2048x270 webinar Z 1
Reklama

Instalacja fotowoltaiczna z magazynem energii

Poznaj orientacyjne koszty

Nowelizacja ustawy górniczej. Większe odprawy, urlopy i nowe zasady likwidacji kopalń

Nowelizacja ustawy górniczej. Większe odprawy, urlopy i nowe zasady likwidacji kopalń

Nowelizacja ustawy górniczej została przyjęta przez Stały Komitet Rady Ministrów i ma na celu wprowadzenie korzyści dla przedsiębiorców i pracowników sektora węglowego, w trakcie stopniowej dekarbonizacji Polski. Zmiany obejmują możliwość samodzielnej likwidacji kopalń finansowaną ze środków publicznych oraz świadczenia socjalne i urlopy dla górników.

925x200 5
Reklama

Nowa ustawa górnicza

Stały Komitet Rady Ministrów przyjął nowelizację ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, przygotowaną przez Ministerstwo Energii. Zmiany mają umożliwić spółkom górniczym samodzielną likwidację kopalń przy wsparciu środków publicznych, a jednocześnie ograniczyć dopłaty do ich bieżącego funkcjonowania. Projekt przewiduje także pakiet świadczeń osłonowych dla pracowników, obejmujący m.in. urlopy górnicze i odprawy. 

Minister energii Miłosz Motyka podkreśla, że ustawa tworzy przejrzyste ramy prawne dla transformacji sektora węglowego. Z jednej strony zapewnia realną ochronę pracownikom, z drugiej daje przedsiębiorstwom narzędzia do odpowiedzialnego i skutecznego podejmowania decyzji o przyszłości zakładu. Nowelizacja ma wejść w życie od 1 stycznia 2026 roku i stanowi realizację postanowień Umowy Społecznej z 2021 roku.

Odprawy i urlopy dla górników

Prace nad nowelizacją ustawy górniczej rozpoczęło na początku 2025 roku Ministerstwo Przemysłu, a po jego likwidacji projekt przejęło Ministerstwo Energii. Wstępna wersja dokumentu trafiła do Stałego Komitetu Rady Ministrów pod koniec czerwca, a ostateczny tekst został opublikowany 9 września na stronie Rządowego Centrum Legislacji. W ramach prac legislacyjnych wprowadzono szereg zmian, m.in. rozszerzono możliwość korzystania z urlopów górniczych oraz zwiększono wartość jednorazowych odpraw z 120 tys. zł do 170 tys. zł – przy jednoczesnym skróceniu wymaganego stażu pracy do trzech lat. 

Z urlopów górniczych będą mogli skorzystać pracownicy na pięć lat przed emeryturą, otrzymując świadczenie w wysokości 80% wynagrodzenia, liczonego jak przy urlopie wypoczynkowym. Początkowo przywilej ten miał dotyczyć wyłącznie zakładów przeznaczonych do likwidacji, obecnie jednak obejmie wszystkie spółki wchodzące w skład Nowego Systemu Wsparcia. Ze wstępnej oceny wynika, że z nowych przepisów skorzysta około 3,5 tys. górników i 240 pracowników zakładów przeróbki mechanicznej węgla, a średnia wysokość świadczeń wyniesie około 12,5 tys. zł i 11,2 tys. zł miesięcznie.

Wsparcie sektora publicznego i wydobycie metanu

Nowelizacja przewiduje również możliwość przekazywania (w formie darowizny) zbędnych nieruchomości i ruchomości należących do przedsiębiorstw górniczych na rzecz instytucji publicznych. Mają służyć realizacji celów publicznych oraz być wykorzystywane przy budowie, rozbudowie i utrzymywaniu systemów odwadniania zlikwidowanych zakładów. 

Kolejna zmiana zakłada umożliwienie wszystkim przedsiębiorstwom górniczym wydobywanie metanu z pokładów węgla kamiennego, bez konieczności uzyskiwania koncesji, co ma za zadanie ominąć skomplikowane procesy administracyjne. Ustawa określa również maksymalny limit budżetu na działania związane z jej realizacją w latach 2026-2035 wynoszący łącznie 8,633 mld zł.

Dekarbonizacja Polski

Zmiany w ustawie o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego wpisują się w proces stopniowej dekarbonizacji Polski, dając możliwość kontrolowanego i społecznie akceptowalnego wygaszania sektora węglowego. Ustawa ogranicza rządowe dopłaty dla rozwoju przemysłu węglowego, co jest zgodne z unijnymi celami wygaszania sektora paliw kopalnych. Jednocześnie nowelizacja umożliwia spółkom górniczym samodzielną likwidację zakładów, przy jednoczesnym zabezpieczeniu pracowników poprzez odprawy, urlopy górnicze i wsparcie socjalne. 

Według planów Polska zakończy wydobycie węgla kamiennego do końca 2049 roku, co oznacza likwidację wszystkich kopalń w ramach umowy społecznej zawartej w 2021 roku z sektorem górniczym. Rozwiązania przewidziane w nowelizacjach ustawy pozwolą uniknąć gwałtownych i niekontrolowanych przemian, związanych z dekarbonizacją, które mogłyby rodzić napięcia społeczne i destabilizować regiony górnicze. Co więcej, zmiana wpisuje się w szeroki plan dekarbonizacji Polski i zbliża nas do wypełnienia celów klimatycznych oraz rozwoju transformacji energetycznej.

Zobacz też: Polska: OZE po raz pierwszy wyprzedziły węgiel w produkcji energii 

Źródła: gov.pl, businessinsider.com.pl, Komisja Europejska, biznesalert.pl

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.