Edukacja ekologiczna przynosi największe efekty, gdy rozpoczyna się już w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. To w tym okresie kształtują się nawyki, które później stają się naturalną częścią codziennego życia. Badania neurobiologiczne pokazują, że mózg dziecka ma w tym wieku wyjątkową plastyczność – doświadczenia zdobyte w tym okresie zapisują się trwale w strukturach mózgu. Dlatego postawy proekologiczne, podobnie jak nawyki uczenia się czy odżywiania, najłatwiej kształtować właśnie wtedy. Coraz więcej projektów w Polsce i na świecie stawia więc na naukę przez emocje, doświadczenie i zabawę.

Dlaczego zaczynamy od najmłodszych?

Kilka lat temu Fundacja Carbon Footprint, we współpracy z partnerem Columbus Energy, przeprowadziła w biurze firmy badania obserwacyjne. Wniosek był jednoznaczny: to dzieci do ok. 10. roku życia najczęściej zwracały rodzicom uwagę na codzienne eko-zachowania –  gaszenie światła, zakręcanie wody podczas mycia zębów czy wrzucanie odpadów do właściwego pojemnika. Pokazuje to, że najmłodsi nie tylko szybko chłoną wiedzę, ale także korygują zachowania dorosłych.

Te obserwacje potwierdzają również ogólnokrajowe badania.. Raport Capgemini & UNICEF (2025) wskazuje, że polska młodzież jest jedną z najbardziej zaangażowanych ekologicznie na świecie: 93% chce rozmawiać z lokalnymi liderami o klimacie, 76% myśli o pracy w zawodach związanych z zieloną gospodarką, a 84% wierzy, że „wciąż jest czas” na zatrzymanie najgorszych skutków kryzysu klimatycznego.

Również w Polsce program Be.Eco (III edycja 2023/24) objął ponad 65 tys. uczniów w 360 szkołach. Wyniki pokazały, że praktyczne działania – lekcje, konkursy i wyzwania – realnie zwiększają świadomość i przekładają się na codzienne nawyki, zwłaszcza w zakresie oszczędzania wody i energii. Do grona takich inicjatyw należy także program Mistrzowie Energii – autorski projekt Fundacji Carbon Footprint, Columbus Energy i partnerów, który w trzeciej edycji przyjął formułę Eko Show dla najmłodszych.

Jak uczyć o OZE najmłodszych? Projekt „Mistrzowie Energii” pokazuje skuteczną drogę 

Mistrzowie Energii – edukacja w działaniu

Projekt Mistrzowie Energii to program edukacyjny w obszarze ochrony środowiska, który z biegiem kolejnych edycji rozszerza swoją formułę i zasięg. Jego pierwsze odsłony koncentrowały się na szkołach podstawowych i średnich – uczniowie rywalizowali w konkursach wiedzy o odnawialnych źródłach energii, przygotowywali prezentacje, a nawet własne projekty proekologiczne.

W trzeciej edycji program Mistrzowie Energii przyjął formę Eko Show „Chmurka, Profesorek – Teatralnie o środowisku”, skierowaną do najmłodszych odbiorców, to połączenie nauki z humorem, muzyką i eksperymentami.

To jednak coś więcej niż spektakl – to filozofia uczenia przez emocje i zabawę – dzieci wchodzą w świat nauki poprzez doświadczenie, a nie wykład. W ramach programu odbywają się również warsztaty dla nauczycieli i konkursy dla szkół, dzięki którym efekty edukacji rozciągają się na całą społeczność lokalną.

Nauka, emocje i magia teatru

Eko Show „Chmurka, Profesorek – Teatralnie o środowisku”, realizowany jest przez Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki przy wsparciu Stowarzyszenia Korona Północnego Krakowa, Fundacji Carbon Footprint i partnera strategicznego Columbus Energy.

Partnerem artystycznym przedsięwzięcia został Teatr Kuriozum, który łączy naukę ze sztuką, tworząc widowiska pełne emocji i efektów specjalnych.

Scenariusz spektaklu został stworzony specjalnie dla najmłodszych. Profesorek – w którego wciela się fizyk i popularyzator nauki, a przede wszystkim – ambasador “Mistrzów Energii” Michał Kud – cierpliwie tłumaczy dzieciom zjawiska fizyczne i ekologiczne. To właśnie on dba o merytoryczną stronę projektu i nadaje mu wyjątkowy, pełen pasji charakter. Towarzyszy mu Chmurka Cumuluska (Ewelina Grzebinoga), symbol dziecięcej ciekawości i radości odkrywania świata.

To widowisko edukacyjne pełne humoru, magii i naukowych niespodzianek łączy fizykę, chemię i ekologię w sposób absolutnie niepowtarzalny. Dzieci oglądają „ogniste tornada”, „smog w słoiku”, „azotowe czary”, a nawet płonące dłonie i z zapartym tchem powtarzają głośne „wow!”.

Wesołe dialogi, piosenki i taneczne sceny nadają spektaklowi rytm i energię. To zasługa Eweliny Grzebinogi, której ekspresja i kontakt z publicznością sprawiają, że dzieci reagują spontanicznie – śmieją się, klaszczą i z entuzjazmem wchodzą w świat naukowej przygody. Za kulisami działa zespół pasjonatów nauki i techniki, który czuwa, by każdy pokaz był nie tylko efektowny, ale też edukacyjny. Kuriozum to teatr, w którym wiedza nabiera barw, a nauka staje się emocjonującym przeżyciem.

Dzięki wsparciu instytucji finansujących, Eko Show dociera w tym roku do ponad 4500 dzieci w szkołach Małopolski. To setki godzin edukacji, które zostają w pamięci najmłodszych znacznie dłużej niż tradycyjne lekcje.

Edukacja, która zostaje na całe życie

Badania UNICEF (2024) pokazują, że jedno na siedmioro dzieci na świecie już dziś doświadcza skutków kryzysu klimatycznego np. przerw w nauce spowodowanych katastrofami pogodowymi. Dlatego edukacja ekologiczna najmłodszych to nie dodatek, ale konieczność.

Projekty takie jak Mistrzowie Energii czy Be.Eco udowadniają, że nauka podana w angażującej formie zostaje z dziećmi na całe życie i realnie kształtuje przyszłe pokolenie liderów zmian.

Tegoroczna edycja programu, Eko Show „Chmurka, Profesorek – Teatralnie o środowisku”, realizowana przez Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki wraz z Fundacją Carbon Footprint, Stowarzyszeniem Korona Północnego Krakowa i partnerem strategicznym Columbus Energy, pokazuje, że dobre praktyki edukacyjne mogą stale się rozwijać i docierać do nowych społeczności. Projekt finansowany jest przez WFOŚiGW w Krakowie oraz Województwo Małopolskie. Dzięki zaangażowaniu gmin: Wielka Wieś, Słomniki, Michałowice i Zielonki, program dociera do kolejnych szkół i społeczności lokalnych.

Właśnie ta otwartość, możliwość dołączania kolejnych szkół, gmin i instytucji, sprawia, że projekt nie kończy się po ostatnim spektaklu. To inicjatywa, która inspiruje do dalszego działania, ucząc, że troska o środowisko zaczyna się od najmłodszych.

Zobacz też: Edukacja dla klimatu zaczyna się w szkole. Dzieci pokazują, jak mówić o OZE z pasją

Źródło: CFF, Capgemini & UNICEF 2025, Be.Eco 2023/24, UNICEF 2024

Fot: CFF

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.