W poprzedniej części cyklu zaprezentowaliśmy, jak zmieniają się granice strefy tropikalnej. Jest to spowodowane emisją gazów cieplarnianych i transformacją klimatu na świecie. Jednym z centralnych efektów, obserwowanych w Afryce, jest pustynnienie tego kontynentu, a przede wszystkim zwiększanie się obszaru Sahary.

Powiększanie się Sahary

Źródło: e360.yale.edu

Największa pustynia na świecie powiększa się. Sahara już teraz pokrywa 9,3 miliona km² – niemalże tyle samo, ile Stany Zjednoczone. Jej granice definiuje się jako miejsca, gdzie opad jest mniejszy niż 100 mm deszczu rocznie.

Gdy Natalie Thomas i Sumant Nigam, naukowcy z uniwersytetu w Maryland, spojrzeli na wartości opadów w północnej Afryce od 1920 roku do 2013 roku, okazało się, że Sahara zwiększyła się o około 10%, rozrastając na północ i na południe. Zmiany te są poważne – pustynnienie terenów sprawia, że nie mogą być one wykorzystywane do upraw żywności. „Biedne kraje ponoszą konsekwencje działań krajów rozwiniętych, czy to moralnie akceptowalne?”, pyta retorycznie Thomas.

Nie są to pierwsze doniesienia o rozroście Sahary. Już w latach 90. XX wieku naukowcy wskazywali, że w latach 1980-90 pustynia ta przesunęła swoje granice o ponad 120 km na południe.

W większości punktów zmiana to dziesiątki kilometrów, ale są miejsca – takie jak Libia – gdzie granica przesunęła się przez ostatnie 100 lat o 750 km. W ten sposób kraj ten zmienił się w niemalże samą pustynię, gdy jeszcze w 1920 roku większość jego powierzchni nią nie była.

Innym przykładem tego rodzaju zmian, jest Jezioro Czad, które znajduje się na południe od Sahary. W latach 70. XX wieku miało ono około 24,8 tysiąca kilometrów kwadratowych powierzchni. W latach 90. XX wieku jego powierzchnia spadła do niecałych dwóch tysięcy. Jak oceniają naukowcy, za około 50% z tej utraty wody odpowiedzialni są ludzie – wszystko prze zmiany klimatyczne i nadmierne wykorzystanie wody z jeziora do irygacji terenów uprawnych. Od 1964 roku Kamerun, Czad, Niger, Nigeria, od 1996 roku Republika Środkowoafrykańska, a od 2008 Libia współpracują ze sobą w ramach Komisji ds. Zlewni Jeziora Czad, by powstrzymać te katastrofalne zmiany.

Jak wskazują naukowcy z Maryland, około 2/3 z wszystkich zmian w północnym rejonie Afryki wynika z przyczyn naturalnych, ale pozostała 1/3 to wpływ ludzki. To niezwykle istotne, ponieważ pustynnienie Afryki związane jest z zauważalną redukcją opadów w wielu krajach Sahelu. Wpływa to negatywnie na produkcję żywności w tych rejonach i przekłada się bezpośrednio na coraz częstsze klęski humanitarne na tych terenach.

Foto: mtsrs

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.