Coraz więcej bocianów pozostaje w Polsce na zimę, co jeszcze niedawno było zjawiskiem marginalnym. Łagodniejsze zimy, wyższe temperatury i krótsze okresy mrozów sprawiają, że ptaki znajdują tu wystarczająco pożywienia i bezpieczne miejsca do przetrwania. Specjaliści podkreślają, że choć zimujące bociany wciąż należą do rzadkości, ich obecność nie zawsze oznacza konieczność udzielania im pomocy.

Bociany zmieniają styl życia

Co roku późnym latem polskie bociany wyruszają w jedną z najbardziej charakterystycznych podróży dla swojego gatunku. Po kilku miesiącach spędzonych na łąkach i mokradłach zwykle kierują się na południe – przez Bałkany, Bliski Wschód lub Hiszpanię – aż do Afryki, gdzie zimują w cieplejszym środowisku, bogatym w pokarm. Tam unikają zimowych warunków, które w Europie utrudniają zdobywanie pożywienia.

W tym roku obserwatorzy przyrody coraz częściej odnotowują nietypowe zachowanie bocianów. Część ptaków nie podejmuje tradycyjnej migracji i decyduje się spędzić zimę w Polsce. Łagodniejsze zimy i wyższe temperatury znacząco zmieniają dotychczasowe wzorce zachowań tych ptaków i budzą pytania o to, jakie konsekwencje niesie to dla całego gatunku.

Jak zmiany klimatu zaburzają życie ptaków? Od tropików po polskie bociany

Zimowanie bocianów w Polsce

W powiecie siedleckim w tym roku zimują aż trzy dorosłe bociany, które z własnego wyboru nie podjęły migracji na południe. Jak podkreślają specjaliści, to sytuacja nietypowa – zwykle w Polsce zostają jedynie ptaki młode, spóźnione z lęgami lub osobniki kontuzjowane, które nie są zdolne do przebycia tak długiego dystansu. Tymczasem mamy do czynienia ze zdrowymi, silnymi i dorosłymi bocianami, które świadomie zdecydowały się zostać w Polsce na zimę.

Według informacji przekazanych przez organizację Grupa EkoLogiczna – ptaki rozlokowały się w trzech miejscowościach: Wojanowie, Starych Rzewuskich oraz okolicy Opola w gminie Kotlin. Wszystkie trzy radzą sobie bardzo dobrze, aktywnie żerują i doskonale znają teren. Jeden z nich został nawet zidentyfikowany dzięki obrączce – pochodzi z Buchówka w gminie Przesmyki i został zaobrączkowany w 2018 roku. Ornitolodzy zwracają uwagę, że taka sytuacja to ekologiczny ewenement.

W Tarnowie odnotowano podobną sytuację, która dowodzi, że to zjawisko nie dotyczy już tylko pojedynczych przypadków – straż miejska otrzymała zgłoszenie o bocianie, który nie opuścił gniazda na terenie firmy przy ulicy Giełdowej 22, mimo że większość przedstawicieli gatunku od tygodni jest już w Afryce. Patrol wysłany na miejsce potwierdził, że ptak siedzi w gnieździe i nie wykazuje widocznych obrażeń, co oznacza, że jego pozostanie w kraju nie musi wynikać z kontuzji lub choroby.

Coraz krótsze i cieplejsze zimy

Eksperci wskazują, że za zmiany w zachowaniach ptaków mogą odpowiadać rosnące temperatury podczas zimy w Polsce, a także coraz krótszy czas trwania chłodnych miesięcy. Według danych ostatnich dekad średnia roczna temperatura w Polsce wzrosła o około 2 °C w porównaniu z okresem sprzed 70 lat, a zimy stały się zdecydowanie łagodniejsze. Z roku na rok mrozy i niskie temperatury są coraz mniej dokuczliwe, a śnieżna pokrywa nie utrzymuje się dłużej, niż kilka dni.

Te zmiany znacząco wpływają na styl życia polskich bocianów. Ptaki, które pozostają w kraju mają większe szanse na znalezienie pokarmu – zarówno dzięki łagodniejszej pogodzie, jak i mniejszej ilości śniegu, co ułatwia dostęp do mokradeł i pól, gdzie mogą polować na drobne zwierzęta. W dodatku krótsza i cieplejsza zima zmniejsza ryzyko obciążenia energetycznego – ptak może samodzielnie zdobywać pokarm bez konieczności dalekiej migracji.

Jak pomóc i nie zaszkodzić

Eksperci podkreślają jednak, że choć ciepła zima ułatwia przetrwanie, pozostawanie w kraju wciąż niesie ryzyko – trudne warunki pogodowe oraz ich zmienność mogą zaskoczyć ptaki. Wiele osób miewa dobre intencje i chce wesprzeć ptaki, ale nie zawsze jest to konieczne. Dlatego decydując, czy pomóc bocianom, warto działać odpowiedzialnie.

• Zgłoś obserwację – jeśli zauważysz bociana, który przebywa w gnieździe lub na ziemi o nietypowej porze roku zgłoś to do lokalnej służby ochrony przyrody lub gminy. To pozwoli specjalistom ocenić, czy ptak potrzebuje pomocy.
• Nie ingeruj – jeśli ptak wygląda na zdrowego i aktywnego, pozwól działać naturze.
• Nie dokarmiaj – dokarmianie dzikich ptaków domowymi resztkami lub chlebem zwykle nie pomaga, a może wręcz zaburzać naturalne zachowania i dietę bociana.
• Informuj i edukuj – wyjaśnij sąsiadom lub znajomym, którzy widzą bociana zimą, że obecność ptaka nie zawsze oznacza, że trzeba mu pomóc. Czasem najlepszym wsparciem jest brak ingerencji.

Zobacz też: Ekologiczne karmniki. Jak pomagać ptakom bez szkody dla środowiska

Źródła: rdn.pl, Radio dla Ciebie, Science in Poland, gov.pl, IMGW

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.