Wydaje Ci się, że stara, niedziałająca pralka, lodówka czy telefon nie są już nic warte? Nic bardziej mylnego. Każdy z tych przedmiotów jest źródłem surowców, które mogą zostać wykorzystane do produkcji innych przedmiotów. 

Międzynarodowy Dzień Bez Elektrośmieci 

13 października obchodzimy „Międzynarodowy Dzień Bez Elektrośmieci”. To inicjatywa stworzona przez WEEE Forum, a realizowana przy wsparciu ponad 120 organizacji z 70 krajów świata. Jej celem jest zwrócenie uwagi na potrzebę prawidłowego postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Tegoroczny Dzień Bez Elektrośmieci odbywać się będzie pod hasłem „Nieważne jak małe, do recyklingu się nadaje”. Małe urządzenia są szczególnym problemem. 

– Przy okazji 5. edycji „Międzynarodowego Dnia Bez Elektrośmieci” chcemy przypomnieć, jak ważny jest każdy element elektroniki lub urządzenia elektrycznego, którego już nie używamy, a który niepotrzebnie przechowujemy w domach. Urządzenia te zawierają wiele ważnych surowców, które można wykorzystać do produkcji nowych urządzeń elektronicznych lub innego sprzętu, takiego jak: turbiny wiatrowe, części samochodowe, akcesoria domowe czy nowe sprzęty elektroniczne. Wszystko to ma kluczowe znaczenie dla zielonego, cyfrowego przejścia na społeczeństwa niskoemisyjne – mówi Grzegorz Skrzypczak, Prezes ElektroEko S.A., głównego organizatora tej cennej inicjatywy w Polsce.

Czym są elektrośmieci?

Elektrośmieci to wszystkie nieużywane czy niedziałające urządzenia elektryczne i elektroniczne, np. komputery, telefony, gadżety elektroniczne, pralki, lodówki i inne drobne urządzenia AGD, zużyte świetlówki i LED-y. Najczęściej lądują w piwnicy, komórce, na strychu czy w garażu. Te mniejsze trafiają na dno szuflady lub szafy. Dane statystyczne mówią, że w europejskich gospodarstwach domowych znajdziemy do 5 kg urządzeń elektronicznych na osobę. Zajmują niepotrzebnie przestrzeń, a można by je wykorzystać w dobrym celu. Są bowiem źródłem surowców, które mogą zostać wykorzystane do produkcji innych przedmiotów. Przykłady? Z plastikowych elementów lodówki mogą powstać kołpaki samochodowe, a z odzyskanych włókien karbonowych z pralki – namioty.

• Czytaj także: Prawdziwe skarby na złomowisku, czyli ile metali szlachetnych występuje w elektrośmieciach?

Co zrobić z elektrośmieciami?

Poza cennymi surowcami elektrośmieci zawierają także wiele szkodliwych substancji, np. azbest, rtęć czy freon. Mogą one przedostać są do gleby, wód gruntowych czy powietrza i doprowadzić do skażenia środowiska naturalnego. Dlatego demontażem elektrośmieci zajmują się wyspecjalizowane zakłady przetwarzania. Elektrośmieci nie wolno wyrzucać do kosza na śmieci. Grozi za to kara grzywny nawet do 5000 zł. Najlepiej oddać je do specjalnych punktów zbierania elektrośmieci czy sklepów, które przyjmują taki sprzęt bezpłatnie.

Elektrośmieci – co z nimi zrobić?

Niestety wciąż mamy z tym problem. Jeden Europejczyk wrzuca do kosza na śmieci prawie 1,4 kg elektrośmieci w ciągu roku. Szczególnie dużym problemem jest ten najmniejszy sprzęt. Ze względu na swój rozmiar przedmioty takie jak słuchawki, elektryczne szczoteczki do zębów, ładowarki czy aparaty fotograficzne często wyrzucane są do śmietników razem z innymi odpadami. Jak szacuje ONZ, w bieżącym roku na całym świecie wytworzonych zostanie ponad 24 mln ton drobnych elektrośmieci. 

Co mówi prawo?

Według obowiązującego prawa Główny Inspektorat Ochrony Środowiska jest zobowiązany do kontrolowania przepisów ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Z kolei do zadań Wojewódzkich Inspektorów Ochrony Środowiska, które są jednostkami administracji zespolonej należą: kontrola przepisów ustawy o zużytym sprzęcie; wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych za nieprzestrzeganiem przepisów tej ustawy oraz kontrola zakładu przetwarzania co najmniej raz w roku. W 2021 roku inspektorzy WIOŚ przeprowadzili łącznie 130 kontroli zakładów przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i  elektronicznego, w 65 przypadkach nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości. Dodatkowo podczas kontroli 89 pozostałych podmiotów wykryto 40 przypadków naruszeń przepisów ochrony środowiska, w tym 10 naruszeń, w wyniku których mogło nastąpić bądź nastąpiło zagrożenie lub zanieczyszczenie środowiska. 

Elektrośmieci przybywa

Patrząc na szybie tempo rozwoju nowych technologii oraz znacznie krótszy czas eksploatacji sprzętów elektrośmieci z roku na rok przybywa. To obecnie najszybciej rosnący strumień odpadów w całej Unii Europejskiej. Według ONZ  zaledwie 17% elektrośmieci zawierających mieszankę szkodliwych substancji, ale i cennych materiałów, zostanie właściwie zebrane, przetworzone i poddane recyklingowi.

• Czytaj także: Zakład przetwarzania elektrośmieci ma powstać niedaleko Wrocławia. Mieszkańcy są zaniepokojeni

źródło: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, ElektroEko Organizacji Odzysku Sprzęt Elektrycznego i Elektronicznego S.A., dzienbezelektrosmieci.pl 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.