Ujemne temperatury coraz częściej przynoszą przerwy w dostawie prądu, a według danych Urzędu Regulacji Energetyki (URE) liczba awarii sieci rośnie szczególnie w okresach silnych mrozów i wichur. Wobec tego Polacy coraz chętniej inwestują w domowe agregaty prądotwórcze, które stanowią zabezpieczenie domu na wypadek blackoutu. Nim jednak potraktujemy te urządzenia jako pewne źródło energii, warto wiedzieć, że ich podłączenie podlega ścisłym zasadom, a wybrany model powinien odpowiadać faktycznemu zapotrzebowaniu na moc.

Awaryjne zasilanie domu

Zimowe blackouty to realne zagrożenie, zwłaszcza podczas fal mrozów, silnych wichur, awarii infrastruktury oraz większego obciążenia sieci w sezonie grzewczym. Potrafią pozbawić prądu całe osiedla na wiele godzin, a czasem nawet dni. Dla wielu gospodarstw domowych oznacza to ryzyko wynikające z braku ogrzewania, problemów z instalacjami, niedziałających urządzeń medycznych czy awarii urządzeń elektrycznych. Dlatego coraz więcej osób rozważa zakup agregatu prądotwórczego jako alternatywnego źródła energii, które pozwoli utrzymać działania najważniejszych urządzeń w sytuacji kryzysowej.

Zanim jednak podłączymy agregat do domowej instalacji, należy pamiętać, że jest to zajęcie dla fachowców. Niewłaściwe podłączenie może spowodować uszkodzenie instalacji, pożar lub niebezpieczne cofnięcie napięcia do sieci energetycznej i zagrożenie życia pracowników służb. Dlatego kluczowe jest działanie zgodne z prawem i zasadami bezpieczeństwa.

Opłata przejściowa znika od 2026 roku. Co zmieni się w rachunkach za prąd?

Jak legalnie podłączyć agregat?

Aby legalnie i bezpiecznie włączyć agregat do domowej instalacji – zwłaszcza w trybie automatycznego przełączania – należy przejść przez jasno określone formalności i wymagania techniczne. Pierwszym krokiem jest zgłoszenie zamiaru montażu agregatu do Zakładu Energetycznego jeszcze przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac. W zgłoszeniu występujemy o zgodę na podłączenie awaryjnego źródła zasilania, a w odpowiedzi otrzymujemy zestaw warunków, jakie musi spełnić instalacja. Kluczowy z nich to absolutny zakaz możliwości przeniesienia napięcia z naszego agregatu do sieci publicznej – dlatego Zakład Energetyczny wymaga zastosowania profesjonalnego Systemu Załączania Rezerwy (SZR) z trójpozycyjnym przełącznikiem sieci, wyposażonym w blokadę mechaniczną i elektryczną. Kolejnym warunkiem jest dopasowanie mocy agregatu do obciążenia, co zwykle wymaga wydzielenia tylko części obwodów domowych, które mają być zasilane awaryjnie.

Niezbędnym etapem jest przygotowanie dokumentacji technicznej całego systemu, zgodnej z wymaganiami Zakładu Energetycznego. Taki projekt może sporządzić wyłącznie osoba z uprawnieniami budowlanymi do projektowania instalacji elektrycznych – nie każdy elektryk jest w ich posiadaniu. Równolegle należy opracować instrukcję ruchu i eksploatacji zasilania awaryjnego, w której wskazuje się dwóch imiennie określonych opiekunów instalacji. Każdy z nich musi mieć właściwe uprawnienia do obsługi agregatów prądotwórczych i będzie odpowiedzialny za bieżącą konserwację oraz ewentualne usuwanie awarii.

Po wykonaniu instalacji SZR i podłączeniu agregatu cały system musi przejść odbiór Zakładu Energetycznego. W tym celu przekazuje się dokumentację powykonawczą, wymagane protokoły pomiarów oraz potwierdzenia zgodności z warunkami technicznymi. Dopiero po pozytywnym odbiorze można legalnie korzystać z agregatu w trybie automatycznego przełączania. Choć procedura jest znacznie bardziej złożona niż w przypadku ręcznego podłączenia, to daje pewność, że awaryjne zasilanie jest w pełni bezpieczne zarówno dla domowników, jak i dla sieci elektroenergetycznej oraz pracowników służb technicznych.

Jaki model wybrać?

Wybór odpowiedniego urządzenia zależy przede wszystkim od tego, jak duże obciążenie ma on przejąć i jak często będzie wykorzystywany. Jeśli mieszkamy na terenach, gdzie awarie prądu występują regularnie, warto rozważyć generator zdolny zasilać cały dom lub przynajmniej kluczowe obwody – urządzenia grzewcze, lodówkę, pompę, oświetlenie czy sprzęt teleinformatyczny. Do większości zastosowań wystarczy agregat jednofazowy o napięciu 230 V i mocy 1500-3500 W. Jeśli jednak korzystamy z urządzeń wymagających zasilania trójfazowego – jak kuchnia indukcyjna, pompa ciepła czy ogrzewanie elektryczne – wtedy konieczny będzie agregat trójfazowy. Warto również przemyśleć rodzaj napędu – modele benzynowe są tańsze, ale wymagają dużej ilości paliwa i na dodatek nie są przyjazne dla środowiska. Silniki diesla są oszczędniejsze, natomiast agregaty zasilane gazem ziemnym są najtańsze w eksploatacji i mogą pracować dłużej, bez konieczności uzupełniania paliwa. Należy również zwrócić uwagę na kulturę pracy – jeśli generator ma być używany częściej, warto rozważyć cichsze modele.

Dodatkowo agregat powinien być wyposażony w zabezpieczenia przeciążeniowe, stabilizację napięcia oraz odpowiednią liczbę gniazd. W przypadku modeli do pracy awaryjnej dobrze sprawdzają się urządzenia o podwyższonej żywotności, zdolne do pracy ciągłej przez kilka godzin, a nawet całą dobę. Warto zastanowić się również nad mobilnością – mniejsze agregaty przenośne sprawdzą się na działce lub podczas krótkich przerw w dostawie energii, natomiast większe generatory stacjonarne wymagają stałego miejsca montażu i – jeśli mają być podłączone do instalacji domowe – pełnej zgodności z wymogami Zakładu Energetycznego. Ostatecznie wybór powinien łączyć moc, ekonomię, komfort użytkowania i bezpieczeństwo pracy, tak aby urządzenie spełniało swoją funkcję niezawodnie w każdej sytuacji.

Magazyn energii jako uzupełnienie zasilania awaryjnego 

Coraz więcej gospodarstw domowych, oprócz agregatu, rozważa również montaż magazynu energii. Takie urządzenie nie wytwarza prądu jak generator, ale gromadzi energię z instalacji fotowoltaicznej lub z sieci, dzięki czemu może natychmiast przejąć zasilanie najważniejszych urządzeń podczas krótkich przerw w dostawie prądu. Magazyn działa bezgłośnie, nie wymaga paliwa ani obsługi, a jego tryb pracy przypomina zasilacz UPS. 

To sprawia, że dobrze uzupełnia agregat prądotwórczy: magazyn zapewnia szybkie, czyste i automatyczne podtrzymanie zasilania, natomiast agregat pozwala utrzymać pracę domu podczas dłuższych awarii. W wielu domach połączenie tych dwóch rozwiązań okazuje się najbardziej praktycznym i odpornym na kryzysy zestawem.

Zobacz też: Jak przygotować dom do sezonu grzewczego? Więcej ciepła, mniejsze rachunki

Źródła: URE, Recepty na dom, Murator.pl, gov.pl, Fundusze Europejskie

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.