30 listopada Komisja Europejska przedstawiła propozycję, która ma raz na zawsze zakończyć epokę jednorazowych opakowań. Plan zakłada, że do 2030 roku wszystkie opakowania w UE będzie można wykorzystać ponownie lub oddać całkowitemu recyklingowi. 

Co zrobić z jednorazówkami? Nowa propozycja KE

Jak podaje Komisja Europejska, niemal 40% plastiku oraz 50% papieru zużywane jest do produkcji jednorazowych opakowań. W ciągu ostatnich 10 lat ilość wyrzucanych jednorazówek wzrosła o 20%, sprawiając, że statystycznie na jednego mieszkańca UE przypada 177 kg śmieci, które mogły w ogóle nie powstać, gdyby ponowne używanie i recykling były normą. 

Odpowiedzią na problem miała być tzw. dyrektywa plastikowa, którą przyjęto w 2019 roku. Rok 2021 miał być początkiem ogromnych zmian w krajach UE w stronę zamkniętego obiegu. Jednak w rok od wejścia dyrektywy w życie, aż 11 krajów nadal nie dostosowało swojego prawa do wymagań unijnych. Jednym z nich była Polska. 

• Przeczytaj także: KE grozi Polsce karą finansową za niedostosowanie się do dyrektywy plastikowej 

W związku z tym Komisja Europejska postanowiła wymusić na państwach członkowskich większe zaangażowanie. W środę 30 listopada przedstawiono drugi pakiet przepisów o gospodarce w obiegu zamkniętym, a w jego ramach m.in. nowe ogólnounijne regulacje ws. opakowań i odpadów opakowaniowych. 

Co to oznacza? Ujęcie sprawy jednorazowych opakowań w przepisach oznacza, że będzie ono jednoznaczne dla wszystkich krajów członkowskich. Dyrektywa opiera się na rekomendacjach, które wdrażane są przez państwa w różnym stopniu i kształcie. 

• Czytaj dalej: Plastikowa samoloka. Jak radzi sobie dyrektywa dot. wycofywania jednorazówek?  

Na drodze do gospodarki obiegu zamkniętego 

Przepisy, które zaproponowała Komisja Europejska mają być częścią wdrożenia gospodarki obiegu zamkniętego. Głównym celem nowych regulacji prawnych jest ograniczenie ilości opakowań jednorazowego użytku, tak aby do 2030 roku wszystkie opakowania nadawały się do ponownego wykorzystania lub recyklingu. 

Co dokładnie zaproponowała Komisja Europejska?

• cele w zakresie redukcji odpadów opakowaniowych w państwach członkowskich;
• obowiązkowe cele ponownego użycia lub ponownego napełniania w sektorach takich, jak handel detaliczny i gastronomia;
• ogólnounijne normy dotyczące opakowań zbiorczych;
• kryteria dla wszystkich opakowań w celu zwiększenia wskaźników recyklingu;
• obowiązkowa kompostowalność dla niektórych rodzajów opakowań;
• obowiązkowy system kaucyjny obejmujący plastikowe butelki i aluminiowe puszki;
• etykiety ułatwiające prawidłowe segregowanie odpadów przez konsumentów.

Niektóre z opakowań mają być całkowicie wycofane z obiegu, jak jednorazowe opakowania na owoce i warzywa czy miniaturowe kosmetyki, jak te w hotelach czy w zestawach podróżnych. 

Wielorazówki w McDonaldzie?

Duże zmiany będą dotyczyć producentów i przedsiębiorców, których obowiązkiem będzie zapewnienie konsumentom opakowań wielorazowych. Ma to dotyczyć również napojów oraz posiłków kupowanych na wynos. 

Restauracje, bary i kawiarnie będą musiały całkowicie zrezygnować z serwowania klientom w lokalu posiłków i napojów w jednorazowych opakowaniach, a także obniżyć liczbę jednorazowych opakowań na wynos. Do 2030 roku 20% kubków na wynos będzie musiało nadawać się wielokrotnego użytku. Do 2040 roku liczba ta ma wzrosnąć do 80%. W przypadku pojemników na piwo i napoje bezalkoholowe cel wynosi 10% do 2030 roku i 25% do 2040 roku. Z kolei restauracje typu fast food, do których należy McDonald’s, będą zmuszone do serwowania 40% posiłków w opakowaniach wielokrotnego użytku. 

W sumie nowe przepisy oznaczają, że państwa członkowskie będą musiały zmniejszyć ilość odpadów o 15% na osobę do 2040 oku. w porównaniu z 2018 rokiem. 

System kaucyjny w Polsce

Aż trudno uwierzyć, że jakikolwiek system kaucyjny istnieje w Polsce. Powodem tego, są ciągle niedociągnięcia, które budzą obawy przedsiębiorców i recyklerów. MKiŚ podawał, że na razie resort pracuje nad uwagami, jakie zgłosiło wiele podmiotów w związku z ROP (rozszerzoną odpowiedzialnością producenta) oraz dyrektywą plastikową. Jednak dużych zmian na horyzoncie dalej nie widać… 

System kaucyjny działa już w 27 państwach w Europie i przynosi im ogromne zyski. Tymczasem Polska jest nadal na etapie legislacyjnym. Aktualny projekt ustawy zakłada, że w system kaucyjny będa włączone sklepy powyżej 200 m2, a zwrotne będaą

• opakowania po napojach z tworzyw sztucznych o pojemności do 3l, 
• opakowania szklane po napojach o pojemności do 1,5l,
• puszki aluminiowe o pojemności do 1l. 

Natomiast to, w jaki sposób będzie funkcjonował system kaucji nadal pozostaje niewiadomą… Zgodnie z planem system ma wejść w życie w 2023 roku. Nie oznacza to jednak, że już w przyszłym roku oddamy puszkę czy butelkę w sklepie. Ustawa zakłada 2-letni okres przejściowy i ma być wdrażana etapowo. Do jej wprowadzenia zobowiązuje nas dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Radu UE. Przepisy unijne mówią, że do 2035 roku musimy odzyskiwać ponownie 65% wyrzucanych odpadów. 

• Dowiedz się więcej: Kaucja w Polsce. Kiedy wejdzie w życie i co obejmie? 

Źródła: ec.europa.eu, next.gazeta.pl, teraz-srodowisko.pl, euronews.com

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.