23. listopada Krakowska Rada Miasta w końcu podjęła decyzję o zatwierdzeniu pierwszej w Polsce Strefy Czystego Transportu (SCT), która będzie pokrywać się z granicami administracyjnymi miasta. Jednak władze zdecydowały się obniżyć swoje ambicje. Od 1 lipca 2024 roku do Krakowa nie wjadą samochody z silnikiem Diesla z normą emisji Euro 1, czyli niecałe 1% wszystkich samochodów zarejestrowanych w Krakowie, które odpowiadają za równie małą liczbę zanieczyszczeń powietrza. Większe zmiany mają nastąpić dopiero 2 lata później. 

Strefa Czystego Transportu w Krakowie obejmie całe miasto 

To już oficjalne. Kraków zostanie pierwszym miastem w Polsce i Europie Środkowo Wschodniej, w którym będzie obowiązywać Strefa Czystego Transportu. Celem wprowadzenia SCT ma być polepszenie jakości powietrza w miastach, na którego jakość wpływają zanieczyszczenia uwalnianie razem ze spalinami samochodowymi – pyły zawieszone PM 2,5 oraz PM10, a także rakotwórcze tlenki azotu (NOx).

Chociaż problem smogu w Krakowie jest złożony, nie ma wątpliwości, że emisje wynikające z dużego ruchu samochodowego są jedną z kluczowych przyczyn. Zwłaszcza, że nie zniknął w momencie wymiany pieców. Właśnie dlatego Krakowska Rada Miasta postanowiła, że Strefa Czystego Transportu będzie obowiązywać na terenie całego miasta, a nie, jak wcześniej planowano, ścisłego centrum. Zakaz wjazdu będzie dotyczył także samochodów spoza Krakowa czy Polski. 

SCT szybko nie przyniesie poprawy jakości powietrza 

Pierwsze zakazy wejdą w życie w lipcu 2024 roku. Niestety nie przyniosą one diametralnych zmian dla ilości zanieczyszczeń w mieście… 

Wypracowaliśmy wspólnie z mieszkańcami, poprzez konsultacje i uwzględniając zgłaszane opinie interesariuszy, wersję, która była kompromisem. To optymalne rozwiązanie – mówi Łukasz Franek, dyrektor Zarządu Transportu Publicznego w Krakowie.

Co oznacza ten kompromis? Od 1 lipca 2024 roku do Krakowa nie wjadą samochody z normą emisji Euro 1 z silnikami Diesla, czyli około 1% wszystkich samochodów. To najstarsze, ponad 30-letnie pojazdy, które są odpowiedzialne za 2% emisji NOx. Innymi słowy – na poprawę jakości powietrza trzeba będzie jeszcze poczekać. 

Największy wpływ na emisję zanieczyszczeń mają pojazdy z silnikiem Diesla dla norm Euro 3 – Euro 6 oraz pojazdy z silnikiem benzynowym dla norm Euro 2 – Euro 4. Łącznie stanowią one 66% wszystkich zarejestrowanych samochodów w Krakowie i odpowiadają za 86% emisji tlenków azotu. 

Od 2026 roku tlenków azotu będzie o połowę mniej

Kolejny etap projektu Strefy Czystego Transportu w Krakowie zakłada, że od lipca 2026 roku do miejskiego ruchu drogowego będą mogły dołączyć pojazdy zasilane benzyną/LPG o minimalnej normie Euro 3, a w przypadku silnika Diesel – Euro 5. Stanowią one 21% aut poruszających się po mieście. Według Rady Miasta Krakowa ma to przynieść spadek tlenków azotu o 49% względem pomiarów z 2019 roku, a poziom stężenia pyłów PM25, oraz PM10 ma zmniejszyć się o 82%. 

Za bardziej radykalną propozycją opowiedział się Krakowski Alarm Smogowy, który zaproponował zakaz wjazdu do miasta samochodom z silnikiem Diesla niespełniających norm min. Euro 6. Jak podaje KAS, oznaczałoby to usunięcie z ulic aut odpowiedzialnych za 71% emisji NOx i 90% emisji pyłów PM. 

Pomimo tego, decyzja władz miasta to nadal istotny krok w stronę ochrony powietrza w Krakowie. 

Kraków po raz kolejny okazał się liderem walki o czyste o powietrze. Trzy lata po wprowadzeniu zakazu palenia węglem i drewnem władze miasta zdecydowały się na bardzo potrzebny krok, jakim jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń z ruchu samochodowego. Ta zmiana przełoży się na poprawę jakości powietrza w mieście, a co za tym idzie na zdrowie mieszkańców. Warto przypomnieć, że spaliny Diesla są uznawane przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem za substancję o udowodnionym działaniu rakotwórczym – ocenia Anna Dworakowska z Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Strefa Czystego Transportu – będą wyjątki 

Jednak najnowsza uchwała o wprowadzeniu Strefy Czystego Transportu w Krakowie przewiduje wyjątki. Z zakazu będą wyłączeni kierowcy i kierowczynie, które w 2023 roku ukończą co najmniej 70 lat, a także samochody posiadające oznaczenie, że poruszają się nimi osoby niepełnosprawne. 

Bez ograniczeń będą mogły poruszać się także pojazdy służb mundurowych, służb ratowniczych, pojazdy specjalne oraz food trucki. 

Wjazd do Strefy Czystego Transportu tylko z zieloną naklejką 

31 marca 2022 roku Minister Klimatu i Środowiska podpisał rozporządzenie w sprawie wzoru nalepki dla pojazdów uprawnionych do wjazdu do Strefy Czystego Transportu. Nalepki przeznaczone są dla właścicieli aut, które spełniają zasady danej SCT. Naklejek nie muszą mieć właściciele aut elektrycznych, którzy dysponują specjalnymi, zielonymi tablicami rejestracyjnymi. 

Nalepkę umieszcza się w lewym dolnym rogu przedniej szyby pojazdu. Sposób wydawania naklejek określi rada gminy w uchwale, w której ustanawia strefę. Na razie nie ma informacji, jak będzie to wyglądało w Krakowie. 

• Czytaj dalej: Wjazd do Strefy Czystego Transportu tylko z odpowiednią naklejką

Liczba Stref Czystego Transportu w Europie wzrosła o 40%

Według raportu Clean Cities Campaigne Strefy Czystego Transportu (Low Emissions Zone) zostały wprowadzone już w 320 europejskich miastach. To oznacza wzrost o 40% w ciągu trzech lat, a prognozuje się, że do 2025 roku ich liczba może się podwoić. 

Teraz, gdy badania wyraźnie wskazują na to, że ograniczenie ruchu samochodów spalinowych wpływa korzystnie na jakość powietrza w miastach, planowane są bardziej surowe normy, m.in. wprowadzanie stref zerowej emisji (ZEZ). Do 2030 roku planowanych jest 35 stref wolnych od zanieczyszczeń. 

Źródła: krakow.pl, krakowskialarmsmogowy.pl, ztp.krakow.pl

Fot. główna: Canva 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.