Zmiana długości dnia nie jest żadną nowością – prędkość obrotu naszej planety zmienia się ze względu na wpływ grawitacji Księżyca. W ostatnim czasie naukowcy odkryli jednak, że ze względu na topniejące lodowce Ziemia kręci się wokół swojej osi wolniej, co może wpłynąć na wydłużenie się dnia. To z kolei może spowodować problemy w działaniu internetu, systemu GPS czy przelewów bankowych.

Co wpływa na długość naszego dnia?

Długość dnia zależy od tego, ile czasu zajmuje naszej planecie obrót wokół własnej osi. Nie są to dokładnie 24 godziny, jednak ludzkość przyjęła taką miarę dla ułatwienia. Utrata bądź przybycie pojedynczych milisekund ma miejsce raz na kilkadziesiąt lat i nie wpływa w żaden sposób na nasze codzienne życie, przynajmniej na razie. Zegarki na naszych nadgarstkach czy nawet te w naszych telefonach nie działają z precyzją, na którą zmiany te mogłyby mieć wpływ. Inaczej ze skomplikowanymi systemami komputerowymi, takimi jak GPS czy elementy systemów bankowych.

Technologie te korzystają z bardziej precyzyjnych sposobów mierzenia czasu, opartych na przykład o błyskanie gwiazd zwanych pulsarami czy chociażby okres rozpadu połowicznego pierwiastków. Zmiany długości doby mogą spowodować zakłócenie w tych precyzyjnych systemach. Jak się okazuje, ze względu na zmiany klimatu doba może wydłużyć się znacznie bardziej niż gdyby ich nie było.

Jak już wspomnieliśmy wyżej, na spowolnienie obrotu Ziemi wokół własnej osi ma wpływ głównie grawitacja Księżyca. W latach 1900-2000 powodowała ona, że tempo wydłużania się dnia wyniosło 0,3-1 milisekundy na wiek (ms/wiek). Od 2000 roku wzrosło ono jednak do 1,3 ms/wiek Dlaczego?

Ziemia zwalnia przez zmiany klimatu

Aby zrozumieć co ze zwalnianiem Ziemi ma wspólnego globalne ocieplenie, najlepiej wyobrazić sobie łyżwiarza, który wykonuje piruety na lodzie. Ze względu na prawa fizyki gdy trzyma on ręce przy ciele, będzie się kręcił szybciej. Aby zwolnić prędkość obrotu, wyprostuje ramiona i oddali je od siebie.

Fala upałów nawiedza Bałkany. Wyschło największe słone jezioro w Serbii

Podobny proces dotyczy Ziemi. Zgromadzona w lodowcach na biegunach woda to “ramiona” naszej planety, trzymane blisko osi obrotu. Wraz z ich topnieniem przez siłę odśrodkową płyn trafia bliżej równika, co w naszej metaforze oznacza moment, w którym łyżwiarz rozkłada swoje ramiona. Ciężar oddala się od osi, a więc tempo obrotu planety spada, powodując wydłużenie dnia.

– Możemy zobaczyć wpływ ludzi na cały ziemski system, nie tylko lokalnie, jak przy wzroście temperatur, ale też fundamentalnie, zmieniając sposób w jaki Ziemia porusza się w kosmosie i obraca – komentuje sprawę prof. Benedikt Soja z Politechniki Federalnej w Zurychu w swojej wypowiedzi dla “The Guardian” – Przez emisję gazów cieplarnianych osiągnęliśmy ten efekt w zaledwie 100-200 lat. Wcześniej proces ten zajął miliardy lat, co jest oszałamiające – podkreśla.

Nie tylko dłuższe dni. Oś obrotu Ziemi zmienia położenie

O ile dokładnie zwolni bieg Ziemi przez zmiany klimatu? Najnowsze badanie Narodowej Akademii Nauk w USA wskazuje na wspomniany już wzrost do poziomu 1,3 ms/wiek. Zdaniem badaczy jeżeli ograniczymy emisję gazów cieplarnianych, zmiany te w przeciągu najbliższych kilku dekad utrzymają się na poziomie mniej więcej 1 ms/wiek. Symulacje zakładające niezrobienie niczego z aktualnymi emisjami zakładają z kolei wzrost do poziomu aż 2,6 ms/wiek. W tym scenariuszu globalne ocieplenie stałoby się głównym czynnikiem wpływającym na zmianę tempa obrotu Ziemi wokół własnej osi, wyprzedzając grawitację Księżyca.

To nie jedyna rzecz, którą zmieniamy w ruchu naszej planety z powodu globalnego ocieplenia. Badania sprzed trzech lat wykazały, że na skutek topnienia czap lodowych na biegunach swoje położenie zmieniła również oś obrotu Ziemi. Do tej pory jedynie naturalne czynniki miały wpływ na jej przemieszczanie się. Przesuwanie się mas wody z biegunów w kierunku równika zmieniło jednak wszystko. Według ustaleń badaczy z Chińskiej Akademii Nauk od 1980 roku bieguny na dwóch końcach osi przesunęły się o ok. 4 metry.

– Czytaj także: Czy Randap jest rakotwórczy?

Źródła: theguardian.com, pnas.org

Fot. Canva (Joe_Potato, pum_eva)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.