W ubiegłym roku europejski sektor fotowoltaiki osiągnął rekordowy poziom zatrudnienia. Prognozy przewidują jednak zmniejszenie liczby miejsc pracy pod koniec 2025 roku. Na pogarszające się wyniki mają wpływ opóźniające się procedury związane z realizacją dużych projektów fotowoltaicznych, a także coraz mniejsze zainteresowanie domowymi instalacjami PV.

Rekordowe zatrudnienie w branży OZE

Zgodnie z nowym raportem “EU Solar Jobs Report” europejski sektor energii słonecznej osiągnął rekordowy poziom 865 000 miejsc pracy w 2024 roku, co oznacza wzrost o 5% – znacznie wyższy niż średnia dla rynku pracy w całej UE wynoszący 0,8%. Znaczna większość, czyli około 86% tych miejsc pracy obejmuje sektor wdrażania energii słonecznej, co pozytywnie świadczy o zdolności branży do tworzenia nowych miejsc pracy, a także oznacza dynamiczny rozwój energii odnawialnej.

W 2022 roku Polska zajęła drugie miejsce w Unii Europejskiej pod względem liczby pracowników w sektorze OZE, a konkretnie – ponad 212 tysięcy specjalistów. Branża energii słonecznej w Polsce stale rośnie, oferując możliwości pracy i tworząc nowe perspektywy zawodowe, szczególnie dla osób przebranżawiających się z tradycyjnych sektorów, takich jak górnictwo.

Nowelizacja ustawy górniczej. Większe odprawy, urlopy i nowe zasady likwidacji kopalń

Powolna realizacja projektów hamuje branżę

Chociaż rosnąca ilość miejsc pracy w sektorze OZE napawa optymizmem przewiduje się, że w 2025 roku zatrudnienie na terenie UE ulegnie przejściowemu spowolnieniu. Prognozuje się, że liczba miejsc pracy może spaść o 5%, do około 825 000, a przyczyną ma być zbyt powolne wdrażanie projektów energii słonecznej i rosnące wyzwania produkcyjne. Bardzo dobrze widać to na przykładzie Polski, gdzie średni czas czekania na farmę fotowoltaiczną wynosi zajmuje od 1,5 do 2,5 roku, przy czym procedury i formalności to najdłuższy etap procesu, który może trwać nawet 2 lata. Całkowity czas od podjęcia decyzji o budowie do uruchomienia produkcji wynosi średnio od 2 do 3 lat. Przewlekłe procedury administracyjne i długi czas oczekiwania hamują rozwój branży i ograniczają tempo wzrostu zatrudnienia.

Raport wskazuje również, że spowolnienie w zatrudnieniu może być spowodowane spadkiem aktywności w sektorze fotowoltaicznym w domach, na który wpływają luki w systemie energetycznym. W ostatnich latach obserwujemy drastyczny spadek liczby pracowników w branży paneli PV z 73% w 2022 roku do 59% w 2024 roku, a do 2029 r. przewiduje się dalszy spadek o 56%. Wobec tego prognozy dotyczące miliona miejsc pracy w sektorze fotowoltaicznym do 2027 roku zostały zrewidowane i oczekuje się, że taki wynik zostanie osiągnięty najwcześniej w 2030 roku.

Polska na czwartym miejscu

Na poziomie krajowym Niemcy pozostają największym pracodawcą w sektorze energii słonecznej w UE, zatrudniając około 128 000 osób, mimo że w latach 2023-2024 liczba miejsc pracy spadła o 17%. Hiszpania plasuje się na drugim miejscu z 122 000 zatrudnionych, co wynika głównie z koncentracji na projektach użyteczności publicznej. Włochy zajmują obecnie trzecią pozycję i prognozy wskazują, że do 2029 roku mogą wyprzedzić Hiszpanię dzięki dynamicznemu rozwojowi rynku.

Polska, która jeszcze niedawno była na drugim miejscu pod względem zatrudnienia w sektorze fotowoltaiki – spadła na czwarte miejsce z około 90 000 miejsc pracy. Spadek ten jest w dużej mierze efektem słabnącego popytu na instalacje dachowe w sektorze mieszkaniowym, które wcześniej napędzały rozwój branży. Jednocześnie Polska rozwija segment dużych farm fotowoltaicznych i projektów przemysłowych, co może w przyszłości częściowo zrekompensować utratę miejsc pracy w sektorze domowym, o ile długie procesy administracyjne nie wyhamują inwestycji.

Silny sektor fotowoltaiki

Aby utrzymać siłę roboczą sektora fotowoltaicznego wspierającą europejskie cele dekarbonizacji, UE rekomenduje zestaw działań, takich jak stworzenie centrum informacji o umiejętnościach w fotowoltaice, stabilne finansowanie szkoleń, mapowanie inicjatyw edukacyjnych oraz programy masowego przekwalifikowania. Dodatkowo aby budować skoncentrowaną ścieżkę kariery w sektorze OZE Unia proponuje wprowadzenie Europejskiego Paszportu Umiejętności Energetycznych oraz powiązanie umiejętności z zakresu energii słonecznej ze strategiami elektryfikacji. Podkreśla się też potrzebę promocji zielonych zawodów, praktyk i szkoleń oraz zwiększania różnorodności i równowagi płci. 

W Polsce takie działania są szczególnie ważne, by wspierać rozwój dużych farm fotowoltaicznych i równocześnie odbudować zatrudnienie w sektorze domowych instalacji. Zachęty i dofinansowania dla obywateli na zakup paneli PV i magazynów energii mogą dodatkowo sprawić, że sektor montażu fotowoltaiki ruszy z miejsca, a Polacy będą produkować tanią, odnawialną energię.

Zobacz też: Polska szkoli kadry dla atomu. Czy nadążymy za rozwojem energetyki jądrowej?

Źródła: Solar Quarter, Solar Power Europe, gov.pl, Komisja Europejska

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.