Według najnowszych danych branża tworzyw sztucznych w Europie staje się coraz bardziej cyrkularna. Kondycja sektora w Polsce i prognozy rozwoju na najbliższe miesiące pozostawiają wiele pytań – szczegółowe dane na temat aktualnego stanu rynku tworzyw sztucznych jak co roku podczas Targów PLASTPOL w Kielcach przedstawiła Fundacja PlasticsEurope Polska.

Cyrkularność w Europie na dobrej drodze

Zamykanie obiegu to od lat kierunek, w jakim podąża europejski przemysł tworzyw sztucznych. W celu mierzenia czynionych postępów najnowszy raport Plastics Europe „Tworzywa sztuczne w obiegu zamkniętym – analiza sytuacji w Europie” objął jeszcze szerszy zakres i po raz pierwszy uwzględnił dane dotyczące produkcji i przetwórstwa tworzyw bio-pochodnych i pochodzących z recyklingu chemicznego. 

Z raportu wynika, że branża tworzyw sztucznych odnotowuje znaczący wzrost pod względem rozwoju cyrkularności. W 2022 roku produkcja cyrkularnych tworzyw sztucznych w Europie osiągnęła poziom 11,7 mln ton, co stanowiło 19,7% całkowitej produkcji. Dla Polski udział ten wyniósł 30,7%. W całej Europie w 2022 roku 10,4 mln ton tworzyw cyrkularnych wykorzystano do produkcji plastikowych wyrobów i części. Stanowi to 19,2% wszystkich przetworzonych tworzyw w Europie. Pod tym względem Polska – po uwzględnieniu importu i eksportu – osiągnęła poziom 16,4%. 

• 5 firm odpowiada za prawie jedną czwartą odpadów plastikowych na świecie

Konkurencyjność Europy spada 

Jak zauważa Anna Kozera-Szałkowska, Dyrektor Zarządzająca Fundacji PlasticsEurope Polska, rozwojowi cyrkularności towarzyszą także wyzwania. W 2023 roku analitycy Międzynarodowego Funduszu Inwestycyjnego odnotowali pogłębiające się obniżenie wskaźnika wzrostu światowego GDP, który spadł do poziomu 3,2% (w 2021 wynosił 6,5%), w tym wyraźny spadek dotyczył tzw. gospodarek rozwiniętych. Prognozowany w kolejnych latach wzrost ma być ograniczony. Jednocześnie kryzys energetyczny, który dotknął Europę, poprzedzony pandemią Covid-19 i wybuchem wojny w Ukrainie, był szczególnie dotkliwy dla energochłonnych gałęzi przemysłu. 

Osłabienie gospodarki światowej doprowadziło do zmniejszenia popytu na produkty z tworzyw sztucznych – światowa produkcja tworzyw sztucznych w 2022 roku osiągnęła poziom 400,3 mln ton. Udział Europy w tej produkcji sukcesywnie spada – z 22% w 2006 roku do 14% w 2022. W związku z tym Europa staje się w coraz większym stopniu zależna od importu, co osłabia jej zdolność do inwestowania w cyrkularność systemu tworzyw sztucznych i wspierania transformacji sektorów opierających się na tych materiałach.

• Prostsze zasady sortowania odpadów w Anglii. Śmieci trafią tylko do dwóch kubłów

Polski przemysł tworzyw w zawieszeniu

Statystyki ekonomiczno-gospodarcze dla Polski wskazują na niejednoznaczną kondycję branży tworzyw sztucznych. Z danych Eurostatu wynika, że w 2023 roku produkcja przemysłowa w Polsce spadła o 1,0% w porównaniu z rokiem ubiegłym, a produkcja przemysłu chemicznego (do którego zalicza się produkcja polimerów), spadła o 8%. W przypadku produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych od lipca do września 2023 roku pojawiły się pewne pozytywne impulsy, jednak od października produkcja znów zaczęła spadać. Wyrównane sezonowo wskaźniki dla tego sektora przez większość 2023 roku pozostawały w stagnacji. Polska pozostaje importerem netto tworzyw sztucznych w formach podstawowych, a eksporterem netto wyrobów z tworzyw z bilansem handlowym wynoszącym odpowiednio – 3 076 tys. ton i 1 098 tys. ton.

Na kondycję polskiej gospodarki bezpośredni wpływ ma także (niewykazująca aktualnie znaczącej poprawy) sytuacja gospodarki niemieckiej – Niemcy są naszym głównym partnerem handlowym w imporcie i eksporcie zarówno w przypadku produkcji tworzyw, jak i wyrobów z tworzyw sztucznych i gumy. Również dane GUS potwierdzają spadkowe tendencje. Obserwowane wyraźne spadki wielkości produkcji w pierwszym i czwartym kwartale roku 2023, zarówno w całym sektorze przetwórstwa przemysłowego, jak i sektorze produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, kontynuowane były w pierwszym kwartale 2024 roku.

Krajowe statystyki GUS wskazują na stabilny poziom zatrudnienia w sektorze, do pozytywnych zjawisk zaliczyć także należy rosnące nakłady inwestycyjne w branży. W całym sektorze produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych wzrost w 2023 roku był niewielki, natomiast w sektorze produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych inwestycje były już znaczące – osiągnęły 7,4 mld zł w porównaniu do 6,1 mld zł w 2022 roku.

Ile podatku od plastiku zapłaci Polska? MKiŚ ma swoje wyliczenia

Mapa drogowa branży do 2050 roku

Ważnym kontekstem rozważań o kierunkach rozwoju branży jest wizja systemu tworzyw sztucznych w Europie do 2050 roku przedstawiona w mapie drogowej „The Plastics Transition”, której poświęcona była wystawa na tegorocznych Targach Plastpol. 

– Mapa wyznacza ambicje i kierunki rozwoju naszej branży na najbliższe lata. To wizja, którą mamy nadzieję we współpracy z całym łańcuchem wartości i wsparciem decydentów zrealizować wewnątrz systemu tworzyw sztucznych do 2050 roku – mówi Kozera-Szałkowska.

Mapa przewiduje, że do 2050 roku 65%, czyli 42 mln ton wszystkich tworzyw sztucznych wykorzystywanych przez przetwórców, będzie wytwarzanych z surowców cyrkularnych. 43% z nich będzie pochodzić z recyklingu (w tym 24% z recyklingu mechanicznego i 19% z recyklingu chemicznego). Tworzywa z biomasy będą zaś podwajać swój udział w rynku co dekadę, osiągając udział na poziomie 18%. Plan zakłada jednocześnie, że szacunkowa redukcja emisji gazów cieplarnianych w wyniku przejścia na surowce cyrkularne i uniknięcia spalania do 2050 roku wyniesie 55% (129 mln ton CO2), a osiągnięcie celów wyznaczonych w The Plastics Transition będzie wymagało 235 miliardów euro dodatkowych nakładów systemowych (CAPEX + OPEX).

Jak ochronić się przed kleszczami?

Źródło: informacja prasowa Plastics Europe
Fot.: pexels/canva.com

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.