Transformacja górnictwa w województwie śląskim zmierza w kierunku przemysłu obronnego – zasoby kadrowe i infrastrukturalne mogą zasilić krajowy sektor zbrojeniowy. Polska od lat przeznacza miliardy złotych na utrzymanie nierentownych spółek górniczych na Śląsku, finansując przywileje i świadczenia dla pracowników. Dziś planowane są inwestycje w rozwój produkcji komponentów wojskowych i technologii obronnych na dawnych obiektach górniczych, co może stworzyć tysiące nowych miejsc pracy i zwiększyć strategiczne znaczenie regionu.

Polska wygasza sektor górniczy

Polski rząd zapowiedział strategię transformacji górnictwa, zakładającą likwidację kolejnych kopalń węgla kamiennego. W perspektywie najbliższych lat planowane jest wygaszenie m.in. 12 podziemnych zakładów, co wynika z opracowanego projektu nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa. Szacuje się, że proces ten może kosztować budżet państwa nawet ponad 9 mld zł, zgodnie z oceną skutków regulacji. W województwie śląskim w ciągu najbliższych dziesięciu lat ma zostać zamkniętych sześć kopalń, w tym m.in. Kopalnia Bobrek i Kopalnia Halemba. W ramach tego wprowadzona nowelizacja ustawy górniczej przewiduje pakiet wsparcia dla górników odchodzących z branży, obejmujący możliwość przekwalifikowania się i zdobycia nowych kompetencji. 

Wśród kluczowych kierunków przekształceń wymienia się sektor obronny – firmy zbrojeniowe produkujące komponenty dla przemysłu wojskowego mogą już wkrótce objąć dawne kopalnie węgla i stać się realną szansą dla byłych górników na zatrudnienie w nowej branży przemysłowej.

Polski węgiel w kryzysie. Dlaczego górnictwo traci miliardy mimo rekordowego wsparcia?

Porozumienie PGG i PGZ

Polska Grupa Górnicza (PGG) i Polska Grupa Zbrojeniowa (PGZ) zacieśniają współpracę, tworząc strategiczne partnerstwo, które ma wspierać zarówno sektor obronny, jak i rozwój kompetencji pracowników górnictwa. Porozumienie podpisane podczas XXXIII Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego MSPO w Kielcach zakłada m.in. transfer wiedzy technologicznej i organizacyjnej, optymalizację wykorzystania infrastruktury PGG oraz włączenie górnictwa w łańcuch wartości polskiego przemysłu obronnego. Zdaniem prezesów obu spółek, współpraca może umożliwić pracownikom PGG nabycie nowych kwalifikacji, które będą przydatne także poza sektorem węglowym, a PGZ zyska dostęp do wyspecjalizowanej kadry oraz dawnej infrastruktury kopalń, co pozwoli na rozwój produkcji i wsparcie programów modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP. Dzięki temu transformacja górnictwa może stać się elementem szerszej strategii obronnej kraju.

Śląski potencjał w przemyśle wojskowym

Porozumienie PGG z PGZ ma na celu wykorzystanie potencjału technicznego i kadrowego górniczej spółki w sektorze obronności. Obszary pokopalniane Śląska to ponad 9,5 tys. ha terenów inwestycyjnych oraz znakomicie rozwinięta sieć kolejowa, której gęstość wynosi 15,3 km na 100 km², czyli ponad dwa razy więcej niż średnia krajowa. W ramach współpracy zidentyfikowano takie obszary, jak produkcja elementów konstrukcyjnych, remonty urządzeń hydraulicznych oraz wdrażanie technologii spawania specjalistycznych stali. Obecnie PGG prowadzi prace dostosowawcze obejmujące szkolenie kadry, modernizację infrastruktury oraz wdrażanie systemów zarządzania jakością, które mają zapewnić zgodność procesów operacyjnych z wymogami przemysłu zbrojeniowego.

Jednym z kluczowych atutów transformacji jest możliwość wykorzystania infrastruktury poprzemysłowej województwa śląskiego, w tym obiektów pokopalnianych, które mogą posłużyć do produkcji m.in. amunicji kalibru 155 mm. Spółka rozpoczęła również procedury związane z uzyskaniem koncesji MSWiA na wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją, co umożliwi udział w pierwszych zamówieniach próbnych oraz w dalszej perspektywie – stałe włączenie do łańcucha polskiego przemysłu obronnego.

Podczas Dolnośląskiego Kongresu Samorządowego we Wrocławiu wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz zwrócił uwagę na to, że przemysł zbrojeniowy to nie tylko produkcja broni i uzbrojenia, ale także przemysł nowoczesnych technologii, taki jak np. system antydronowy. Podkreślał konieczność inwestycji oraz współpracy państwowego i prywatnego sektora.

Koniec z utrzymywaniem nierentownych spółek?

Transformacja Śląska w kierunku przemysłu zbrojeniowego to nie tylko strategiczny krok w stronę wsparcia polskiej obronności, ale również kierowanie państwowego budżetu w stronę realnych, efektywnych działań. Utrzymywanie nierentownych spółek węglowych oraz finansowanie przywilejów dla górników od lat pochłania olbrzymie środki publiczne – od 1990 roku państwo przekazało na wsparcie sektora ponad 147 mld zł, z czego większość opłaciła emerytury, renty i pakiety socjalne, a nie modernizację kopalń. W 2024 roku system wymagał kolejnych 7 mld zł w formie obligacji ratunkowych, a w 2025 roku planowane jest kolejne wsparcie w wysokości 5,4 mld zł. Przeciętne wynagrodzenie w górnictwie w 2023 roku osiągnęło rekordowe 20 tys. zł brutto, przy czym wielu pracowników korzysta dodatkowo z przywilejów wcześniejszej emerytury oraz dodatkowych świadczeń, takich jak tzw. czternasta pensja. 

Włączenie zasobów kadrowych oraz infrastrukturalnych Śląska do sektora zbrojeniowego pozwala zatem nie tylko wykorzystać kwalifikacje górników, ale również ograniczyć rosnące koszty utrzymania nierentownego systemu węglowego. Inwestycje w przemysł obronny mogą stać się trwałą alternatywą dla umierającego sektora górniczego, łącząc potencjał lokalnej kadry z rosnącym popytem na technologie obronne.

Przemysł zbrojny szansą dla Śląska?

Transformacja Śląska w kierunku przemysłu obronnego to nie tylko kwestia ekonomiczna, ale również strategiczna odpowiedź na wyzwania społeczne regionu. Prognozy Deloitte wskazują, że do 2030 roku w samym górnictwie liczba miejsc pracy spadnie o 12,3 tys., a w całej branży luka może sięgnąć 36,5 tys. etatów. Dodatkowo przewidywane zmiany demograficzne sugerują, że do 2060 roku populacja województwa może zmniejszyć się o ponad milion osób. 

Rozwój sektora obronnego może częściowo złagodzić te problemy, tworząc nowe, stabilne miejsca pracy i przyciągając wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Już dziś województwo śląskie dysponuje mocnym zapleczem technicznym i kadrowym w postaci zakładów wojskowych Rosomak w Siemianowicach Śląskich, specjalizujących się w produkcji transporterów opancerzonych, oraz Zakładów Wojskowych Bumar-Łabędy w Gliwicach, które niedawno podpisały kontrakt wart 6,5 mld zł na dostawę 180 czołgów K2. Oba podmioty wchodzą w skład PGZ, co stwarza realną szansę na skuteczne przekształcenie regionu i zapewnienie jego gospodarczej i społecznej stabilności.

Zobacz też: Nowa era dla Śląska. Zielona energia, cyfryzacja i edukacja zamiast węgla

Źródła: Dziennik Zachodni, PAP, PGG, Radio Katowice, Portal Samorządowy, gov.pl, PGZ

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.