Bilansowanie 1:1 to prosty mechanizm rozliczeń, w którym kilowatogodziny oddane do sieci można odebrać w całości w innym czasie. W efekcie prosument „przenosi” energię ze słonecznych miesięcy na okresy o niższej produkcji. Sprawdzamy, jak ten mechanizm zadziałał u pięcioosobowej rodziny, która w grudniu 2024 r. kupiła w Columbus Energy instalację PV i korzysta z tego rozliczenia.

Jak działa rozliczenie prosumenckie

W tym modelu 1 kWh oddana do sieci = 1 kWh do odbioru w innym czasie. To przejrzyste rozliczenie, które ułatwia planowanie budżetu. Nie ma potrąceń ani przeliczników, to przejrzyste „oddaj-odbierz”, które pozwala planować budżet i unikać niepewności cenowej.

Dom, w którym prąd pracuje non stop

Pięcioosobowa rodzina (gotowanie dla pięciu osób, kilka cykli prania i suszenia tygodniowo, praca komputerów, lodówka i zamrażarka, a latem także urządzenia ogrodowe) ma stabilnie wysoki pobór energii. To typowy przypadek, w którym fotowoltaika i bilansowanie 1:1 mogą najbardziej uporządkować rachunki.

Jak obniżyć rachunki za ciepłą wodę? Wykorzystaj nadwyżki z fotowoltaiki

Start zimą: wysoki rachunek z braku nadwyżek

Instalacja została włączona w najmniej sprzyjającym momencie – zimą. Produkcja PV jest wtedy najniższa, a wirtualny magazyn pusty.

• okres: grudzień-styczeń
  pobrano z sieci: 634 kWh
  oddano do sieci: 90 kWh
  saldo: -544 kWh
  rachunek: 784,20 zł

To naturalne przy zimowym starcie: zanim pojawią się nadwyżki, gospodarstwo domowe wciąż kupuje znaczną część energii z sieci.

Wiosenny zwrot: pierwsze rezerwy w magazynie

W lutym i marcu produkcja rośnie, a bilans zaczyna działać na korzyść prosumenta.

• okres: luty-marzec
  pobrano z sieci: 452 kWh
  oddano do sieci: 575 kWh
  saldo: +123 kWh
  rachunek: 237,85 zł

Wirtualny magazyn (bilans kWh) zapełnia się, tworząc bufor na kolejne miesiące.

Stabilizacja i zapas: kwiecień-maj

Wiosna pokazuje pełnię możliwości bilansowania 1:1: wysoka produkcja PV i rezerwa z poprzedniego okresu znacząco obniżają koszty.

• okres: kwiecień-maj
  stan początkowy magazynu: +123 kWh
  pobrano z sieci: 304 kWh
  oddano do sieci: 959 kWh
  saldo końcowe: +778 kWh
  rachunek: 186,17 zł (ok. 93 zł/miesiąc)

Miesięczny koszt spada poniżej 100 zł, a w magazynie pozostaje ~800 kWh zapasu na mniej słoneczne miesiące.

Dane z rozliczeń: saldo energii i rachunki

Na podstawie trzech kolejnych okresów rozliczeniowych widać cztery kluczowe wnioski:

• Przejrzystość: 1 kWh oddana = 1 kWh do odbioru. Domowy budżet da się planować bez zawiłości taryfowych.
• Sezonowość pod kontrolą: wysoki rachunek na starcie zimą jest szybko równoważony wiosennymi i letnimi nadwyżkami.
• Bezpieczeństwo energetyczne domu: rezerwa w wirtualnym magazynie zmniejsza wrażliwość na krótkie okresy niskiej produkcji.
• Efekt finansowy: spadek łącznych kosztów z ~784 zł (grudzień-styczeń) do ~186 zł (kwiecień-maj) potwierdza, że bilansowanie 1:1 działa w praktyce przy stałym, rodzinnym profilu zużycia.

Pozostałe składniki rachunku: w analizowanych rozliczeniach rodzina ponosi głównie abonament za bilansowanie 1:1 oraz opłaty dystrybucyjne. W ofercie, z której korzystają, część nadwyżek z wirtualnego magazynu można przeznaczyć na obniżenie tych opłat – warto to uwzględnić przy planowaniu zużycia.

W praktyce te elementy razem stabilizują rachunki i ułatwiają planowanie domowego budżetu.

Jak maksymalnie wykorzystać rozliczenie 

Poniższe działania pozwalają efektywnie stosować bilansowanie 1:1 w domu, porządkując profil zużycia względem produkcji PV

• Przesuwaj energochłonne czynności na godziny wysokiej produkcji PV (pranie, zmywanie, suszenie, podgrzewanie wody).
  Automatyzuj – ustaw timery w AGD/RTV, harmonogram dla bojlera lub pompy ciepła, rozważ sterownik do ładowania samochodu elektrycznego w dzień.
• Pilnuj autokonsumpcji – im więcej bieżącego zużycia w słoneczne godziny, tym mniej energii krąży między domem a siecią.
• Sprawdzaj profil – monitoring zużycia i produkcji (z aplikacji falownika/rozliczeń) pozwala identyfikować miejsca ograniczeń/strat.
• Dobierz moc instalacji do profilu – celem jest bilans dodatni wiosną-latem i rozsądny bufor na jesień-zimę.

Stosowane konsekwentnie, te praktyki zwiększają autokonsumpcję, ograniczają zakupy energii z sieci i stabilizują rachunki w skali roku.

Co warto wiedzieć przed decyzją

Uruchomienie instalacji zimą zwykle oznacza, że na pierwszym rachunku nie widać jeszcze zmian – bywa on zbliżony do tego sprzed montażu PV, ponieważ wirtualny magazyn jest jeszcze pusty. Poprawa pojawia się wiosną i latem, gdy rosną nadwyżki z produkcji.

Największe oszczędności daje zużywanie energii wtedy, gdy powstaje. Jeśli ładujesz samochód elektryczny, zaplanuj ładowanie na godziny dzienne – wtedy pracuje fotowoltaika i mniej energii musisz kupować z sieci. Wallbox pozwala ładować szybciej i ustawić harmonogram, dzięki czemu większa część ładowania „mieści się” w słonecznym oknie. Zwykłe gniazdko 230 V ładuje wolniej, więc większa część energii może przypaść na godziny bez produkcji PV.

Niezależnie od terminu startu, automatyzacja i proste zarządzanie zużyciem dodatkowo obniżają rachunki, bo zwiększają autokonsumpcję i ograniczają pobór z sieci – a tym samym zmienne opłaty związane z energią z sieci (w tym część dystrybucyjnych). Dzięki temu zużywasz jak najwięcej własnej energii od razu, a nadwyżki służą jako rezerwa na jesień i zimę.

Prostota rozliczeń, realne oszczędności

Największe korzyści dla portfela daje połączenie wysokiej autokonsumpcji z możliwością wykorzystania zgromadzonych nadwyżek jesienią i zimą. Bilansowanie 1:1 pozwala najpierw zużywać własną energię na bieżąco, a następnie odebrać jej nadmiar, co ogranicza zakupy z sieci, łagodzi sezonowe wahania i stabilizuje rachunki w skali roku. Efekt to niższe koszty i większa przewidywalność domowego budżetu.

Zobacz też: Fotowoltaika jesienią – jak zadbać o panele PV po lecie?

Źródło: Columbus Energy

Fot.: CE

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.