponownie wykorzystane.

– Nawet w Unii Europejskiej, która jest światowym liderem w elektrorecyklingu, tylko 54% elektroodpadów jest oficjalnie raportowane jako zebrane i poddane recyklingowi, a brak świadomości społecznej uniemożliwia poszczególnym krajom rozwój w kierunku gospodarek o obiegu zamkniętym. Nieustannie stoimy zatem wobec wielu wyzwań w zakresie edukacji społeczeństwa, biznesu i administracji publicznej – podkreśla Maria Andrzejewska, Dyrektor Generalna UNEP/GRID-Warszawa.

Produkcja elektroodpadów systematycznie rośnie (z 53,6 mln ton w 2019 roku do około 61 mln ton w 2023 r.). Recykling elektroodpadów jest niezwykle istotny – tym bardziej, że są prawdziwą „kopalnią” surowców (także metali szlachetnych). Ich odzysk ma znaczenie zwłaszcza w świetle przewidywań ekspertów Światowego Forum Ekonomicznego, którzy ostrzegają przed realnymi problemami w dostępności tych surowców już w ciągu najbliższych 100 lat.

– Dlatego kluczowe znaczenie ma podnoszenie świadomości społecznej w tym zakresie.  – podkreśla Grzegorz Skrzypczak, prezes ElektroEko – Nie mniej ważne jest skuteczniejsze radzenie sobie z wyzwaniami systemowymi, organizacyjnymi i legislacyjnymi związanymi z branżą elektroodpadową. Chodzi o zmianę nawyków. Zważywszy, że 80% Polaków nadal przechowuje zepsuty i niepotrzebny sprzęt elektryczny i elektroniczny zamiast oddać go do punktów zbierania, jesteśmy świadomi, że przed nami ciągle jeszcze wiele pracy edukacyjnej – dodaje.

• Czytaj także: Nowe przepisy UE sprawią, że wymiana baterii w telefonie będzie prostsza

Co Polacy wiedzą o elektroodpadach?

Według raportu postaw i opinii GfK Polonia 75% respondentów deklaruje, że ma podstawową wiedzę na temat elektrośmieci. Natomiast nieco mniej, czyli 65% pytanych twierdzi, że w ich okolicy jest punkt zbierania elektrośmieci. Jak wypadają te odpowiedzi w świetle badań sprzed kilku lat? Dla porównania w 2019 (wg badania przeprowadzonego również przez GfK Polonia na zlecenie ElektroEko) było to odpowiednio tylko: 40% i 47% ankietowanych. Nastąpił więc obiecujący wzrost świadomości w tym obszarze. 

Mimo podniesienia poziomu wiedzy o punktach zbierania elektrośmieci Polacy nadal niechętnie oddają przechowywane w domach nieużywane sprzęty, „chomikując” je w swoich garażach, szufladach i przydomowych składzikach. Do największej grupy takich elektroodpadów należą telefony komórkowe (45%), zasilacze, ładowarki i przedłużacze (42%) oraz baterie (32%). „Na wszelki wypadek” robi tak 38% pytanych. Natomiast 23% ankietowanych czeka, aż uzbiera się większa ilość elektroodpadów, by oddać je razem. Wśród innych powodów podawane są względy sentymentalne czy chęć odsprzedania niepotrzebnego sprzętu. Łączna masa przechowywanego sprzętu to blisko 0,5 miliona ton zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych.

Fabryka pod Rzeszowem zacznie masową produkcję superbaterii. Działają dwa razy dłużej i ładują się 15 minut

Co trafia do elektrośmieci?

Co ważne – jednocześnie rośnie liczba osób, które deklarują, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy pozbyło się elektrosprzętów (z 23% w 2019 roku do 75% w 2023). Jest to dana optymistyczna zwłaszcza, że wśród tej grupy aż 86% zrobiło to w sposób prawidłowy (dla porównania w roku 2019 było to 74%). Nie dziwi fakt, że najwięcej oddano telefonów komórkowych (13%), zasilaczy, przedłużaczy, ładowarek (12%) oraz dużego sprzętu AGD (10%). Wśród najczęstszych powodów pozbywania się sprzętów wymieniane są z kolei  albo brak możliwości naprawy (23%), albo jej nieopłacalność (19%).

Do śmieci wyrzuciliśmy głównie zasilacze, ładowarki, przedłużacze, drobny sprzęt elektroniczny, zabawki – czyli „niewidzialne” elektroodpady. Są to sprzęty, o których często nawet nie wiemy, że są zaliczane do zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE).

Co jesteśmy w stanie zrobić, żeby te „NIEWIDZIALNE” elektroodpady stały się „WIDZIALNE” i żebyśmy zauważyli je w swoim otoczeniu i oddali je we właściwe miejsce?  Obchody Międzynarodowego Dnia Bez Elektrośmieci mogą być dobrym impulsem do wykonania pierwszego kroku i sprawdzenia, gdzie w swojej okolicy mamy punkt zbierania elektrośmieci.

Więcej informacji na www.dzienbezelektrosmieci.pl.

źródło: informacja prasowa

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.