2048x270 webinar Z 1
Reklama

Instalacja fotowoltaiczna z magazynem energii

Poznaj orientacyjne koszty

Energia ze zdegradowanych terenów. Kopalnie i wysypiska w Polsce zmieniają się w farmy PV

Energia ze zdegradowanych terenów. Kopalnie i wysypiska w Polsce zmieniają się w farmy PV

W Polsce ponad 600 km² terenów zdegradowanych wymaga rekultywacji. Zamiast tradycyjnego zalesiania, okazuje się, że ten ogromny potencjał można wykorzystać do rozwoju farm solarnych. Kopalnie węgla brunatnego i dawne wysypiska odpadów stają się dziś przestrzenią dla zielonej transformacji energetycznej.

925x200 5
Reklama

Jak wykorzystywać tereny poprzemysłowe?

Udział gruntów zdewastowanych i zdegradowanych wymagających rekultywacji w powierzchni ogółem od wielu lat kształtuje się na poziomie około 0,2%. W 2024 roku według GUS było to dokładnie 0,192%. Biorąc pod uwagę całkowitą wielkość naszego kraju, oznacza to, że aż 600 km² wymaga lub wymagać będzie w kolejnych latach rekultywacji. Bardzo duża część to tereny pokopalniane, których przeznaczenie niedługo musi się zmienić ze względu na wzmożony proces dekarbonizacji gospodarki oraz na postępujący brak rentowności górnictwa.    

Od lat powstają koncepcje i projekty na wykorzystanie tych terenów dla jak największego dobra społecznego. Tereny odkrywek kopalni węgla brunatnego są trudne do rekultywacji. Ich rozległość i bliskość infrastruktury energetycznej sprawiają jednak, że świetnie nadają się pod farmy PV. Tego rodzaju transformacja odbywa się już w wielu miejscach w Polsce – jedna z największych farm PV w Polsce powstała na terenie dawnej odkrywkowej kopalni węgla brunatnego Adamów, nieopodal Konina. Pod panele przeznaczono tam około 1 km² gruntów, dzięki czemu udało się uzyskać zainstalowaną moc 70 MW.

Zielone Zabrze

Wraz z przekształcaniem gospodarki na bardziej zrównoważone tory rozwoju coraz więcej obszarów udaje się odzyskiwać także w obrębie dużych miast. Mogą to być między innymi dawne składowiska odpadów, które kończą działalność i przystępują do rekultywacji zajmowanych obszarów. Do takiej sytuacji w ostatnim czasie doszło w Zabrzu, a Urząd Miasta postanowił wykorzystać ten teren pod budowę farmy słonecznej. 

Inwestycja na terenie zamkniętego składowiska odpadów przy ul. Cmentarnej ma powierzchnię 3 hektarów, która pozwoli na produkcję około 1600 do 2000 MWh czystej energii rocznie. W całości zostanie ona wykorzystana do zasilenia instytucji i placówek miejskich i przyczyni się do poprawy jakości powietrza oraz zmniejszenia kosztów energii w utrzymywanych obiektach. 

Pierwotna funkcja terenu – składowiska odpadów – sprawia, że przez 50 lat od zamknięcia teren nie mógłby być użytkowany. Istnieją jednak wyjątki lub możliwość skrócenia tego czasu, jeśli planowane prace nie spowodują zagrożenia dla ludzi lub środowiska oraz przez swój cel będą sprzyjać środowisku naturalnemu. Dzięki uzyskanemu dofinansowaniu 7 mln zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach oraz gotowej dokumentacji technicznej urzędnicy prognozują, że budowa może zająć od 12 do 18 miesięcy.

Polski potencjał terenów poprzemysłowych

Największy współczynnik gruntów wymagających rekultywacji do powierzchni ogółem województwa znajduje się na Śląsku. Wynosi on 0,424% więc jest o ponad połowę wyższy niż średnia krajowa. Dane z 2024 roku pokazują, że powyżej średniej znajdują się także województwa: 

  • świętokrzyskie – 0,324%,
  • wielkopolskie – 0,309%,
  • opolskie – 0,282%,
  • dolnośląskie – 0,277%,
  • łódzkie – 0,258%. 

Przykład Zabrza pokazuje, że możliwe jest uzyskanie odpowiednich decyzji środowiskowych i ponowne zagospodarowanie tych terenów z korzyścią dla społeczeństwa. Przeciwnicy rozwoju OZE jako argument często wskazują, że farmy fotowoltaiczne zajmują bardzo duże obszary, które nie mogą być już wykorzystane np. przez rolnictwo. W tej sytuacji należy dostrzec, że dysponując obszarem ponad 600 km², Polska w szybkim czasie mogłaby stać się liderem wykorzystania fotowoltaiki jako narzędzia do rewitalizacji. 

Dziś barierą nie jest już brak politycznej woli, lecz niedostateczny rozwój infrastruktury magazynowej i przesyłowej. Konieczne są dalsze inwestycje na rozwój inteligentnych systemów zarządzania energią, co pozwoli ograniczyć pojawiajace się okresowo przypadki redukcji mocy i wykorzystanie pełnego potencjału fotowoltaiki w Polsce, jakie daje nasze położenie geograficzne i dostępne pod rewitalizację puste tereny.

Zobacz też: Nadwyżki z fotowoltaiki dla ciepłowni? Polska traci 600 GWh energii przez redukcje mocy

Źródła: PAP, GUS, Portal Ochrony Środowiska, Miasto Zabrze, Dziennik Zachodni, ZEPAK, Instytut Remediacji,  

Fot. Canva (Rocksunderwater, WichienTep)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.