Spotykamy je w ogrodach, na łąkach i polach, ale również w miastach, gdzie coraz częściej powstają pasieki na dachach budynków. Żyją na całym świecie od Azji, przez Afrykę, Europę po Amerykę. Czy odnalazłyby się na innej planecie niż Ziemia? Doktorantka Akademii Górniczo Hutniczej sprawdza, czy pszczoły mogą żyć na Marsie.

Lot na Marsa

Dagmara Stasiowska, doktorantka AGH w Krakowie w ramach pracy doktorskiej sprawdza, czy pszczoły mogłoby polecieć na Marsa. A dokładniej bada wpływ stresu związanego z przeciążeniem generowanym przez rakietę w trakcie podróży kosmicznej na poprawność rozmnażania się pszczół miodnych, a zwłaszcza na funkcjonowanie organizmów królowych. Doktorantka planuje zbadać łącznie osiem rodzin pszczelich. Badania prowadzone są przy współudziale biologa i pszczelarza dr.Michała Kolasy oraz Fundacji Apikultura, która działa na rzecz upowszechnianie wiedzy na temat pszczelarstwa.

Deweloperzy budują osiedle dla owadów

Na czym polega badanie?

Cztery królowe wraz z niewielką świtą, zostały umieszczone w wirówce przeciążeniowej należącej do Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej. Symulator wykorzystywany jest zwykle podczas szkolenia astronautów i pilotów wojskowych. Pszczoły na pokładzie „wirówki” mogły doświadczyć warunków, jakie panują w startującej rakiecie. Celem było przede wszystkim sprawdzenie odporności na stres związany z lotem kosmicznym oraz zdolności reprodukcyjnych królowych tj. ilości składanych jaj i ich dystrybucji w czasie.

• 

• 

Kosmiczne pszczoły

Dane te posłużą do stworzenia modelu komputerowego „kosmicznych pszczół”, który będzie mógł zostać wykorzystany w przyszłości. Posłuży m.in. w trakcie projektowania odpowiednich transporterów, chroniących zapylacze przed przeciążeniami w trakcie lotu rakietą.

– Potencjał naukowy prowadzonych eksperymentów będzie w pełni doceniony za wiele lat, kiedy to faktycznie uda się na Marsie stworzyć pierwsze plantacje. Mam jednak świadomość, że wszystko to co uda się wypracować teraz i sprawdzić w warunkach eksperymentalnych na Ziemi jest w stanie za 10, 20 czy 30 lat przynieść zaskakujące rezultaty. Staram się więc myśleć na tyle perspektywicznie, żeby horyzontem moich badań prowadzonych teraz, był sukces ludzi za kilkadziesiąt lat, miliony kilometrów stąd – wyjaśnia Dagmara Stasiowska, doktorantka AGH w Krakowie.

Pionierskie badania

Dotychczas eksperymenty na pszczołach w kontekście transportu kosmicznego były wykonane zaledwie kilka razy. A analiza wpływu przeciążeń na poprawność rozmnażania się królowych pszczół miodnych nigdy. Do tej pory badana była m.in. zdolność do budowania plastrów w warunkach mikrograwitacji. Badania te prowadzone były w latach 80. przez Amerykańską Agencję Kosmiczną NASA.

Badania pszczół

Dagmara Stasiowska ma już na swoim koncie badania wstępne, obejmujące swoim zakresem robotnice pszczół miodnych. Do badań służyły jej rakiety sondujące, skonstruowane przez studentów z AGH. Autorka badań jest jednocześnie liderką sekcji AGH Space Systems zajmującej się ładunkami rakietowymi i misjami balonów stratosferycznych. Przeprowadzone kilka lat temu eksperymenty pozwoliły stwierdzić, że przeżywalność osobników doświadczających działania przeciążeń nie odbiega znacząco od przeżywalności grupy kontrolnej i umożliwiły dalsze badania, obejmujące swoim zakresem matki pszczele.

– Cieszę się, że dzięki badaniom Pani Dagmary mogę powrócić do wątku naukowego, który silnie rozwijałem w latach 70. ubiegłego wieku. Budowaliśmy wtedy z doktorem Andrzejem Migaczem pierwsze – chyba w skali światowej – biocybernetyczne modele rodziny pszczelej i jej interakcji ze środowiskiem. Uzyskiwane z symulacji komputerowych wyniki dobrze zgadzały się z obserwacjami prowadzonymi na rzeczywistych ulach – podkreśla prof. Ryszard Tadeusiewicz, biocybernetyk i były Rektor AGH.

Chcesz wiedzieć więcej o roli pszczoły miodnej i innych zapylaczy w rolnictwie oraz o zasadach stosowania chemicznych środków ochrony roślin w kontekście zapylaczy? Przeczytaj wywiad z prof. dr hab. Pawłem Węgorkiem z Zakładu Entomologii i Agrofagów Zwierzęcych Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu. 

źródło informacji i zdjęcia: Biuro Prasowe AGH, fot. główne: İbrahim Özdemir/Unsplash

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.