Po zawetowaniu ustawy o Parku Narodowym Doliny Dolnej Odry przez prezydenta, rząd przedstawia alternatywne rozwiązanie dla ochrony Międzyodrza. Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) chce włączyć część tego unikalnego obszaru do Drawieńskiego Parku Narodowego, wykorzystując szybszą ścieżkę rozporządzenia. To próba jak najszybszego zabezpieczenia przyrody, ale też zapowiedź dalszych działań na rzecz objęcia tego obszaru najwyższą formą ochrony.

Nowy plan dla Międzyodrza

Resort zapowiedział nowy krok w sprawie ochrony Międzyodrza – jednego z najcenniejszych przyrodniczo obszarów w zachodniej Polsce. Do Drawieńskiego Parku Narodowego ma zostać włączonych około 1400 hektarów terenów położonych w gminach sąsiadujących ze Szczecinem. Co istotne, nie w drodze nowej ustawy, lecz poprzez rozporządzenie Rady Ministrów, co znacząco skraca i upraszcza całą procedurę.

Resort podkreśla, że nie oznacza to rezygnacji z idei objęcia Międzyodrza najwyższą formą ochrony, lecz próbę realnego zabezpieczenia tego obszaru w obecnych uwarunkowaniach prawnych w sytuacji gdy uchwalenie nowego parku narodowego nie jest możliwe.

Dolina Dolnej Odry: ministerstwo deklaruje ochronę, sąd ogranicza pobór wody 

Walka o park narodowy

Plan utworzenia Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry był jednym z najbardziej oczekiwanych projektów przyrodniczych ostatnich lat – miałby to być pierwszy nowy park narodowy w Polsce od 24 lat i jedna z najważniejszych inwestycji w ochronę przyrody nad Odrą. Projekt ustawy, który zakładał objęcie ochroną cennych terenów w rejonie Międzyodrza, Kołbaskowa, Widuchowej i Szczecina, przeszedł przez Sejm i Senat, a jego przyjęcie poprzedziły pozytywne opinie m.in. Państwowej Rady Ochrony Przyrody oraz szerokie poparcie społeczne – w badaniach nawet około 70% respondentów opowiedziało się za utworzeniem parku.

Jednak 7 listopada 2025 roku prezydent Karol Nawrocki zawetował ustawę, wskazując jako główne argumenty możliwe ograniczenia rozwoju gospodarczego regionu oraz brak wystarczających analiz skutków dla inwestycji i samorządów. W uzasadnieniu weta podkreślił obawy, że wprowadzenie najwyższej formy ochrony przyrody mogłoby negatywnie wpłynąć na lokalną przedsiębiorczość i wolność gospodarczą mieszkańców.

Decyzja ta wywołała silne reakcje zarówno w środowisku politycznym, jak i wśród organizacji ekologicznych, a minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska od razu zapowiedziała, że resort pracuje nad alternatywnymi rozwiązaniami ochrony Międzyodrza – m.in. innymi formami prawnymi lub ewentualnym powiększeniem istniejących parków.

Dlaczego należy chronić Międzyodrze?

Międzyodrze to rozległy kompleks wodno-bagienny pomiędzy Odrą Wschodnią i Zachodnią. Obszar ten pełni kluczowe funkcje przyrodnicze i hydrologiczne:

• stanowi jedno z najważniejszych miejsc lęgowych i migracyjnych ptaków w Polsce,
• obejmuje cenne siedliska bagienne i torfowiskowe,
• działa jak naturalny zbiornik retencyjny, ograniczający skutki powodzi i suszy,
• posiada duży potencjał edukacyjny i przyrodniczo-turystyczny.

Brak ochrony na poziomie parku narodowego przez lata był wskazywany jako luka w systemie ochrony przyrody w regionie.

Włączenie Międzyodrza do Drawieńskiego Parku Narodowego (DPN) nie jest przypadkowe – to jedna z największych i najbardziej doświadczonych jednostek ochrony przyrody w północno-zachodniej Polsce. Park został utworzony w 1990 roku i obejmuje dziś ponad 11,5 tys. hektarów terenów o wysokich walorach przyrodniczych, rozciągających się na pograniczu województw zachodniopomorskiego i lubuskiego. W jego centrum znajduje się dolina rzeki Drawy wraz z siecią jezior, mokradeł, torfowisk i lasów, które pełnią podobne funkcje ekologiczne, jak tereny Międzyodrza.

Z punktu widzenia MKiŚ kluczowe znaczenie ma fakt, że Drawieński Park Narodowy posiada rozbudowane zaplecze organizacyjne, kadrowe i naukowe, a także wieloletnie doświadczenie w zarządzaniu obszarami wodno-bagiennymi i dolinami rzecznymi. Park prowadzi stały monitoring przyrodniczy, ochronę czynną siedlisk, działania renaturyzacyjne oraz współpracę z samorządami i lokalnymi społecznościami – elementy niezbędne również w przypadku Międzyodrza. Jak podkreślają przedstawiciele resortu, podobieństwo ekosystemów było jednym z kluczowych argumentów przemawiających za tym rozwiązaniem. Zarówno Drawieński Park Narodowy, jak i Międzyodrze obejmują tereny zalewowe, starorzecza, torfowiska i siedliska ptaków wodno-błotnych, wymagające specjalistycznej ochrony i długofalowego zarządzania. Dzięki temu nowy obwód ochronny mógłby zostać włączony w istniejący system bez konieczności tworzenia od podstaw nowej struktury administracyjnej. 

Kontrowersje i przyszłość Międzyodrza

W praktyce oznacza to, że Międzyodrze funkcjonowałoby jako obwód ochronny Drawieńskiego Parku Narodowego, zarządzany przez dyrekcję DPN, ale z uwzględnieniem lokalnej specyfiki. Obecnie park jest podzielony na siedem obwodów ochronnych, a „Międzyodrze” stałoby się ósmym.

Jednocześnie propozycja resortu nie jest pozbawiona kontrowersji. W samym Drawnie pojawiły się głosy sprzeciwu wobec dalszego poszerzania kompetencji parku – krytycy podnoszą argument, że DPN już teraz zarządza rozległym obszarem, a kolejne zadania mogą obciążyć park organizacyjnie. Zwolennicy rozwiązania wskazują jednak, że jest to najbardziej realistyczna droga do objęcia Międzyodrza faktyczną ochroną, zwłaszcza po prezydenckim wecie.

Dla Ministerstwa jest to kompromisowe rozwiązanie, które nie zamyka drogi do powołania w przyszłości odrębnego parku narodowego Doliny Dolnej Odry, ale jednocześnie pozwala zabezpieczyć najcenniejsze fragmenty Międzyodrza już teraz. Najbliższe miesiące pokażą, czy ten model ochrony okaże się politycznie i społecznie akceptowalny.

Zobacz też: Karpaty tracą ostatnie dzikie enklawy? Rysi Las na liście do wycinki

Źródła: Ekoszalin.pl, szczeciner.pl, MKiŚ, PAP

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.