Druga część 6. raportu IPCC (Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu) przestrzega przed nieuchronnymi konsekwencjami globalnego ocieplenia, które zmienią życie na całej planecie. Eksperci przeanalizowali obszary najbardziej narażone na skutki zmian klimatu. Jakie katastrofy zagrażają Polsce? 

Naukowcy nie mają wątpliwości, co spowodowało globalne ocieplenie 

Poprzedni raport IPCC skupiał się na zidentyfikowaniu skali zmian klimatu, a także ich przyczyny. Naukowcy nie mają wątpliwości, że ocieplenie atmosfery, lądów i oceanów jest spowodowane działalnością człowieka. 

Dzwony alarmowe są ogłuszające, a dowody są niepodważalne: emisje gazów cieplarnianych ze spalania paliw kopalnych i wylesiania dławią naszą planetę i narażają miliardy ludzi na bezpośrednie ryzyko – ostrzegał sekretarz generalny ONZ, Antonio Guterres. 

Wnioski pierwszej części 6. raportu IPCC omówiliśmy tutaj: 

RAPORT IPCC: Kod czerwony dla ludzkości! Nowy raport ONZ ostrzega przed katastrofą klimatyczną

Zmiany klimatu nie są sprawiedliwe  

Podatność ekosystemów i ludzi na efekty zmian klimatu różni się w zależności od regionu. Wpływ na to mają: rozwój społeczno-gospodarczy, niezrównoważone wykorzystanie oceanów i lądów, marginalizacja, a także historyczne i aktualne nierówności jak kolonializm. 

Według raportu, od 3,3 do 3,6 miliarda ludzi żyje w obszarach, które są znacząco podatne na zmiany klimatu. Przyczyną jest m.in. brak zrównoważonego, sprawiedliwego rozwoju, który zdaniem ekspertów zwiększa ryzyko narażenia na katastrofy klimatyczne.

Raport IPCC dostrzega, że biedne i najsłabiej rozwinięte kraje są najsilniej dotknięte zmianą klimatu i w najmniejszy stopniu za nią odpowiadają. Te kraje otrzymują stosunkowo niewielkie wsparcie finansowe na adaptację. Międzynarodowe finansowanie projektów związanych z klimatem powinno bardziej skupiać się na  inwestycjach w adaptację pozwalającą ograniczać zagrożenia i skutki zmiany klimatu zarówno w krajach rozwiniętych jak i rozwijających się – tłumaczy współautorka raportu, prof. Rawshan Ara Begum. 

“Nie ma transformacji energetycznej bez sprawiedliwości społecznej”. Badania EBI

Jak zmiany klimatu zagrażają Polakom? 

W przypadku Polski i innych krajów Europy kluczowymi zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu są z jednej strony upały i susze, a z drugiej strony rosnący poziom wód i powodzie. 

Według prognoz, liczba ofiar śmiertelnych z powodu upałów wzrośnie trzykrotnie do 2050 roku. Pod koniec XXI wieku aż 15 milionów Polaków ma doświadczyć niedoborów wody. Z kolei ryzyko powodzi może dotyczyć aż 270 tysięcy osób. 

Dodatkowo Polska będzie musiała się borykać z problemami gospodarczymi wynikającymi np.: z tego, że zmiana klimatu wpłynie na podaż pewnych produktów, będzie zakłócać łańcuchy dostaw czy wpływać na cenę surowców. Zmiana klimatu może spowodować według Swiss Re spadek globalnego PKB o 4-18%  do 2050 r. w zależności od tempa ocieplania. Niektóre duże gospodarki mogą zostać jeszcze bardziej poszkodowane np. w przypadku Chin prognozy mówią o spadku PKB nawet o prawie 24% do połowy wieku – czytamy w opracowaniu najnowszego raportu przygotowanego przez zespół Nauka o Klimacie. 

Potrzebujemy działań – tu i teraz 

Wnioski najnowszego raportu IPCC nie pozostawiają wątpliwości – zmiany klimatu są poważnym zagrożeniem dla ludzkości i wymagają natychmiastowych działań. 

Nowością w obecnym raporcie jest wskazanie, że zintensyfikowanie zjawisk takie jak fale upałów, deszcze ekstremalne, susze i związane z nimi pożary oraz wzrost poziomu morza i zakwaszenie oceanu to nie tylko przyszłe efekty zmiany klimatu, ale coś, co zaczęło się kilkadziesiąt lat temu i z czym ludzkość musi się borykać już teraz. Zmiany te nie tylko powodują zwiększenie śmiertelności, ale także zwiększenie chorób przewlekłych (np. chorób serca i płuc w wyniku zadymienia oraz liczne choroby spowodowane stresem) – komentuje prof. Jacek Piskozub, profesor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk.

Nie tylko mitygacja, ale też adaptacja

Działania mające złagodzić skutki zmian klimatu w kluczowym stopniu opierają się na mitygacji, czyli ograniczaniu. Do nich należy m.in. redukcja emisji gazów cieplarnianych i cele dotyczące neutralności klimatycznej. 

Eksperci IPCC ostrzegają – musimy myśleć nie tylko o ograniczaniu konsekwencji zmian klimatu, ale również adaptacji do nowej rzeczywistości. Skutki globalnego ocieplenia już teraz dotyczą każdego regionu na planecie, zmieniając ekosystemy i wpływając na życie miliardów ludzi. 

Raport naciska na to, aby działania adaptacyjne były przeprowadzone pod okiem ekspertów i obywateli. To pozwoli na uniknięcie konsekwencji, z którymi mierzymy się teraz w wyniku źle opracowanych planów. Są to m.in. niszczenie przyrody, zwiększenie emisji gazów cieplarnianych oraz pogłębianie nierówności i niesprawiedliwości. 

Mitygacja i adaptacja muszą iść w parze, zanim będzie za późno. Jeżeli powierzchnia planety ociepli się o 2℃ względem czasów przedprzemysłowych nie będzie już odwrotu. 

Nad raportem pracowało 270 naukowców 

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu to organ działający z ramienia ONZ i jest podstawowym źródłem informacji na temat postępujących zmian klimatu. 

Raporty IPCC dostarczają rzetelne informacje i dane oparte na międzynarodowym i interdyscyplinarnym konsensusie naukowym. 

Ten raport jest przerażającym ostrzeżeniem na temat konsekwencji bezczynności. Pokazuje on, że zmiany klimatu są poważnym i ciągle narastającym zagrożeniem dla naszego dobrobytu i zdrowia planety. Nasze działania dzisiaj będa kształtować to, jak ludzie się zaadaptują oraz to, jak przyroda odpowie na wzrastające ryzyka klimatyczne – mówi Hoesung Lee, przewodniczący IPCC. 

Z raportem można zapoznać się tutaj.

Źródła: IPCC AR6 WGII Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability, Nauka o Klimacie, Zielona Interia

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.