Rosną ceny węgla, a wraz z nią ubóstwo energetyczne. W sezonie grzewczym 2022/23 Polacy wydają rekordowe sumy na ogrzanie domu. Średnie wydatki na zakup węgla wyniosły w ostatnich miesiącach około 4 400 zł, co oznacza wzrost o 49% w porównaniu do poprzedniego roku.  

Kryzys pogłębił problem ubóstwa energetycznego

Nie ma wątpliwości, że rachunki za ogrzewanie domu pochłaniają obecnie znaczną część budżetu wielu gospodarstw domowych. Szczególnie cierpią rodziny, których system grzewczy oparty jest na spalaniu węgla. Jak wynika z raportu Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla (IGSPW), wydatki na ten surowiec pochłaniały średnio o 34% więcej domowego budżetu niż w zeszłym sezonie grzewczym. 

Aż 57% gospodarstw domowych w Polsce stwierdziło, że zakup węgla w obecnym sezonie grzewczym stanowi dla nich duże (40%) lub bardzo duże (17%) obciążenie finansowe. To wzrost o 12% w porównaniu do przełomu 2021/22 roku. 33% gospodarstw domowych uważa, że obciążenie to jest w obecnym sezonie grzewczym umiarkowane, a tylko 10% gospodarstw wskazało, że obciążenie to jest niewielkie.

W wyniku kryzysu odsetek gospodarstw domowych żyjących w ubóstwie energetycznym wzrósł o 69% w porównaniu do poprzedniego roku. Drastyczne podwyżki cen paliw kopalnych sprawiły, że obecnie ponad 45% gospodarstw domowych musi przeznaczyć co najmniej 10% swoich dochodów na zakup węgla. W skrajnym ubóstwie energetycznym, które wydaje przynajmniej ⅕ dochodów na ogrzewanie, znalazło się 12% wszystkich rodzin. 

Znacząco, bo aż o 60% wzrosła liczba gospodarstw domowych, które odczuwają dyskomfort cieplny. W obecnym sezonie jest to 24% z wszystkich gospodarstw. Wiąże się to bezpośrednio z oszczędzaniem opału i zmianą nawyków grzewczych, co zadeklarowało aż 70% rodzin. 

Średnie wydatki na węgiel wzrosły o 49%

W obecnym sezonie grzewczym statystyczne wydatki rodzin na zakup węgla wzrosły średnio o 49% i wyniosły ponad 4 400 zł, a to oznacza wzrost aż o 49%. Co więcej, największy odsetek, czyli aż 32% gospodarstw domowych, na zakup węgla wydało więcej niż 5000 zł. 

Co ciekawe, pomimo wzrostów wydatków na węgiel, jednocześnie zwiększyła się ogólna liczba gospodarstw wykorzystujących węgiel do ogrzewania domu. W obecnym sezonie grzewczym jest to 32% wszystkich gospodarstw w Polsce. W poprzednim było to 27%.

• Dowiedz się, jak oszczędzać na ogrzewaniu domu. 

Aż 36% gospodarstw zadeklarowało, że nie posiada żadnych zapasów węgla, z czego 28% wskazało, że kupuje węgiel na bieżąco, a 8% gospodarstw nie kupuje węgla wcale z powodu braku środków finansowych na jego zakup. 

Ubóstwo energetyczne w Polsce 

Zgodnie z raportem Instytutu Badań Strukturalnych, w 2016 roku ubóstwo energetyczne dotyczyło 12,2% społeczeństwa Polski, czyli około 4,6 miliona osób, zamieszkujących 1,3 miliona gospodarstw domowych. W trakcie pandemii problem dynamicznie wzrosła. Jak donosi Polski Instytut Ekonomiczny w maju 2020 roku było to aż 21,4%, czyli aż o 13,7% więcej w porównaniu z poprzednim rokiem.

Gospodarstwo domowe określa się jako ubogie energetycznie, jeżeli jego mieszkańcy mają problem z zaspokojeniem potrzeb energetycznych, zapewniających godny standard życia, z powodu niewystarczającego dochodu, wysokich kosztów energii lub charakterystyk mieszkania. Potrzeby energetyczne dotyczą wszystkich czynności, które wymagają energii elektrycznej lub cieplnej, czyli ogrzewania mieszkania, oświetlenia, przygotowywania posiłków i korzystania z podstawowych sprzętów RTV i AGD. 

Wbrew pozorom, ubóstwo energetyczne nie wiąże się jednoznacznie z ubóstwem dochodowym. Niemal połowa osób (2,1 mln w 2016 roku wdłg. IBS) jest wykluczona ze względu na niską efektywność energetyczną, która wiążę się z nieskuteczną izolacją lub stanem technicznym gospodarstwa. 

Osoby ubogie energetycznie często korzystają z dostępnych im alternatyw, które nie tylko wiążą się ze znaczącą ilością emisji dwutlenku węgla, ale również zanieczyszczają powietrze i negatywnie wpływają na zdrowie. Aż 70% osób dotkniętych ubóstwem energetycznym korzysta z kotłów lub pieców na paliwa stałe (drewno, węgiel, torf). Nierzadko te osoby sięgają po najłatwiej dostępne im surowce, czyli śmieci. 

• Przeczytaj także: Coraz więcej plastiku trafia do pieców. 

Źródło: IGSPW

Fot. główna: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.