Jeże to jedne z najbardziej pożytecznych mieszkańców naszych ogrodów. Każdej nocy potrafią zjeść dziesiątki ślimaków, larw i owadów, dzięki czemu chronią rośliny w naturalny sposób. Niestety, przez uporządkowane ogrody i brak zarośli coraz trudniej im znaleźć bezpieczne miejsce do życia i zimowania. Dlatego warto przygotować im własny domek,  prosty w konstrukcji, tani, a przy tym naprawdę skuteczny.

Z czego zbudować domek

Najlepszym materiałem będzie drewno – deski lub sklejka, ale koniecznie nieimpregnowane, bez powłok i środków chemicznych. Jeże są bardzo wrażliwe na toksyczne opary, dlatego nie należy stosować rozpuszczalnikowych impregnatów ani farb wewnątrz konstrukcji. Jeśli chcemy zabezpieczyć domek na zewnątrz, można użyć ekologicznego preparatu wodnego, ale tylko od strony zewnętrznej.

Do montażu wystarczą zwykłe gwoździe lub wkręty, a przydatne mogą być także zawiasy, które pozwolą zamontować zdejmowaną pokrywę, co ułatwi coroczne czyszczenie. Warto dodać listwy dystansujące jako „nóżki”, dzięki którym podłoga nie będzie chłonęła wilgoci.

Sztuczna inteligencja będzie tropić jeże w Wielkiej Brytanii

Wymiary i konstrukcja

Najprostszy domek ma ok. 40 × 30 × 26–30 cm. Wejście powinno być tunelowe: 13 × 13 cm przekroju na całej długości oraz 15-20 cm długości. Bezpiecznie jest zwiększać długość, a nie przekrój, to lepiej chroni przed drapieżnikami. Dach powinien mieć lekki spad, by odprowadzać wodę, a najlepiej zdejmowany. Podłoga powinna być pełna, ale domek ustawiony na listewkach lub cegłach, tak aby nie stał bezpośrednio na mokrej ziemi.

W niektórych poradnikach zaleca się jednak nieco większe rozmiary: długość i szerokość 40-50 cm, wysokość co najmniej 35 cm, a przedsionek nawet 20 × 15 cm. Wnętrze można dodatkowo podzielić prostą przegrodą, co zabezpiecza przed przeciągami i pozwala lepiej utrzymać ściółkę. To wariant trudniejszy, ale jeszcze bardziej komfortowy dla mieszkańca.

Montaż krok po kroku

1. Przygotuj elementy: boki, przód, tył, dno i pokrywę według wybranych wymiarów.
2. Zbij lub skręć ze sobą ścianki i przymocuj dno, a pod spodem zamontuj „nóżki”, które odseparują konstrukcję od podłoża.
3. Zbuduj tunel wejściowy o przekroju ok. 13 × 13 cm i długości 15-20 cm, połączony z komorą główną. Dobrze, jeśli przedsionek ma długość kilkunastu centymetrów, aby łapy drapieżnika nie sięgnęły do środka.
4. Zamontuj dach na zawiasach, dzięki czemu łatwo go zdejmiesz na wiosnę. Dach może być płaski, ale lepiej, jeśli będzie miał lekki spad.
5. Wyłóż wnętrze suchą ściółką: liśćmi, sianem, trocinami albo drobnymi gałązkami, wypełniając mniej więcej połowę przestrzeni. Jeż sam dostosuje gniazdo do swoich potrzeb.
6. Zapewnij wentylację przez mały otwór 10-20 mm w tylnej ścianie, osłonięty przed opadami i przeciągiem, alternatywnie użyj rurki PVC (PCV) o tej średnicy z lekkim spadkiem w dół i siatką przeciw owadom oraz gryzoniom.

Gdzie ustawić domek

Lokalizacja jest równie ważna jak sama konstrukcja. Domek powinien znaleźć się w miejscu spokojnym, zacienionym i osłoniętym np. pod krzewem, przy kompostowniku albo za szopą. Wejście ustaw tak, by nie było skierowane na północ czy północny wschód, skąd najczęściej wieje wiatr. Całość warto zamaskować liśćmi, gałązkami albo lekko obsypać ziemią, wtedy schronienie wtopi się w otoczenie i będzie dla jeża atrakcyjniejsze.

Pielęgnacja i bezpieczeństwo

Domek nie wymaga wiele pracy, ale raz w roku trzeba go oczyścić. Najlepszy moment to wczesna wiosna, koniec marca lub początek kwietnia, kiedy jeże kończą hibernację. Zanim jednak zdejmiesz dach, upewnij się, że lokator się wyprowadził, połóż cienką gałązkę przy wejściu i sprawdź po kilku dniach, czy została poruszona.

W okresie zimowym absolutnie nie wolno zaglądać do środka, mogłoby to wybudzić śpiące zwierzę i narazić je na śmierć.

Jeśli dokarmiasz, podawaj okazjonalnie niewielkie porcje wilgotnej karmy mięsnej i zawsze świeżą wodę. Nie podawaj mleka, podstawą żywienia jeża powinno pozostać naturalne żerowanie.

Prosty gest dla bioróżnorodności

Budowa domku dla jeża to jedno popołudnie pracy, a efekt może uratować życie niejednemu zwierzęciu. To także świetny sposób, by w prosty sposób zwiększyć bioróżnorodność w ogrodzie i zaprosić do niego naturalnych sprzymierzeńców. Jeż odwdzięczy się, dbając o równowagę w naszym otoczeniu, wystarczy dać mu kawałek przestrzeni i bezpieczne miejsce do życia.

Zobacz też: Kontakt z naturą spadł o 60% od XIX wieku. Naukowcy ostrzegają przed utratą więzi z przyrodą

Źródło: BHPS, RSPB, The Wildlife Trusts, MuratorDom, RDOŚ Katowice

Fot.: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.