13 września br. Parlament Europejski przegłosował nowe przepisy w sprawie jakości powietrza. Zgodnie z unijnym prawem, poziom zanieczyszczeń na terenie Unii Europejskiej ma osiągnąć standardy rekomendowane przez WHO do 2035 roku. Obywatelki i obywatele Unii zyskają również prawo do odszkodowania, a także pozwania rządu, jeżeli władze nie będą chronić ich przed smogiem.

Czyste powietrze do 2035 – czy to nie za późno?

Nowe stanowisko Europarlamentu zakłada zmniejszenie ilości szkodliwych cząsteczek w powietrzu do poziomu zgodnego z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Ma to nastąpić do 2035 roku. Komisja Ochrony Środowiska PE rekomendowała osiągnięcie tego celu pięć lat wcześniej, jednak europosłowie zdecydowali się na wydłużenie tego terminu. Wskazali jednak, że nieco mniej restrykcyjne standardy jakości powietrza zaproponowane przez Komisję Europejską powinny być celem okresowym, który należy osiągnąć jak najszybciej, najpóźniej do 2030. Substancje zanieczyszczające, których ilość w przeciągu najbliższej ponad dekady ma ulec zmniejszeniu to pyły zawieszone (PM2.5, PM10), dwutlenek azotu, dwutlenek siarki i ozon.

Oprócz jasnego ograniczenia czasowego, nowe przepisy zakładają również stworzenie na terenie całej UE nowych punktów pobierania próbek jakości powietrza. Zgodnie z wytycznymi na obszarach miejskich na każde 2 miliony mieszkańców powinien przypadać co najmniej jeden punkt monitorowania. Tu Parlament był bardziej restrykcyjny niż KE, która proponowała jedno miejsce pomiarowe na każde 10 milionów osób. Do tej pory plany poprawy jakości powietrza były wymagane tylko od krajów, w których przekroczone są limity szkodliwych substancji. Zgodnie z nowymi wytycznymi, tego typu harmonogramy będą musiały opracować wszystkie kraje członkowskie UE.

Smog sieje spustoszenie w naszych mózgach. Powoduje choroby neurologiczne i szkodzi zdrowiu dzieci

Większa ochrona obywateli. Europarlament pozwoli pozwać rząd za brak ochrony przed smogiem

Przełomowe mogą okazać się zapisy o ochronie obywateli przed skutkami opieszałości władz w kwestii czystego powietrza. Europosłowie chcą zharmonizować unijne wskaźniki jakości powietrza, tak aby dane w całej UE były porównywalne, jasne, a także publicznie dostępne. Obywatele będą mogli stale monitorować stan powietrza w swojej okolicy, a w przypadku braku starań władz kraju w naprawieniu jego złej jakości, przepisy pozwolą pozwać rząd do sądu. Nowe prawo da również obywatelom, których zdrowie ucierpiało w wyniku smogu, większe prawo do odszkodowań w związku z tym faktem.

“Rozwiązanie problemu zanieczyszczenia powietrza w Europie wymaga natychmiastowych działań. Ta powolna pandemia zbiera druzgocące żniwo w naszym społeczeństwie, prowadząc do przedwczesnych zgonów oraz wielu chorób układu krążenia i płuc. Musimy podążać za nauką, dostosować nasze normy jakości powietrza do wytycznych WHO i wzmocnić niektóre przepisy zawarte w tej dyrektywie. Musimy być ambitni, aby zapewnić dobre samopoczucie naszych obywateli i stworzyć czystsze i zdrowsze środowisko” – powiedział hiszpański europoseł i sprawozdawca Javi López.

Najnowsze przepisy dotyczące planów do 2035 będą teraz negocjowane z Radą Europy. Unia do 2050 roku planuje osiągnąć zerowe zanieczyszczenie. Tymczasem aż 300 tysięcy przedwczesnych zgonów rocznie na terenie UE wynika z zanieczyszczenia powietrza. W 2020 brytyjski sąd wydał oświadczenie, w którym jako przyczynę śmierci zmarłej 7 lat wcześniej 10-letniej Elli Adoo-Kissi-Debrah podano właśnie smog i zanieczyszczenia powietrza. W maju tego roku zarejestrowano pierwszy w Polsce przypadek dziecka chorego z powodu smogu – 11-letniego Maćka z Warszawy.

– Więcej o sprawie 10-latki zmarłej z powodu smogu przeczytasz tu: Wielka Brytania: Smog winny śmierci 10-letniej dziewczynki

– O pierwszym polskim dziecku chorym z powodu smogu pisaliśmy tu: 11-latek chory przez smog. Pierwsza taka diagnoza w Polsce

Źródła: clientearth.pl, europarl.europa.eu

Fot. Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.