Święta to czas obdarowywania i rodzinnych spotkań, ale też okres, w którym nasza konsumpcja mocno obciąża środowisko. Od plastikowych zabawek, przez masowo produkowane gadżety i słodycze, po ubrania z sieciówek – wiele popularnych prezentów generuje ogromne ilości odpadów i emisji CO₂. Podpowiadamy które prezenty mają największy ekologiczny ślad i jakie alternatywy pozwolą cieszyć się świąteczną atmosferą, nie szkodząc przy tym planecie.

Zrównoważone zakupy świąteczne

W okresie przedświątecznym łatwo ulec presji – sklepy kuszą “okazjami”, a reklamy podpowiadają, że im więcej kupimy, tym będzie taniej. To często prowadzi nas do impulsywnych, nieprzemyślanych decyzji zakupowych. W efekcie wiele prezentów okazuje się nie tylko zbędnych, ale też wyjątkowo nieprzyjaznych środowisku – generując ogromną ilość odpadów, wymagając energochłonnej produkcji lub szybko lądując na wysypiskach.

Coraz więcej osób zaczyna jednak zadawać sobie pytanie, czy świąteczne upominki naprawdę muszą kosztować planetę aż tak wiele? Dlatego warto przyjrzeć się prezentom, które mają największy ekologiczny ślad i poznać ich bardziej zrównoważone alternatywy.

Jak zrobić bezpieczne zakupy online? Sprawdź czy naprawdę kupujesz w Polsce

Głośne zabawki z plastiku

Tradycyjne plastikowe zabawki – kupowane z myślą o najmłodszych – szczególnie te kolorowe, głośne i pełne elektroniki, są jednymi z najmniej ekologicznych rodzajów prezentów. Produkcja tworzyw sztucznych wymaga dużej ilości energii i ropy, w wielu przypadkach generuje toksyczne odpady, a same zabawki psują się szybko i trafiają na wysypiska, gdzie rozkładają się przez dziesięciolecia.

Zamiast masowych plastikowych zabawek warto postawić na drewniane, ręcznie robione zabawki lub produkty z recyklingu, które są trwałe, nietoksyczne i często lokalnie wytwarzane. Doskonałym wyborem mogą być też zabawki edukacyjne, które rozwijają kreatywność dziecka, a nie tylko zajmują miejsce i generują hałas.

Kosmetyki w plastiku

Zestawy kosmetyków w plastikowych opakowaniach, drogie zestawy perfum w kartonach i foliowych wkładach, czy mydła i żele w plastikowych tubkach – te pozornie atrakcyjne prezenty bardzo szybko stają się odpadem. Dodatkowo produkcja chemikaliów używanych w kosmetykach stanowi obciążenie dla wody i gleby.

Lepiej postawić na kosmetyki w opakowaniach wielokrotnego użytku – mydła w kostce, produkty zero-waste lub naturalne, lokalne kosmetyki rzemieślnicze. Można też wybrać vouchery na warsztaty pielęgnacyjne lub spa, które generują mniej odpadów i stanowią realne przeżycie z bliską osobą.

Słodkości – niezdrowe i nieekologiczne

Słodycze i czekoladki w plastikowych opakowaniach, kolorowe bombonierki i masowo produkowane słodycze mają wysoki ślad węglowy – wymagają dużych ilości energii, transportu z innych krajów i często zawierają przy tym nieekologiczne, szkodliwe dla naszego zdrowia dodatki.

Wybierz raczej lokalne, ręcznie robione słodycze, np. praliny od małych cukierników lub domowe wypieki, które dodatkowo mogą stać się prezentem spersonalizowanym i wyjątkowym. 

Dekoracje czy odpady?

Świecące ozdoby, plastikowe dekoracje i figurki jednosezonowe szybko stają się odpadem. Wiele z nich nie nadaje się do recyklingu i kończy na wysypisku zaraz po zakończeniu świątecznego sezonu.

Alternatywą mogą być dekoracje wielosezonowe – rękodzieło lub naturalne ozdoby, np. stroiki z suszonych owoców, szyszek, drewna i tkanin. Takie prezenty można używać przez lata, a ich wytworzenie zwykle ma mniejszy wpływ na środowisko.

Fast fashion pod choinkę

Odzież z sieciówek, szyta masowo z tanich materiałów syntetycznych to częsta opcja, którą bierzemy pod uwagę podczas komponowania prezentów dla bliskich. Warto pamiętać, że tego typu tkaniny mają ogromny wpływ na środowisko – wymagają dużych ilości wody, energii i chemikaliów, a jednocześnie szybko się zużywają i trafiają na wysypiska.

Dobrym wyborem będą ubrania z materiałów organicznych lub recyklingowych, produkty lokalnych marek lub vouchery do second-handów, które pozwalają na świadome, ekologiczne zakupy.

Gadżety na wysypiskach

Plastikowe gadżety typu breloki, figurki z tworzyw sztucznych czy świecące zabawki wydają się dobrym uzupełnieniem do prezentu, ale w rzeczywistości są to krótkotrwałe przedmioty, szybko stające się odpadami.

Warto zdecydować się na rękodzieło lokalnych twórców, produkty z drewna, metalu czy ceramiki, które są trwałe i estetyczne, a przy tym wytwarzane na mniejszą skalę.

Eko podejście do książek

Chociaż książki same w sobie to wartościowy prezent – te w plastikowych bądź lakierowanych okładkach, masowo produkowane poradniki lub wydania typu CD/DVD mają negatywny wpływ na środowisko, zwłaszcza przy masowej produkcji.

Dobrą alternatywą jest książka w wersji e-book, audiobook, papierowa z certyfikatami FSC lub zakupiona w antykwariacie, a także voucher do księgarni, pozwalający naszym bliskim samodzielnie wybrać lekturę.

Ekologiczne decyzje na święta

Święta to czas obdarowywania i radości, ale również okazja, by zastanowić się nad wpływem naszych wyborów na środowisko. Zamiast kierować się chwilowymi trendami i masową produkcją, warto wybierać prezenty przemyślane, trwałe i przyjazne środowisku. Świadome decyzje zakupowe to nie tylko troska o planetę, ale też sygnał dla naszych bliskich, że wartości takie jak odpowiedzialność i zrównoważony styl życia mają znaczenie.

Zobacz też: Żywność eko: ochrona środowiska czy marketing? Co naprawdę kryje etykieta „bio”

Źródła: Life Before Plastic, Oxfan.org

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.