Instalacja fotowoltaiczna z magazynem energii

Poznaj orientacyjne koszty

Komisja Europejska grozi Polsce karą finansową za niedostosowanie się do dyrektywy plastikowej

Komisja Europejska grozi Polsce karą finansową za niedostosowanie się do dyrektywy plastikowej

Komisja Europejska grozi Polsce karą finansową za niedostosowanie się do dyrektywy plastikowej

29 września Komisja Europejska (KE) podjęła kroki prawne przeciwko Polsce za niedostosowanie się do dyrektywy plastikowej. W gronie krajów, które zagrożone są karami, znalazło się jeszcze 10 państw członkowskich UE. 

CFF OPP Baner poziom mobile450 x 250CFF OPP Baner poziom 6.03.2023 1
Reklama

Kłopoty z dyrektywą plastikową

KE wezwała 11 państw członkowskich do przyspieszenia wdrażania dyrektywy w sprawie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Pozostałe kraje, które nie wprowadziły przepisów niezbędnych do implementacji dyrektywy, to:

  • Belgia,
  • Dania,
  • Estonia,
  • Irlandia,
  • Francja,
  • Chorwacja,
  • Łotwa,
  • Portugalia,
  • Słowenia,
  • Finlandia.

Dyrektywa weszła w życie 3 lipca 2019 roku, a państwa członkowskie miały dwa lata na dopasowanie do niej przepisów prawa krajowego. Nie wszystkie państwa wywiązały się jednak z tego zobowiązania w wyznaczonym terminie. Jakie rozwiązania dotyczące plastiku chce wcielić w życie Unia Europejska?

Przyszłość bez plastiku?

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu Komisja zaproponowała politykę i działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym, w której tworzywa sztuczne są wykorzystywane w bardziej zrównoważony sposób oraz poddawane recyklingowi. 

Dyrektywa w sprawie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych jest zasadniczym elementem strategii Komisji, ponieważ dąży do produkcji i stosowania zrównoważonych alternatyw, które zapobiegają zaśmiecaniu mórz. Jednym z głównych celów unijnych przepisów jest zmniejszenie ilości plastikowych śmieci w morzu o co najmniej 50% do 2030 roku.

Kluczowe środki, które państwa członkowskie muszą podjąć na mocy dyrektywy, to m.in.: 

  • Zapobieganie wprowadzaniu na rynek produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Dotyczy to dziesięciu plastikowych odpadów jednorazowego użytku najczęściej znajdowanych na europejskich plażach:
    – patyczków kosmetycznych,
    – sztućców,
    – talerzy,
    – słomek i mieszadełek,
    – balonów i patyczków do balonów,
    – pojemników na żywność,
    – kubków i pojemników na napoje,
    – niedopałków papierosów,
    – plastikowych toreb, paczek i owijek,
    – chusteczek nawilżanych i artykułów sanitarnych.
    Razem z przedmiotami służącymi do połowu, śmieci tego typu stanowią stanowią 70% wszystkich odpadów morskich w UE.
  • Promowanie alternatyw wielokrotnego użytku dla jednorazowych pojemników na żywność i napoje.
  • Ustanowienie schematów rozszerzonej odpowiedzialności producenta dla produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Producenci mają pokrywać koszty zbierania odpadów, a także pozyskiwania informacji oraz raportowania na ten temat.
  • Zagospodarowanie 90% jednorazowych plastikowych butelek po napojach do 2029 roku, na przykład poprzez programy zwrotu kaucji.
  • Wprowadzenie wymagań dotyczących etykietowania kubków jednorazowego użytku, wyrobów sanitarnych i wyrobów tytoniowych. Aby uniknąć negatywnego wpływu zaśmiecania, kraje członkowskie będą musiały poinformować opinię publiczną o obecności plastiku w produkcie i pouczyć o metodach właściwej utylizacji.
  • Producenci narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne będą zobowiązani do pokrycia kosztów odbioru odpadów z porów, ich transportu i utylizacji. 

Szczegółowe cele określone w dyrektywie zobowiązują także państwa do:

  • zagospodarowania na potrzeby recyklingu 77% plastikowych butelek do 2025 roku (90% do 2029 roku),
  • wykorzystania 25% plastiku pochodzącego z recyklingu do produkcji butelek PET na napoje od 2025 roku (30% od 2030 roku)

Jeżeli państwo członkowskie nie wprowadzi środków, które w pełni włączą do prawa krajowego przepisy dyrektywy unijnej, obywatele nie będą mogli czerpać korzyści i praw z niej wynikających. Bardziej dotkliwe mogą okazać się jednak kary finansowe.

Unia znowu ukaże Polskę?

Komisja wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom w styczniu 2022 roku. Spośród 16 spraw, postępowanie wobec Hiszpanii zostało zamknięte w lipcu. Cztery inne sprawy – Cypru, Litwy, Luksemburga i Słowacji – dobiegają obecnie końca. Dwa postępowania – wobec Czech i Malty – oczekują na analizę przekazanych środków. 

Wymienionym wcześniej 11 państwom Komisja postanowiła wydać opinie na temat ich działań. Teraz państwa mają dwa miesiące na odpowiedź i podjęcie niezbędnych środków. W przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z wnioskiem o nałożenie sankcji finansowych.

Zasady ochrony środowiska zostały ustanowione w celu uniknięcia szkodliwych skutków dla zdrowia ludzi i środowiska naturalnego. Brak działań w tym kierunku, w opinii Komisji Europejskiej, pociąga za sobą koszty środowiskowe, gospodarcze i społeczne oraz stwarza nierówne warunki działania dla podmiotów gospodarczych. Już za dwa miesiące dowiemy się, które państwa mogą zapłacić za swoje uchybienia, a które przyspieszą działania na rzecz walki z plastikiem.

Walka z plastikiem

Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych gromadzą się w naszych morzach, oceanach i na naszych plażach. Plastiki jest wygodnym i użytecznym materiałem tylko do pewnego momentu – zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi powodują szkody dla środowiska i negatywnie wpływają na gospodarkę. Ponad 80% śmieci w morzach to plastiki, które powodują bezpośrednie zagrożenie dla życia morskiego i ptaków. Problem nie dotyczy jednak tylko zwierząt.

Plastiki w morzach i oceanach rozdrabniany jest na mikrodrobiny, które przedostają się do łańcucha pokarmowego człowieka. Plastik niestety może przemieszczać się także w organizmie i osadzać na narządach – badania wykazały jego obecność w ludzkiej krwi

Negatywny wpływ zaśmieconych tworzyw sztucznych na gospodarkę jest widoczny szczególnie w sektorach takich jak turystyka, rybołówstwo i transport morski. Na szczęście także w Polsce powstają firmy, których rozwiązania pozwalają na rezygnację z plastikowych opakowań. Chcesz wiedzieć więcej? Dwie takie historie opisaliśmy w ramach naszej serii o eko-bohaterach:

źródło: ec.europa.eu, zdj. główne: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.