Smog Smog w Żywcu bije rekordy. 40 tys. przedwczesnych zgonów rocznie przez niewydolność programu ,,Czyste Powietrze”? 17 września 2025 Smog Smog w Żywcu bije rekordy. 40 tys. przedwczesnych zgonów rocznie przez niewydolność programu ,,Czyste Powietrze”? 17 września 2025 Przeczytaj także Smog Smog w uzdrowiskach. Raport NIK ujawnia wieloletnie przekroczenia norm Alarmujące dane dotyczące jakości powietrza w polskich uzdrowiskach z lat 2018-2022 pokazują, że smog pozostaje jednym z najpoważniejszych nierozwiązanych problemów środowiskowych w Polsce. Raporty pokazują, że nawet gminach o statusie leczniczym kuracjusze oddychali powietrzem zanieczyszczonym na poziomie porównywalnym do wielu gmin niespełniających norm jakości powietrza. Chociaż rząd przekonuje o sukcesie programu Czyste Powietrze, dzisiejszy smog, z którym borykają się polskie gminy świadczy czymś przeciwnym. Smog Dzień Czystego Powietrza bez powodów do świętowania. Raport GIOŚ kontra rządowe deklaracje Dzień Czystego Powietrza miał być okazją do podsumowania postępów w walce ze smogiem, ale najnowsze komunikaty rządu i reakcje społeczne pokazują raczej rosnący rozdźwięk między deklaracjami a rzeczywistością. Z jednej strony mamy raporty i statystyki, z drugiej doświadczenia beneficjentów programu Czyste Powietrze – napięcia wokół wypłat i narastające poczucie braku odpowiedzialności za efekty. W takiej atmosferze trudno mówić o świętowaniu, a kluczowe pytanie przestaje brzmieć „ile środków uruchomiono”, a zaczyna: „czy to realnie poprawia jakość powietrza i poczucie bezpieczeństwa ludzi?” Smog nie czeka na decyzje urzędników – każdego roku odbiera życie dziesiątkom tysięcy Polaków. Choć program „Czyste Powietrze” miał być przełomem, to staje się symbolem niewydolności systemu i barier, które paraliżują walkę o czyste powietrze. Mimo miliardów złotych budżetu program „Czyste Powietrze” nie spełnia oczekiwań, bo zatrzymuje się na etapie biurokratycznych procedur. Reklama Przedwcześnie umiera 40 tys. Polaków Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 99% populacji żyje w obszarach, gdzie normy jakości powietrza są przekraczane. Najczęściej są to okresowo podwyższone wartości związane z sezonem grzewczym, pożarami lub wzmożonym ruchem transportowym połączonym z brakiem wiatru. Niestety Polska jest w gronie krajów, które regularnie notują najwyższe wartości przekroczeń norm. Z tego powodu znajdujemy się w europejskiej czołówce pod względem liczby zgonów związanych z zanieczyszczeniem powietrza. Aż 40 tys. osób umiera przedwcześnie z powodu narażenia na zanieczyszczone powietrze – wynika danych zawartych w raporcie „Mapa postaw społecznych wobec zanieczyszczeń powietrza w Polsce”. Dokument został przygotowany przez Zakład Zdrowia Populacyjnego Szkoły Zdrowia Publicznego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (CMKP). Inne dane przytaczane przez zespół SmogLab szacują liczbę ofiar na aż 47 tysięcy. Stanowi to znaczny odsetek wszystkich ofiar w Europie. Europejska Agencja Środowiska obliczyła, że narażenie na stężenia pyłu zawieszonego przekraczające normy WHO doprowadziło do 238 tys. przedwczesnych zgonów w 2021 roku. Wraz z raportem CMKP o szacowanej liczbie ofiar, opublikowano również wyniki badania na reprezentatywnej grupie mieszkańców Polski, dotyczącego stanu wiedzy o przyczynach smogu. Jedynie połowa badanych jako główne źródło emisji wskazała domowe piece i kotły, mimo że to właśnie tzw. ,,niska emisja” odpowiada za największy udział w krajowym smogu, czego można się domyślać, ponieważ najgorsza jakość powietrza utrzymuje się głównie w miesiącach sezonu grzewczego. Częściej wskazywane sektory: przemysł (72% odpowiedzi) i transport (66%) choć są współodpowiedzialne, to ich emisyjność jest dość stała przez cały rok. Na Śląsku zbadano jakość powietrza: żaden z 659 punktów nie spełniał norm WHO Martwe powietrze w Żywcu Żywiec to około 30-tysięczne miasto w południowej części województwa śląskiego jest położone na głębokim obniżeniu w masywie Beskidów Zachodnich – Kotlinie Żywieckiej. Niedogodne położenie pod względem możliwości cyrkulacji mas powietrza wzmaga negatywny efekt skumulowania zanieczyszczeń w mieście. Od kilku dni miejscowość zmaga się z rosnącymi wskaźnikami smogu. Dla pyłu zawieszonego PM10 norma została przekroczona o 2542%, wynosząc 1017 µg/m³, natomiast poziom stężenia pyłu PM2.5 został przekroczony o 3756%, co oznaczało stężenie 939 µg/m³ – podał portal Żywiec Nasze Miasto. W godzinach przedpołudniowych 16 września 2025 roku stężenie smogu wciąż się powiększało. Problem nie znajduje swojego rozwiązania od lat, mimo że część mieszkańców apeluje o bardziej zorganizowane działania. Na stronie magistratu (zywiec.pl) zamiast informacji o złym stanie powietrza, możemy przeczytać, że w najbliższą sobotę miasto jako współorganizator wraz z Miejskim Centrum Ekologicznym zaprasza na piknik w Parku Zamkowym w Żywcu. Należy mieć nadzieję, że do tego czasu jakość powietrza się poprawi, w innym przypadku zapewne bezpieczniej dla zdrowia będzie pozostać w domu lub wyjechać z miasta. W tym celu pomocne są akcje zachęcające do skorzystania z komunikacji zbiorowej dzięki darmowym przejazdom, jednak jest to działanie punktowe i mające stworzyć iluzję skutecznego zarządzania kryzysem, podczas gdy rozwiązanie problemu wymaga działań systemowych przy wymianie kopciuchów. Czyste powietrze blokowane przepisami Program „Czyste Powietrze” realizowany przez NFOŚiGW od tego roku doczekał się nowej edycji. Miał być głównym narzędziem w walce z niską emisją i smogiem, pomagając właścicielom budynków mieszkalnych na wymianę starych, wysokoemisyjnych źródeł ogrzewania na nowoczesne i czyste. Mimo, że w nowej wersji program miał być lepiej skonstruowany to w praktyce skomplikowane procedury, długie terminy rozpatrywania wniosków oraz niejasne wymagania sprawiają, że program jest niewydolny, a wielu nie chce nawet z niego skorzystać ze względu na atmosferę nieufności. Informacje medialne dotyczące nadużyć przy udzielaniu dotacji, często nagłaśniane bez proporcji do skali problemu, skutecznie zniechęciły część potencjalnych beneficjentów. W nowej wersji programu część beneficjentów kwalifikujących się do najniższego progu dochodowego mogłaby wymienić swoje piece praktycznie za darmo (dotacja pokrywa nawet 100% kosztów netto inwestycji). Brakuje jednak chętnych, którzy reagują nieufnie na oferty uczciwych firm lub później na etapie sporządzania dokumentacji rezygnują z obawy przed biurokratycznym koszmarem lub konsekwencjami ewentualnej kontroli. Nie brakuje chętnych do wymiany kopciuchów, brakuje sprawnego systemu wypłat – bez uproszczenia procedur program Czyste Powietrze nie powstrzyma smogu. – mówi Mariusz Dąbek, prezes Zarządu Przedsiębiorców Czystego Powietrza (PCP). Efekt jest widoczny m.in. w takich miastach jak Żywiec. Niedługo wraz ze spadającą temperaturą zarówno politycy jak i obywatele przekonają się jak wiele jest jeszcze do zrobienia w kwestii wymiany kopciuchów i poprawiania jakości powietrza, bo w kolejnych miastach dopuszczalne wartości smogu zostaną przekroczone. Jeśli nic się nie zmieni, to kolejne lata zbiorą kolejne straszliwe żniwo – skala ofiar jest porażająca, bo 40 tysięcy ofiar to tak, jakby w ciągu roku zniknęło w Polsce całe miasto większe niż Żywiec. Zobacz też: Zapory płatnicze duszą program ,,Czyste Powietrze”. Firmy nie chcą pracować za darmo Źródła: EEA, consilium.europa.eu, PAP, Nauka w Polsce, SmogLab, Żywiec Nasze Miasto, OKO.press, zywiec.pl, aqicn.org, pcp.biz.pl Fot. Canva (Fotoinspiracja) / aqicn.org Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.
