Wykorzystywanie materiałów z recyklingu w przestrzeniach miejskich to coraz popularniejszy trend w zrównoważonej architekturze. Dzięki projektom upcyclingu trudne w odzysku odpady zyskują nowe życie, wzbogacając krajobraz przestrzeni publicznych. Polska dołącza do trendu zielonej architektury, dzięki realizacji takich projektów, jak: ekologiczne kompozyty, społeczne inicjatywy oraz międzynarodowe konkursy.

Ekologiczna architektura

Upcycling to proces twórczego przetwarzania odpadów i zużytych materiałów w produkty o nowej wartości – estetycznej, funkcjonalnej lub artystycznej. W przeciwieństwie do klasycznego recyklingu, który sprowadza materiały do formy pierwotnej, upcycling zachowuje lub podkreśla jego cechy i nadaje mu nowe zastosowanie.

Takie podejście staje się coraz popularniejsze w organizacji przestrzeni miejskich. Zużyte elementy infrastruktury, fragmenty konstrukcji czy materiały z rozbiórek przekształcane są w małą architekturę – meble miejskie, dekoracje, a nawet elementy zieleni. Dzięki temu miasta nie tylko ograniczają ilość odpadów, ale również zyskują unikatowy charakter i rozwiązania, które łączą funkcjonalność z ekologicznym podejściem.

Holandia testuje bariery dźwiękochłonne z łopat turbin wiatrowych. Nowy przykład upcyklingu OZE

Płyty kompozytowe z odpadów w Białymstoku

W Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach należącym do miejskiej spółki PUHP LECH w Białymstoku powstają ekologiczne płyty kompozytowe, zbudowane z opakowań po napojach oraz folii polietylenowej. Projekt jest realizowany we współpracy z Politechniką Poznańską, która udzieliła w spółce LECH licencji na wykorzystanie doświadczalnej technologii. Proces tworzenia produktów polega na oczyszczaniu i rozdrabnianiu odpadów, a następnie prasowaniu ich w temperaturze 110-230 stopni Celsjusza. W wyniku tego procesu powstają trwałe i w pełni ekologiczne płyty kompozytowe, które mogą znaleźć zastosowanie w budownictwie, transporcie, logistyce i małej architekturze.

Zdaniem PUHP LECH w Białymstoku materiały świetnie sprawdzą się jako płyty izolacyjne, panele podłogowe lub dźwiękochłonne. Ta technika pozwala w 100% wykorzystywać opakowania po napojach, które są niezwykle trudne do odzyskania w procesie recyklingu. Jednym z produktów projektu są miejskie ławki, które jeszcze w tym roku zostaną umieszczone w kilku punktach Białegostoku.

Upcycling i integracja

“Lokalna Chmura” to pomysłowy projekt upcyclingu realizowany latem 2025 roku w Łodzi, którego celem było zaangażowanie lokalnej społeczności w rewitalizację miejskich przestrzeni za pomocą ekologicznych rozwiązań. Podczas warsztatów „Lokalna Chmura. Grządki z odzysku” prowadzący, architekt Maciej Jagielak, zaprosił uczestników do tworzenia miejskich rabat ogrodowych z wykorzystaniem starych mebli, takich jak fotele i krzesła. 

Projekt ten łączył w sobie ideę upcyclingu i społeczną inicjatywę, promując tym samym ekologiczną i estetyczną rewitalizację przestrzeni publicznych. Inicjatywa ta stanowi inspirujący przykład zrównoważonego podejścia do architektury miejskiej, gdzie kreatywność, wspólnota i ekologia idą ze sobą w parze, a porzucone materiały przekształcane są w funkcjonalne elementy miejskiego krajobrazu.

Polski projekt upcyclingu na Expo 2025

Expo 2025 to Wystawa Światowa organizowana w Osace, w Japonii, od 13 kwietnia do 13 października 2025 roku. Jest to największe na świecie wydarzenie promujące gospodarkę, turystykę i kulturę, które ma na celu dzielenie się innowacjami i ideami promującymi zrównoważony rozwój.

Polski projekt zaprezentowany podczas Expo 2025 to nowoczesny pawilon, łączący innowacyjne technologie z tradycyjnym rzemiosłem. Został zaprojektowany przez zespół Interplay Architects pod przewodnictwem Alicji Kubickiej i Borji Martíneza. Ma powierzchnię blisko 1000 m² i został zbudowany w całości z drewna z odzysku oraz lokalnych surowców. Spiralna bryła pawilonu ma kojarzyć się z falą kreatywności i innowacyjności Polaków, a drewnianą fasadę zbudowano w oparciu o japońską technikę „Kigumi Koho”, która polega na łączeniu drewna bez użycia gwoździ. 

To przykład zrównoważonego budownictwa i ekologicznej przestrzeni, która może pełnić funkcję wystawową, koncertową oraz edukacyjną. W ramach konkursu, odwiedzający pawilon mogą nie tylko wziąć udział w projekcie promocji upcyclingu, ale również mają szansę poznać polską kulturę, naukę i technologię. Do tej pory pawilon odwiedziło ponad 500 tysięcy osób.

Zielona przyszłość polskiej architektury

Ekologiczna architektura to coraz bardziej powszechny element polskiego krajobrazu miast i przestrzeni publicznych. Takie podejście łączy innowacyjne rozwiązania z troską o środowisko i zrównoważonym rozwojem. Projekty upcyclingu pokazują, że porzucone materiały mogą zyskać nowe, estetyczne i funkcjonalne znaczenie w architekturze. Wsparcie dla takich inicjatyw to możliwość rozwoju na rzecz bardziej zielonej i świadomej przestrzeni miejskiej w Polsce.

Zobacz też: Produkcja plastiku wzrosła ponad 200-krotnie. ONZ negocjuje globalny traktat

Źródła: odpady.bialystok.pl, expo.gov.pl, uml.lodz.pl, gov.pl, lech.net.pl, architecturaldigest.pl

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.