Polski system kaucyjny kuleje, o ile w ogóle można mówić o jego istnieniu. Niestety plany polityków w sprawie wprowadzenia rzetelnego systemu kaucyjnego są niekompletne. Według rządzących ma on objąć wyłącznie plastikowe butelki, a to zdecydowanie za mało. 

System kaucji funkcjonuje prawie wszędzie, ale nie w Polsce

W Polsce szykuje się kolejna zmiana w gospodarowaniu odpadami. Ale prognozy na temat długo wyczekiwanego systemu kaucyjnego w Polsce nie są optymistyczne. Według Stowarzyszenia Zero Waste nasz kraj stanie się samotną wyspą na mapie systemów kaucyjnych Europy pod względem ich wydajności. Obecnie planowany system kaucyjny ma objąć wyłącznie plastikowe butelki jednorazowe. Dlaczego wyłączenie puszek z systemu kaucyjnego to głupota?

– Rządzący za nic mają sobie nie tylko środowisko i społeczeństwo, ale i doświadczenia, skuteczne wzorce i wnioski płynące z działających w Europie systemów kaucyjnych. Niewłączenie do systemu większej ilości frakcji, w tym przede wszystkim puszki aluminiowej jest nielogiczne i niezgodne z rekomendacjami naukowców, którzy mówią, że musimy walczyć o każdy kilogram recyklingu aluminium – podsumowuje Polskie Stowarzyszenie Zero Waste.

Przepisy unijne wymagają od krajów członkowskich znacznego zwiększenia skali recyklingu. Zarówno Polska, jak i inne państwa muszą do 2035 roku odzyskiwać ponownie 65% wyrzucanych odpadów. 

Zbieranie aluminium. Metal, którego nie wolno marnować

Co ważne, raz wyprodukowane aluminium stanowi produkt, który daje możliwość nieskończonego wykorzystania. Obecny poziom zbiórki aluminium w Polsce (80%) oznacza, że ze 100 puszek z surowca pierwotnego możemy wytworzyć niecałe 400 nowych puszek w kolejnych cyklach. Jeśli zbiórka osiągnie poziom 90%, wytworzymy ponad 850 puszek (z tych samych 100 puszek z materiału pierwotnego), a przy poziomie równym 95% – aż 1800.

Obecnie w Polsce zbieramy ok. 80% puszek aluminiowych z odpadów zebranych selektywnie. Dla odróżnienia system kaucyjny gwarantuje uzysk 90% ze wszystkich odpadów wprowadzonych na rynek. Żeby uzmysłowić sobie, o jakich ilościach puszek mówimy, przypomnijmy, że rocznie na polski rynek wprowadza się 82 tys. ton puszek aluminiowych. 10% to różnica między obecnie deklarowanym poziomem zbiórki a możliwym do uzyskania w ramach systemu kaucyjnego. 

10% wszystkich wprowadzonych puszek to 8,2 tys. ton. Zakładając, że kilogram puszek to ok. 56 sztuk, system kaucyjny zwróci do systemu prawie 460 mln z nich. Niestety wiele z nich leży dziś w przydrożnych rowach, na polach uprawnych, w lasach i pływa w wodzie. Jak z odpadami i recyklingiem radzą sobie polskie browary? Zobacz w poniższym tekście:

Pij na zdrowie! Polski browar kraftowy smakuje i jest eko

Puszki do recyklingu

Dotychczas 27 krajów wprowadziło lub planuje wdrożyć system kaucyjny z uwzględnieniem recyklingu różnych frakcji aluminium. Obecnie 12 działających systemów kaucyjnych obejmuje metalowe puszki (Chorwacja, Dania, Estonia, Finlandia, Islandia, Holandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Norwegia, Szwecja i Słowacja). 11 pozostałych państw, które już mają szczegółowe dane na temat kształtu systemu, także zdecydowały o zbieraniu puszki (Austria, Białoruś, Cypr, Grecja, Irlandia, Malta, Portugalia, Rumunia, Szkocja, Turcja, Węgry). 4 kraje jeszcze nie podjęło decyzji co do frakcji, które zostaną objęte kaucją (Hiszpania, Anglia z Irlandią Płn., Walia, Serbia). 

Kluczowe jest uwzględnienie jak największej ilości frakcji, bo tylko to gwarantuje redukcję zaśmiecania, maksymalizację poziomów zbiorki i czystość surowca. Europa zdaje się to potwierdzać: nie ma takiego systemu kaucyjnego, w którym nie ma puszki. Obecnie mierzymy się z gigantyczną skalą zaśmiecania. Czy wyższe kary mogą to zmienić?

Większe kary za zanieczyszczenie środowiska. Koniec z zaśmieconymi lasami i ulicami?

Co na to branża?

Branża producentów puszek aluminiowych jednogłośnie mówi, że zamiast włączenia puszek do systemu kaucyjnego należy doposażać sortownie w dokładniejsze urządzenia do oddzielania aluminium. Najnowsze opracowania wskazują, że po wdrożeniu reformy ROP (rozszerzonej odpowiedzialności producenta) sortownie będą mogły doposażyć instalacje w systemy wydzielania pozostałych opakowań z metali nieżelaznych, w tym tych najdrobniejszych o wielkości ok. 1 mm. 

Zmiany w ustawie o odpadach. Czy Polskę czeka rewolucja śmieciowa?

 – Skuteczny system kaucyjny wpływa na zwiększenie poziomu zbiórki czystego strumienia, co daje w rezultacie dużo wyższe poziomy recyklingu uzyskiwane dzięki większej ilości kolejnych cykli (kolorowe odcinki słupków na wykresie). Liczba puszek w kolejnych cyklach, których jest coraz więcej, sumuje się. Wzrost ilości zebranych puszek powoduje wykładniczy wzrost produkcji tego typu opakowań na bazie recyklatu, co ma kapitalne znaczenie dla rozwoju GOZ oraz redukcji emisji CO₂. – twierdzi Filip Piotrowski z Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste.

źródło: mat. prasowy, mat. własne

fot. główne unsplash

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.