Czy historia z The Last of Us może okazać się możliwa? W brazylijskich lasach deszczowych odkryto nowy, pasożytniczy grzyb, który poluje na pająki. Organizm prawdopodobnie należy do mało zbadanej grupy Ophiocordyceps, która infekuje bezkręgowce. 

Grzyb poluje na pająki 

W listopadzie ubiegłego roku dokonano niesamowitego odkrycia. Podczas badań brazylijskich lasów deszczowych na północ od miasta Rio de Janeiro, naukowcy mogli dokonać potencjalnego odkrycia nowe gatunku, który swoim zachowaniem może przypominać organizmy rozsławione przez serial produkcji HBO The Last of Us. Pasożytniczy grzyb znaleziony wśród brazylijskiej puszczy ma niezwykły, fioletowy kolor i potrafi polować na… pająki. 

Processing specimens properly is paramount when working with "Cordyceps fungi". Here we see 2 Purpureocillium specimens, one processed correctly and another showing clear signs of contamination by opportunistic fungi. But, in both cases they are still beautiful ? pic.twitter.com/mTTkUpDiJM

— João Araújo (@joaofungo) March 16, 2023

Nowy gatunek, który atakuje pająki należy do niezwykle zróżnicowanej grupy grzybów. Znamy około 1% jej różnorodności, a więc bardzo niewiele –  powiedział dla The Guardian dr João Araújo, mykolog, który brał udział w ekspedycji. 

Ten rodzaj grzyba został zauważony bardzo niewiele razy, głównie w Tajlandii. Prawdopodobnie to pierwszy raz, kiedy widzimy go w Brazylii. 

Ekspedycja badawcza była efektem współpracy kilku organizacji, w tym Królewskich Ogrodów Botanicznych w Kew, Nowojorskiego Ogrodu Botanicznego oraz Ogrodu Botanicznego w Rio de Janeiro. Naukowcy, którzy brali udział w wyprawie twierdzą, że dokonali więcej odkryć pasożytniczych grzybów, ale potrzebują czasu na przeprowadzenie kontroli zanim ogłoszą więcej informacji. 

Krewni grzybów zombie? 

Najprawdopodobniej nowo odkryty organizm jest krewnym grzybów Ophiocordyceps unilateralis, które rozprzestrzeniają swoje zarodniki i infekują mrówki, zamieniając je w “zombie”. To one, a właściwie serial dokumentalny BBC “Planet Earth”, miał być inspiracją dla twórców gry The Last of Us, na podstawie której powstał popularny serial. 

Od czasu opublikowania filmu minęło sporo lat i przeprowadzono wiele badań, które udowodniły, że grzyby zombie nie są częścią grupy Cordyceps, ale Ophiocordyceps, które reprezentuje około 100 znanych gatunków. Jednak dr João Araújo przewiduje, że może ich być nawet 600. 

W jaki sposób pasożytniczy grzyb zamienia mrówkę w zombie? 

Rozsiane zarodniki infekują mrówki i powodują, że w jej organizmie rosną komórki grzybów. Z czasem mrówka traci podstawowe zdolności, jak komunikowanie się z towarzyszami i przestaje uczestniczyć w poszukiwaniach kolonii. Charrisa de Bekker, mykolożka z Holandii, zauważyła również, że zainfekowane owady stają się nadpobudliwe. Kiedy mrówka wie, że zbliża się jej koniec, oddala się od kolonii, a wówczas grzyb konsumuje jej wnętrzności i uśmierca ją. Cały ten proces może trwać wiele dni, tygodni, a nawet miesięcy. 

Uważamy, że ten grzyb wydziela pewne substancje chemiczne, które mogą wiązać się lub wchodzić w interakcje z receptorami lub innymi rodzajami białek, które są związane z układem nerwowym i zwykle powodują różne zachowania. Na przykład mogą to być receptory, które normalnie wiązałyby się z dopaminą lub serotoniną, które mogłyby następnie wywoływać pewien rodzaj zachowania. Wciąż próbujemy to rozgryźć – dodała Charrisa de Bekker w wywiadzie przeprowadzonym przez redakcję Vox. 

W Polsce również można spotkać podobne grzyby. To Ophiocordyceps ditmarii, który pasożytuje na owady błonkoskrzydłe, czyli m.in. osy, pszczoły i mrówki. 

Kojarzycie grzyba, który zamienia mrówki w "#zombie"??W Polsce spotkamy jego nie mniej ciekawego kuzyna?#Ophiocordyceps ditmarii pasożytuje na błonkówkach – infekuje, rozwija się w ciele ofiary, a po jej śmierci wyrasta (np. z głowy) by uwolnić zarodniki?#NadleśnictwoBaligród pic.twitter.com/qDzSaDsziY

— Lasy Państwowe (@LPanstwowe) September 22, 2020

Czy grzyby mogą zainfekować ludzi? 

Całe szczęście organizm ludzki jest wolny od zagrożenia bycia zainfekowanym przez ten gatunek grzyba przede wszystkim na podstawowe różnice w budowie, a także struktury tkanki nerwowej. W dodatku gatunki z grupy Ophiocordyceps są w stanie rozwijać się tylko w jednym, konkretnym gatunku. Innymi słowy, nie są w stanie przejąć kontroli nad człowiekiem. 

Jednak nie oznacza to, że grzybów nie należy się bać. W serialu został poruszony wątek zmian klimatu, które sprawiają, że gatunki grzybów ewoluują, aby dostosować się do wyższych temperatur. To potwierdzają niektóre badania. O ile nie ma rozsądnych powodów dla przejmowania się apokalipsą zombie, istnieje prawdopodobieństwo, że globalne ocieplenie wpłynie na wzrost infekcji grzybiczych, które już teraz dotykają ludzi. 

Źródło: theguardian.com, vox.com

Fot. główna: Canva 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.