Rośnie znaczenie Polaków w międzynarodowych badaniach klimatycznych. Polka, Agnieszka Kruszewska została wybrana na szefową rady COMNAP, która zrzesza narodowe programy antarktyczne. Antarktyda jest jednym z kluczowych obszarów badań nad zmianami klimatu, a sektor naukowy nieustannie rozwija się, by jego inicjatywy były przyjazne dla środowiska – np. inwestując w odnawialne źródła energii. 

Zmiany klimatu na Antarktydzie

Zmiany klimatu są coraz bardziej zauważalne na całym świecie, zwłaszcza w rejonach o stałej niskiej temperaturze, takich jak Antarktyda. Obszar ten ociepla się znacznie szybciej niż reszta świata, co prowadzi do topnienia lodu morskiego i lodowców oraz rozmarzania wiecznej zmarzliny. Skutkiem tych procesów może być zanik siedlisk lokalnych organizmów, zagrożenie dla ekosystemów, a także globalne zmiany w cyklach klimatycznych.

Antarktyda pełni rolę barometru zmian klimatycznych, a zachodzące na niej zmiany przyspieszają globalne ocieplenie. Badacze studiują ten region ze względu na jego unikalne archiwum klimatu w osadach morskich, które zawierają mikroskamieniałości i inne szczątki pozwalające odtworzyć historię klimatu, a także monitorują wpływ ocieplenia na ekosystemy. Badania te pozwalają zrozumieć, jak globalne ocieplenie wpływa na procesy antarktyczne, takie jak topnienie lodu i wiecznej zmarzliny, co ma konsekwencje w postaci gwałtownych zjawisk pogodowych oraz wzrostu poziomu morza na całym świecie.

Odnawialne źródła energii w najbardziej surowym miejscu świata. Jak badania polarne odchodzą od diesla

Polska w centrum badań klimatycznych

Polka po raz pierwszy w historii została wybrana na szefową międzynarodowej rady COMNAP (Council of Managers of National Antarctic Programs) – stowarzyszenia narodowych programów antarktycznych, zrzeszającego 34 państwa, które zajmuje się wspieraniem i koordynowaniem działalności badawczej na Antarktydzie. Organizacja promuje bezpieczne dla środowiska praktyki w zarządzaniu logistyką i infrastrukturą naukową. Agnieszka Kruszewska od 13 lat odpowiada za zarządzanie Polską Stacją Antarktyczną im. Henryka Arctowskiego, na Wyspie Króla Jerzego w Szetlandach Południowych, gdzie koordynuje procesy transportu, doboru załogi i utrzymanie infrastruktury w ekstremalnych warunkach.

Stacja polarna to organizm, który musi funkcjonować w pełni samowystarczalnie – mówi Polka.

Ponadto Agnieszka Kruszewska od dekady zasiada w zarządzie Polskiego Konsorcjum Polarnego oraz należy do Komitetu Badań Polarnych PAN. Teraz jej zadaniem będzie nie tylko zarządzanie kluczowym laboratorium klimatycznym na świecie, ale również reprezentowanie Polski w międzynarodowym środowisku naukowym.

OZE w badaniach polarnych

Odnawialne źródła energii zyskują coraz większe znaczenie na antarktycznych stacjach badawczych. Dzięki swojej bezemisyjności ograniczają wydzielanie spalin z systemów diesla oraz zmniejszają zależność sektora badawczego od dostaw paliw kopalnych – niezwykle trudnych i kosztownych w tak odległych rejonach. Wykorzystanie energii wiatru, słońca i wody staje się praktycznym rozwiązaniem zarówno w polskich placówkach, jak i w ośrodkach badawczych innych krajów, takich jak Norwegia, Kanada czy Stany Zjednoczone. Panele fotowoltaiczne są instalowane na dachach oraz w otoczeniu stacji, aby gromadzić energię podczas długiego dnia polarnego, natomiast turbiny wiatrowe mogą działać niemal przez cały rok, korzystając z częstych i silnych podmuchów charakterystycznych dla tego obszaru. Odnawialne źródła energii są coraz częściej wykorzystywane zarówno na stacjach antarktycznych, jak np. Polska Stacja im. Arctowskiego, jak i na arktycznym Spitsbergenie. To pokazuje, że trend przechodzenia na zieloną energię obejmuje oba bieguny i staje się standardem w badaniach polarnych na całym świecie.

Dzięki takim technologiom badacze zyskują stabilniejsze źródło zasilania dla aparatury naukowej i systemów podtrzymujących życie, co przekłada się na bezpieczeństwo i efektywność pracy. Co więcej, odnawialne źródła energii wpisują się w główne cele badawcze sektora polarnego – ochronę środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatu.

Rola Polaków w badaniach Antarktydy

W 2020 roku Rada Ministrów przyjęła dokument „Od ekspedycji z przeszłości ku wyzwaniom przyszłości. Polska Polityka Polarna”, który stanowi pierwszy kompleksowy plan działań Polski w Arktyce i Antarktyce z zakresu geologii, klimatologii, hydrologii i geofizyki. Działalność polskich naukowców dostarcza nam cenne informacje na temat zmian klimatycznych oraz dynamiki systemów polarnych. 

Dzięki wieloletnim obserwacjom oraz nowoczesnej infrastrukturze na polskich stacjach badawczych, wykorzystujących odnawialne źródła energii, naukowcy pomagają nam lepiej zrozumieć procesy zachodzące w rejonach polarnych, które są kluczowe dla przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Wybór Agnieszki Kruszewskiej na szefową rady COMNAP to dodatkowa szansa na wzmocnienie głosu Polski w międzynarodowych badaniach Antarktydy.

Zobacz też: Huragan Erin: cyklon kategorii 5 uderza w Atlantyk. Klimat napędza coraz silniejsze huragany

Źródła: National Geographic, gov.pl, Komisja Europejska, Muzeum Badań Polarnych, arctowski.aq, SGMK.edu, comnap.aq, stacjapolarna.umk.pl

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.